וואס איז טייטש? - סליחות, פיוטים ויוצרות

די אחראים: יאנאש , אור המקיף , אחראי , געלעגער

אוועטאר
גרשון
שר חמשת אלפים
תגובות: 5220
זיך איינגעשריבן אום:מאנטאג פעברואר 18, 2019 11:01 pm

Re: וואס איז טייטש? - סליחות, פיוטים ויוצרות

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך גרשון »

די זוהן פון קהלת האט געשריבן: מיטוואך מאי 08, 2024 2:37 pm
אנטשולדיגט פארן אריינהאקן, אבער כ'זעה אז כ'האב דא די ריכטיגע מבינים, וואלט מיר איינער געקענט העלפן מיט א מהלך איבער משקל תנועה ויתד באריכות, איך זןך עס שוין יארן, און אלב שרייבער איז עס מיר שטארק נוגע??
וואס ווילסטו וויסן?
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
אוועטאר
די זוהן פון קהלת
שר חמש מאות
תגובות: 646
זיך איינגעשריבן אום:מוצ"ש נאוועמבער 05, 2022 9:33 pm

Re: וואס איז טייטש? - סליחות, פיוטים ויוצרות

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך די זוהן פון קהלת »

גרשון האט געשריבן: מיטוואך מאי 08, 2024 2:39 pm
די זוהן פון קהלת האט געשריבן: מיטוואך מאי 08, 2024 2:37 pm
אנטשולדיגט פארן אריינהאקן, אבער כ'זעה אז כ'האב דא די ריכטיגע מבינים, וואלט מיר איינער געקענט העלפן מיט א מהלך איבער משקל תנועה ויתד באריכות, איך זןך עס שוין יארן, און אלב שרייבער איז עס מיר שטארק נוגע??
וואס ווילסטו וויסן?
וויאזוי די משקל ארבעט, וואס איז תנועה און וואס איז א יתד, איז דא א סיבה פארוואס א פייטן האט געשריבן תנוע ויתד אדער יתד ותנועה ויתד, וכו'.
ווען הבלים הייבט אן ווערן א חלק פון לעבן איז צרות
אוועטאר
גרשון
שר חמשת אלפים
תגובות: 5220
זיך איינגעשריבן אום:מאנטאג פעברואר 18, 2019 11:01 pm

Re: וואס איז טייטש? - סליחות, פיוטים ויוצרות

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך גרשון »

א "תנועה" הייסט אין אידיש א טראַף; אין ענגליש syllable. א תנועה באשטייט געווענליך פון מער ווי איין אות, וויבאלד ס'זענען דא אותיות וואס דינען אלס וואקאלן, אדער שווא'ס וואס ווערן אריינגעכאפט. צב"ש דאס ווארט "טראף" באשטייט נאר פון איין תנועה, וויבאלד מ'קען זיך נישט אפשטעלן אינמיטן. syllable באשטייט פון דריי תנועות: sy-lla-ble.

א שווא, אפילו א נע, ווערט נישט גערעכנט אלס א תנועה, וויבאלד מ'זאגט עס זייער אויבנאויפיג. אנשטאט ווערט עס צוגעלייגט צו דער קומענדיגער תנועה, און דאס ווערט גערופן א "יתד". אלזא, א יתד איז לענגער ווי א פשוט'ע תנועה. דאס איז אזוי אפילו ווען דער שווא איז א חטף-קמץ, חטף-פתח, אדער חטף-סגול.

די משוררים פון יענער תקופה אין שפאניע האבן געמאכט זייערע פיוטים על פי משקל, דהיינו אז די יתידות און תנועות גייען כסדר איבער מיט א סיסטעם. נעם צב"ש דעם פיוט "אדון עולם", וועלכער איז באזירט אויף א יתד נאכגעפאלגט מיט צוויי תנועות:

אֲדוֹן עוֹלָם אֲשֶׁר מָלַךְ בְּטֶרֶם כָּל יְצִיר נִבְרָא
לְעֵת נַעֲשָׂה בְחֶפְצוֹ כֹּל אֲזַי מֶלֶךְ שְׁמוֹ נִקְרָא

"אדון" איז א יתד. דערנאך קומט "עו-לם" צוויי תנועות. ווייטער "אשר" איז א יתד, און נאכדעם "מלך" איז צוויי תנועות. "בט" איז א יתד, און "רם כל" צוויי תנועות. "יציר" א יתד, און "נב רא" צוויי תנועות. און אזוי גייט דער גאנצער פיוט.

