יעקב האט געווינטשען מנשה מיט אפרים 'וידגו לרוב בקרב הארץ' יא.. זאגט דער קוריצער אדער קאצקער (דענק נישט ווער) אז די צונאמען וואס מ'געט פישל צו אפרים (אפרים פישל) גייט טאקע ארויף אויף די ברכה פון יעקב'ן כמעט ווער ס'געט א נאמען אפרים, געט אויך צו פישל ס'זאל חל זיין די ברכה פון יעקב'ן.
(היינטיגע צייטן געט מען שוין ווייל יענער האט געהייסן, אבער נעקסטיים ווען איינער געט דא אזא נאמען זאל ער איזינען האבן די ברכה פון יעקב'ן וועט ער זעהן גרויסע זאכן)
די וואך איז איינע פון די שווערסטע וואכן פון יאר, חוץ פר' משפטים, צוליב דעם וואס עס זענען דא צוויי "ואני'ס" און יעדע איינע האט צוויי פשטים, און צו אלע צרות דארף מען נאך קענען די נוסח פון די ניגון,
און אנדערע נייעס פון די וואך, ווי באקאנט וועט מען די וואך ליינען "חזק" וויבאלד עס איז די לעצטע סדרה פון די ספר בראשית, (שיער פארגעסן, נעקסטע וואך דארף מען ברענגען א נייע חומש) אלזא, פאר עס איז אינטערעסירט, מ'קען שוין בידן אויף איבעי צו קויפן אין 770 די עליה פון חזק, כאפט אריין ווי לאנג ס'איז נישט צו שפעט.
איך האב געזען א מורא'דיג ווארט בימי חרפי (אין די יארן ווען מ'האט געכראפעט), און איך האב אזוי הנאה געהאט אז עס איז געבליבן איינגעקריצט אין מיין זכרון און איך וויל עס דא מיטטיילען.
הקבצו ושמעו וגו' זאגט די מדרש, בקש יעקב לגלות את הקץ ונסתלקה ממנו שכנה אמר שמא יש פסול ביניכם אמרו שמע ישראל ה' אלוקינו ה' אחד ע"כ.
עס איז ידוע אז די יודען זענען געגאנגען אין גלות מצרים אלס עונש אויף מכירת יוסף. ביי די מכירה האבן די שבטים באשווואוירען בשם ומלכות נישט מגלה צו זיין די מעשה און מיט דעם האבן זיי פוגם געווען אין די שם אהי' (וואס מיט דעם שם האבן זיי זיך באנוצט). עס זענען דארט געווען 9 ברודער און מען האט מצרף געווען די אייבישטער אלס צענטער. הייסט אז מען האט 10 מאל פוגם געווען אין די שם אהי'. 10 מאל אהי' (21) איז 210 פארדעם זענען די אידען געווען אין מצרים 210 יאר.
משה רבינו האט געוואוסט אז גלות מצרים איז געקומען אלס עונש פון מכירת יוסף, אבער ער האט געמיינט אז זיי האבן דאן פוגם געווען אין די שם הוי', און ממיילא לויט זיין חשבן האבן די אידען געדארפט זיין אין מצרים 260 יאר (10 מאל שם הוי'). ממילא ווען די אייבישטער האט אים געבעטען צו גיין אויסלייזען די אידען האט ער קודם מסרב געווען ווייל לפי חשבונו איז נאך נישט געווען די צייט. וירא ה' כי ס"ר לראות די אייבישטער האט געזען אז משה'ס חשבן איז ס"ר (260) האט אים די אייבישטער גהייסען זאגען די אידען אהי' אשר אהי', אז די פגם איז געווען אין די שם אהי' און ממילא איז געקומען די צייט אויס געלייזט צו ווערען.
יעקב אבינו האט געוויסט אז די אידען גייען זיין אין גלות מצרים אלס עונש אין פוגם זיין אין די שם אהי', אבער לפי חשבונו האט מען נאר פוגם געווען 9 מאל אין די שם,(ער האט נישט געוואוסט אז מען האט מצרף געווען די אייבישטער) ממילא לפי חשבונו האט מען געזאלט זיין אין גלות מצרים 9 מאל אהי' (190).
דאס איז פשט אין די מדרש: בקש יעקב לגלות את הק"ץ, יעקב האט געוואלט זאגען אז עס גייט זיין גלות פאר ק"ץ (190) יאר, ווייל ונסתלקה ממנו שכנה, ער האט נישט געוואוסט אז מען האט מצרף געווען די שכנה, און ממילא לפי החשבן קומט אויס 190 יאר. אבער דערווייל זעט ער אז די גלות גייט זיין לענגער ווי דעם. אמר שמא יש פסול ביניכם , אפשר האט איר אן אנדערע פגם וואס איך ווייס נישט דערוועגען, און פאר יענער פגם דארפט איר זיין לענגער אין גלות. אמרו שמע ישראל ה' וגו' עס איז דא איין באשעפער וואס מיר האבן אים מצרף געווען, און מיט אים איז די חשבן 210.
רעדנדיג פון די מדרש, נישט לאנג צוריק האט מען דא מאריך געווען בענין לשון ארמי ולשה"ק, האביך דאן אראפגעברענגט פון תשובת מהרש"ם על הענין, ער רעדט דארט אויך פון דעם וואס דער קדיש איז מיוסד צו זאגן דוקא בלשון ארמי, ברענגט ער אראפ דעם אויבדערמאנטער מדרש, דער מדרש איז אויך מסיים אז יעקב אבינו האט געזאגט ברוך שם כבוד מלכותו לעולם ועד.
ברענגט ער דאכציך פון תרגום ירושלמי, ווי דער ענין ווערט אויסגעשמועסט אויף אראמיש, טייטשט ער דעם בשכמל"ו מיט די ווערטער "יהא שמיה רבא מברך לעלם ולעלמי עלמיא" פון קדיש, יעצט, ווער ס'ווייסט אז בשכמל"ו זאגט מען א גאנץ יאר בלחש כדי די מלאכים זאלן נישט הערן ווייל דאס האט משרע"ה גענומען פון די מלאכים ווען ער איז געווען אין הימל, משא"כ יום הקדוש ווען אידן זענען דומה למלאכי השרת זאגט מען עס בקול רם.
ממילא איז זייער מדויק פארוואס קדיש ווערט געזאגט בלשון ארמי שאין מלאכי השרת מכירין בו, ווייל העונה איש"ר בכל כחו (בקול רם) וכו', נא ווי וואלט מען געקענט זאכן בשכמל"ו בקול רם? אז די מלאכים זאלן נישט הערן.
רבי, יעצט וועסטו כאפן, דו האסט מיטאמאל געזעהן מיין חידוש טרעפנדיג א פארווארפענע מהרש"ם מיט אן הקדמה פון זרח'ס זיידע ר' אלתר שאול פעפער ז"ל? דו מאכסט פון מיר חוזק, איך האב מעתיק געווען לשונו ביי די יגר סהדותא סומטאכע מיט'ן רבי ר' העשיל.
נו נו, יעצט וועל איך פארגעסן דיין פשט אין ואני תפלה.... (די וואך איז דאך פרשת ואני, נישט אזוי?)
