אידישע וועלט פארומס

צדיקים האבן געזאגט אז בלויז דערמאנען דעם נאמען פון די שטאט "בארדיטשוב" איז שוין מסוגל אויף רחמים.
איז דאך אודאי פאסיג אין די יעצטיגע טעג ווען יעדער וויל זוכה זיין אין א "גוט קוויטל" און מיט א גרויסן פדיון דערצו, צו ארומרעדן איבער די הייליגע ניגונים פון דעם צדיק.

צוערשט איז דא דער "רבוש"ע לאמיר מאכן א בייט" (מיטן נוסח פון קדיש ווי ביי נעילה), דערנאך איז באוואוסט דעם אידישן (חזנישן) ליד "א דודעלע" (דא האט איר די ווערטער http://faujsa.fau.edu/music-data/100365/100365.pdf פעידזש 7)

און פון וואס איך וויל בעיקר רעדן איז די ניגון "לאמיר דערציילן".

עס איז דא די באקאנטע שנעלע (איין מעלה איז וכו') וואס איז איבעראל באוואוסט. דערנאך איז דא א אנדערע נוסח אין ליבאוויטש וואו מען זינגט עס אויך שנעל אבער היפש אנדערש (אבער א מיילע ווידער א מעלה וכו').

נאכדעם איז דא א שטייטע נוסח ווי מרדכי הערשמאן זינגט עס.
און ר"ר שלמה האט א באזונדערע נוסח וואס ער רופט "בארדיטשובער ניגון" וואס ער זינגט אן די ווערטער. (פארן זינגען זאגט ער "אלקא דרבי לוי יצחק בארדיטשובער עננו", עיין בהקליפ של א' סליחות בב"פ).

אבער אינטרעסאנט איז אז עס איז זייער ענדליך צו דעי "אחת ואחת" וואס מען זינגט אין סיגוט-סאטמאר, און עס איז מקובל אז ס'איז פון רבין ר' הערש.

נישט באמערקט אז טאבאקא שרייבט אז דאס שטאמט פון ר"ר הערש, איך געדענק נישט יעצט אבער דוכט זיך אז אין מחזור ד"י שטייט אויך נישט אז דאס שטאמט פון ר"ר הערש

והוא פלאי האט געשריבן: דער מחזור איז א מקור?
גיב א קוק וויפיל סתירות עס איז דא צווישען די אלטע מהדורא אין די נייע, איך וועל נאר נעמען א דוגמא פון דער מקור פון נוסח ונתנה תוקף, האלט איך שוין ביי די דריטע גירסא

אין די אלטע מחזור דברי יואל לר"ה (י"ל תשמ"ו ע"י חי"ש לויפער וא"ד גליק) סי' קט"ו שטייט, "ואח"כ התחיל רבינו ונתנה תוקף וגו' בתנועת ניגון התעוררות הידוע (והוא נוסח סיגוט, והוסיף כמה תנועות שקבל מחותנו הרה"ק מפלאנטש זי"ע שהוא תנועת בית ראפשיץ"
און ענדליך שטייט אין די אלטע מחזור דברי יואל ליוה"כ (י"ל תשמ"ז ע"י הנ"ל), סי' קס"ב שטייט, "ואח"כ התחיל רבינו ונתנה תוקף וכו' בתנועת התעוררות קורע לבבות הידוע בין אנ"ש (ומקורו בנוסח סיגוט, אבל רבינו הוסיף כמה תנועות שקבל מחותנו הרה"ק מפלאנטש זי"ע מנוסחת בית ראפשיץ"
אין די נייע מחזור דברי יואל לר"ה (מהדורת שם טוב, י"ל תשס"ו ע"י א"ד גליק) סי' קמ"ח שטייט "ואח"כ התחיל רבינו ונתנה תוקף וכו' בתנועת ניגון של פחד והתעוררות הידוע והוא נוסח סיגוט, שקיבל הייטב לב זי"ע מהרה"ק מהר"א מראפשיץ זי"ע והוא בתנועת בית ראפשיץ"
אין די נייע מחזור דברי יואל ליוה"כ (מהדורת שם טוב, י"ל תשס"ח ע"י א"ד גליק) סי' קפ"א שטייט "ואח"כ התחיל רבינו ונתנה תוקף וכו' בתנועת התעוררות קורע לבבות הידוע בין אנ"ש (ומקורו מנוסח סיגוט, שקיבל מרן הגה"ק בעל ייטב לב זי"ע מהרה"ק מהר"א מראפשיץ זי"ע, ורבינו הוסיף כמה תנועות שקבל מחותנו הרה"ק מפלאנטש זי"ע מנוסחת בית ראפשיץ"

