אידישע וועלט פארומס

קרעמער האט געשריבן: דאס זאגן די לעצטע "אבינו מלכנו" בלחש, שרייבט מיין מחזור (המשובח, פון עטרת) בשם ליקוטי מהרי"ח וז"ל: לפי שאבינו מלכינו נתקנה נגד ברכות אמצעיות דשמונה עשרה, ואבינו מלכנו חננו ועננו וכו' שאומרים לבסוף הוא כמו התחנון שאומרים אחר תפלת שמונה עשרה, שהוא גם כן לשון תחנה, ולפיכך אומרים אותו גם כן בלחש כמו התחנון.

קומט אויס אז דאס האט גארנישט מיט הזכרת חטאים צוטאן (בפרט אז 'אין בנו מעשים' דייטעט כלל נישט אן אויף חטאים).

קרעמער האט געשריבן: דער זעלבער מחזור ציטירט פון זעלבן ספר אז אפילו די וואס לאזן אויס "חטאנו לפניך", וועלן יא זאגען "סלח ומחל" "מחה" און "מחוק", ווייל דאס איז נישט בדרך וידוי נאר בדרך תפלה ובקשה (הגם דאס עפ"י אריז"ל היפט מען איבער אויך די אבינו מלכינו'ס פון סלח ומחל, מחה והעבר, און מחוק ברחמיך וכו'.

imzist האט געשריבן: ג) א אינטערעסאנטע זאך וואס כהאב אויפגעפאסט (נישט צו פארמישן מיט אויסגעפאסט) אין די מחזורים בהוצאת "מזל" (מחזור דברי יואל, מועדי קדשך, עטכ.) אז ביי מלכיות שרייבט ער על כן נקוה אן א וא"ו, ווידער ביי עלינו סוף דאווענען האט ער געהעריג דעם וא"ו. ועל כן נקוה. אנדערע מחזורים האבן נישט מקפיד געווען דערויף.

איינער ווייסט ס'פשט?

אויפריכטיג האט געשריבן:

קרעמער האט געשריבן: דאס זאגן די לעצטע "אבינו מלכנו" בלחש, שרייבט מיין מחזור (המשובח, פון עטרת) בשם ליקוטי מהרי"ח וז"ל: לפי שאבינו מלכינו נתקנה נגד ברכות אמצעיות דשמונה עשרה, ואבינו מלכנו חננו ועננו וכו' שאומרים לבסוף הוא כמו התחנון שאומרים אחר תפלת שמונה עשרה, שהוא גם כן לשון תחנה, ולפיכך אומרים אותו גם כן בלחש כמו התחנון.

קומט אויס אז דאס האט גארנישט מיט הזכרת חטאים צוטאן (בפרט אז 'אין בנו מעשים' דייטעט כלל נישט אן אויף חטאים).

איך האב אלץ געדענקט אז תחנון זאגט מען אויך שטיל וועגן די חטאים. יעצט האב איך נאכגעקוקט האב איך געזען אז עס האט טאקע נישט מיט דעם נאר וויבאלד עס איז תחנונים זאגט מען עס שטיל אזוי ווי שמונה עשרה.
אבער לפי"ז וואלט מען געדארפט זאגן גאנץ אבינו מלכינו שטיל, וויבאלד דאס איז נתקן געווארן נגד תפילת י"ח, און שמונה עשרה זעלבסט זאגט מען בלחש? והדרה קשיא לדוכתי'.

אויפריכטיג האט געשריבן:

imzist האט געשריבן: ג) א אינטערעסאנטע זאך וואס כהאב אויפגעפאסט (נישט צו פארמישן מיט אויסגעפאסט) אין די מחזורים בהוצאת "מזל" (מחזור דברי יואל, מועדי קדשך, עטכ.) אז ביי מלכיות שרייבט ער על כן נקוה אן א וא"ו, ווידער ביי עלינו סוף דאווענען האט ער געהעריג דעם וא"ו. ועל כן נקוה. אנדערע מחזורים האבן נישט מקפיד געווען דערויף.

איינער ווייסט ס'פשט?

לפי ידיעתי איז דער מחזור ווייט נישט קיין דייקן, פיל טיעותים האט מען שוין געטראפן דערין דורכאויס די יארן.

זיידעניו האט געשריבן: עכן האט דעמאלטס מתקן געווען די תפלה פון "על כן נקוה".
עכן האט דאס מרמז געווען מיט די ערשטע דריי ווערטער "על כן נקוה וואס די ראשי תיבות דערפון איז "עכן".

אויפריכטיג האט געשריבן: ה) וואס איז די סבה אז ביי די פיוטים פון וכל מאמינים און מלך עליון זאגט מען דעם סוף פון דעם ערשטן שטיקל מיט דעם קומענדיגן זאץ, פארוואס זאגט מען נישט יעדע שטיקל גלייך? (דר'עולם פארשטייט וואס איך מיין, איא?)