דער פיוט "דרור יקרא" פון דונש גייט אויפ'ן זעלבן משקל. דערפאר קען יעדער ניגון וואס גייט אויף איינס אויך גיין אויפ'ן צווייטן. אין אלגעמיין אז די מעלה פון פיוטים אויפ'ן משקל וויבאלד ס'זאגט זיך זייער געשמאק און מ'קען עס גוט זינגען, וויבאלד אלע תנועות זענען אייניג.

ס'איז מערקווירדיג אז ר' יהודה הלוי, פון די גרעסטע משוררים וועלכע האט אויך געמאכט זיינע פיוטים אויפ'ן משקל, ער מאכט אוועק דעם געדאנק אין ספר הכוזרי אלס עפעס וואס קומט פון די אראבער. ער שרייבט אז לשון קודש איז נישט אויסגעשטעלט צו זעצן די ווערטער על פי משקל, און מ'דארף דערצו אסאך פארקוקן פון דקדוק.

דאס איז עס אין קורצן. איך גלייב אז דו קענסט טרעפן דא אויפ'ן וועלטל מער באריכות. דאכט זיך אז @חוח בין השושנים האט אמאל געשריבן דערוועגן.

יעצט א שטיקל חידה: וואס שטייט דא?
תנועה יתד תנועה יתד שתי תנועות.
◄ ווייז ספוילער
דאס ווארט "תנועה" איז צוזאמגעשטעלט פון א יתד ותנועה, און דאס ווארט "יתד" באשטייט פון צוויי תנועות.
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
להודות
שר האלפיים
תגובות: 2568
זיך איינגעשריבן אום:זונטאג מארטש 27, 2016 5:02 pm

Re: וואס איז טייטש? - סליחות, פיוטים ויוצרות

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך להודות »

להודות
שר האלפיים
תגובות: 2568
זיך איינגעשריבן אום:זונטאג מארטש 27, 2016 5:02 pm

Re: וואס איז טייטש? - סליחות, פיוטים ויוצרות

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך להודות »

גרשון האט געשריבן: מיטוואך מאי 08, 2024 2:39 pm
זינט ווען טוישט מען ציטירטע פסוקים לויט דקדוק? איז דא נאך אזא ביישפיל?

על פי דקדוק וואלט מען בכלל נישט זאגט "הנופלת", נאר "שנפלה".
א. דא איז נישט עכט א ציטאט "ככתוב על יד נביאך" נאר א תפלה וואס פלעכט אריין ווערטער פון א פסוק.

ב. מ'רעדט פארשטייט זיך פון די עקזיסטירינדע ווארט וואס איז שויןגעקליבן ע"פ לשה"כ און אייער טענה איז לאו דווקא ריכטיג ווייל עס קען זיין א תואר (און אפשר איז אויך דא א בחינה אז ס'פאלט חלילה ווייטער) .
אוועטאר
ברדלס
שר חמישים ומאתים
תגובות: 371
זיך איינגעשריבן אום:זונטאג מארטש 17, 2024 12:27 am

Re: וואס איז טייטש? - סליחות, פיוטים ויוצרות

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך ברדלס »

די זוהן פון קהלת האט געשריבן: מיטוואך מאי 08, 2024 2:37 pm
אנטשולדיגט פארן אריינהאקן, אבער כ'זעה אז כ'האב דא די ריכטיגע מבינים, וואלט מיר איינער געקענט העלפן מיט א מהלך איבער משקל תנועה ויתד באריכות, איך זןך עס שוין יארן, און אלב שרייבער איז עס מיר שטארק נוגע??
זע אין הקדמה פון זמירות מתיבתא
אוועטאר
המברך יתברך
שר שמונת אלפים
תגובות: 8425
זיך איינגעשריבן אום:מוצ"ש מארטש 04, 2023 9:44 pm
לאקאציע:מאנסי נוא יארק

Re: וואס איז טייטש? - סליחות, פיוטים ויוצרות

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך המברך יתברך »

גרשון האט געשריבן: מיטוואך מאי 08, 2024 2:39 pm
על פי דקדוק וואלט מען בכלל נישט זאגט "הנופלת", נאר "שנפלה".
1) "שנפלה" איז א לשון וואס מ'ניצט ביי פשוטע שרייבן, אדער אפילו ביים לערנען, אזויווי אין משניות. נישט ביי לשון התפלה וואס ענליכער צו מקרא און היבש פיוט'יש.
2) הנופלת איז א לשון הוה, אלס "כל שלא נבנה בית המקדש בימיו, כאילו נחרב בימיו".
רב טקסט
שר חמש מאות
תגובות: 687
זיך איינגעשריבן אום:דאנערשטאג נאוועמבער 19, 2009 1:34 pm
לאקאציע:כעת פה אייוועלט.קאם

Re: וואס איז טייטש? - סליחות, פיוטים ויוצרות

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך רב טקסט »

להודות האט געשריבן: מיטוואך מאי 08, 2024 3:24 pm
גרשון האט געשריבן: מיטוואך מאי 08, 2024 2:39 pm
על פי דקדוק וואלט מען בכלל נישט זאגט "הנופלת", נאר "שנפלה".
מ'רעדט פארשטייט זיך פון די עקזיסטירינדע ווארט וואס איז שויןגעקליבן ע"פ לשה"כ און אייער טענה איז לאו דווקא ריכטיג ווייל עס קען זיין א תואר ( און אפשר איז אויך דא א בחינה אז ס'פאלט חלילה ווייטער ) .
ווי עס ווערט געברענגט מכמה מרבותינו ז"ל אויף נפלה לא תוסיף, קום בתולת ישראל,אז ווען מען וועט האלטן דארט ווי מען קען שוין ווייטער נישט פאלן וועט זיין קום. בעגלא דידן
אוועטאר
גרשון
שר חמשת אלפים
תגובות: 5220
זיך איינגעשריבן אום:מאנטאג פעברואר 18, 2019 11:01 pm

Re: וואס איז טייטש? - סליחות, פיוטים ויוצרות

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך גרשון »

המברך יתברך האט געשריבן: מיטוואך מאי 08, 2024 10:19 pm
גרשון האט געשריבן: מיטוואך מאי 08, 2024 2:39 pm
על פי דקדוק וואלט מען בכלל נישט זאגט "הנופלת", נאר "שנפלה".
1) "שנפלה" איז א לשון וואס מ'ניצט ביי פשוטע שרייבן, אדער אפילו ביים לערנען, אזויווי אין משניות. נישט ביי לשון התפלה וואס ענליכער צו מקרא און היבש פיוט'יש.
2) הנופלת איז א לשון הוה, אלס "כל שלא נבנה בית המקדש בימיו, כאילו נחרב בימיו".
נישט דווקא פאעטיש, נאר לשון מקרא. איך ווייס, אין די נבואות זענען דא גאר אסאך פסוקים וואס מיר וואלטן אנדערש אויסגעדריקט. נאר דאס איז טאקע די נקודה, מ'שרייבט דעם פסוק כמות שהוא.
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
אוועטאר
המברך יתברך
שר שמונת אלפים
תגובות: 8425
זיך איינגעשריבן אום:מוצ"ש מארטש 04, 2023 9:44 pm
לאקאציע:מאנסי נוא יארק

Re: וואס איז טייטש? - סליחות, פיוטים ויוצרות

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך המברך יתברך »

פארשטייסט נישט קיין חילוק? מ'וועט בעפארציגן "הנופלת" איבער "שנפלה" ווייל דאס איז די שפראך וואס מ'דארף דא, אבער דאך - אפשר - פינטלען מיט א קמץ, כדי עס זאל קלאפן.
אוועטאר
גרשון
שר חמשת אלפים
תגובות: 5220
זיך איינגעשריבן אום:מאנטאג פעברואר 18, 2019 11:01 pm

Re: וואס איז טייטש? - סליחות, פיוטים ויוצרות

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך גרשון »

זיכער פארשטיי איך אז ס'איז א חילוק. אבער דער משל דארף דאך זיין עפעס שטארקער ווי דער נמשל.
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
שרייב תגובה

צוריק צו “שפראך, גראמאטיק און דקדוק”