ביקסאד האט געשריבן:

אויפריכטיג האט געשריבן: ה) וואס איז די סבה אז ביי די פיוטים פון וכל מאמינים און מלך עליון זאגט מען דעם סוף פון דעם ערשטן שטיקל מיט דעם קומענדיגן זאץ, פארוואס זאגט מען נישט יעדע שטיקל גלייך? (דר'עולם פארשטייט וואס איך מיין, איא?)

הטעות נשתרשה בעקבות המילים שהש"ץ או הקהל צריכים לומר לעצמם בקול נמוך.

אויפריכטיג האט געשריבן: ד) דער פיוט פון היה עם פפיות שלוחי עמך ישראל איז בפשטות א תפלה פונעם ציבור אז זייער שליח ציבור זאל קענען ריכטיג דאווענען און ארויפטראגן זייערע תפילות, אויב אזוי פארוואס זאגט נאר דער בעל תפלה די געבעט און דער ציבור זינגט דאס, איפכא מיסתברה?

און וואס איז דער טעם אז דער ציבור הייבט אן זאגן נאר פון "שלא יכשלו בלשונם"?

שטומפיג האט געשריבן: צק
פארוואס ביי מלכיות זכרונות שופרות זאגט מען ובדברי קדשיך (כתובים) פאר ועל ידי עבדיך (נביאים)

וכתב הרא"ש, אנו נוהגים לומר של כתובים קודם לשל נביאים מפני שאנו אומרים פסוקים הכתובים בספר תהילים ודוד קדים להני פסוקים לנביאים דאמרינן, וגם הר"ן דקדק דכתובים באמצע, וכ"כ רבינו האי שכך מסורה בידינו, והרמב"ן הביא ראיה לדבר מדתניא במ"ס פי"ח (ה"ג) גבי ט׳ באב אע"ג שבכל מקום דברי קדושה נקדמים לדברי קבלה בזה מקדימין דברי קבלה לדברי קדושה ש"מ שבכ"מ מקדימין דברי קדושה כמסורת רבותינו הגאונים ז"ל ואפשר דטעמא משום מעלין בקודש ואין מורידין והילכך מתחיל בתורה דהתחלה מעליא היא ואח״כ כתובים דליכא לעלויי אתורה ומקדימין כתובים לנביאים כדי שיהיה אח״כ מעלין בקודש עכ״ל:

farshlufen האט געשריבן:

שטומפיג האט געשריבן: צק
פארוואס ביי מלכיות זכרונות שופרות זאגט מען ובדברי קדשיך (כתובים) פאר ועל ידי עבדיך (נביאים)

ניתי ספר ונחזה

וכתב הרא"ש, אנו נוהגים לומר של כתובים קודם לשל נביאים מפני שאנו אומרים פסוקים הכתובים בספר תהילים ודוד קדים להני פסוקים לנביאים דאמרינן, וגם הר"ן דקדק דכתובים באמצע, וכ"כ רבינו האי שכך מסורה בידינו, והרמב"ן הביא ראיה לדבר מדתניא במ"ס פי"ח (ה"ג) גבי ט׳ באב אע"ג שבכל מקום דברי קדושה נקדמים לדברי קבלה בזה מקדימין דברי קבלה לדברי קדושה ש"מ שבכ"מ מקדימין דברי קדושה כמסורת רבותינו הגאונים ז"ל ואפשר דטעמא משום מעלין בקודש ואין מורידין והילכך מתחיל בתורה דהתחלה מעליא היא ואח״כ כתובים דליכא לעלויי אתורה ומקדימין כתובים לנביאים כדי שיהיה אח״כ מעלין בקודש עכ״ל:

אויפריכטיג האט געשריבן:

קודם א גוט יאר, איר זאלט האבן אויסגעבעטן אלעס גוטס.

במשכ'ן יום טוב ביי תפילות איז מיר נולד געווארן עטליכע זאכן וואס איך וואלט געוואלט וויסן זייער פשט. און איך בין זיכער אז נאך אידן דא האבן זאכן וואס זיי ווילן פארשטיין פון די תפילות פון די הייליגע טעג, זאל דער אשכול דינען דעם ציל וואו מען זאל די ענינים אויסקלארן בדיבוק חברים.

א) אין ספרים הקדושים ווערט שארף ארומגערעדט אז מען זאל אום ראש השנה נישט דערמאנען קיין חטאים, דאס איז די סיבה פארוואס מען לאזט אויס די ערשטע אבינו מלכינו, וואו מען זאגט חטאנו לפניך, און דעריבער זאגט מען שטיל די לעצטע אבינו מלכינו ווייל דארט ווערט דערמאנט חננו וענינו כי אין בנו מעשים עשה עמנו צדקה וחסד והושיענו.
קודם דארף מען פארשטיין וואס איז בעסער אז מען זאגט דאס שטיל? שטילערהייט טאר מען אויך נישט זיך מתוודה זיין ראש השנה, סיידן ביי תקיעות,ווייל דאן איז דער מקטרג בהול.