און דער עיקר איז, ער שרייבט נישט ווער איז דער מקור פון די אלע מעשיות

איך האב נאך אפאר אפאר הונדערט אזעלכע סתירות, קושיות, וכו', און אזעלכע וואס איז אפילו נוגע למעשה (לאלו הנוהגים כמו"ש במחזור דבר"י)
למשל אין יוה"כ די אלטע סי' ס' "אח"כ סגר דלתות חדר וישב על מקומו ואמר ווידוי הגדול של רבינו נסים בבכי רב ועצום, וכשהי' לו פנאי אמר גם תפלת זכה..."
אין די נייע סי' ע"ו שטייט "אח"כ סגר דלתות חדר ואמר בעמידה ווידוי הגדול של רבינו נסים בבכי רב ועצום, גם אמר לפעמים התפלה לפני התפלה מהרה"ק הר"ר אלימלך מליזענסק זי"ע בדמעות שליש, וכשהי' לו פנאי אמר לפעמים גם תפלת זכה..."

ר' והוא פלאי בארואיגט אייך, צוערשטענס האב איך דען געזאגט אז דער מחזור איז א מקור [און איך זאג אויך נישט אז נישט] איך האב בלויז זיך געוואונדערט אז טאבאקא זאגט אז דאס איז פון ר"ר הערש האב איך אלזא געפרעגט דערויף אז לויט מיינע ידיעות איז דאס נישט אזוי, און אפילו אין מחזור - וואס קען זיין אז ער נעמט דאס פון דארט - זאגט אויך נישט אזוי, דאס אלעס!
און צווייטנס איך זע נישט די גרויסע "סתירות" וויאזוי מעלת כבודו רופט דאס אן, למשל ביים ונתנה תוקף, איך וואלט דאס גערופן "הוספות", נו זייער נארמאל, ד"ה גאנץ אנהויב זאגט ער אז די נוסח קומט פון סיגעט מיט פלאנטשע תנועות אויסגעמישט, נאכדעם "לייגט ער צו" אז די סיגעטער נוסח האט דער הייליגער ייטב לב זי"ע מקבל געווען פון הייליגן רבי'ן ר' אשר'ל ראפשיצער זי"ע, און אגב האט דאס אויך געהאט פלאנטשער תנועות וואס שטאמט אויך פון ראפשיץ, סאו? וואס זענען די "סתירות"?!
נאכדעם ביים וידוי לייגט ער צו אין די צווייטער מהודרא אז דער רבי זי"ע האט צומאל אויך געזאגט די תפלה פון הייליגן ר"ר אלימלך זי"ע, און די גאנצע סתירה איז ער צו ער איז געזיצן ביים וידוי אדער געשטאנען, נו דאס קען זיך נאך טוישן אמאל, ווען א צווייטער האט מעורר געווען דערויף, און אזוי גייט יעדע ספר און יעדע מהודרא, אבער באופן כללי איז אלעס די זעלבע...

והוא פלאי האט געשריבן: ואבאר דברי, ער האלט זיך פאר א מורא'דיג דייקן
יעצט, ער האט ליב צו זאגן אז דער רבי האט געמישט פלאנטש, שמקורו מראפשיץ,
מיטן רבין האט קיינער דערוועגען נישט גערעט, נאר וואס די שווענץ האבן גע'דמיון'ט
יעצט סיגוט'ר נוסח איז ענדליך צו ראפשיץ, ממילא די פלאנטשער יודען וואס האבן געדענקט פלאנטש האבן געזאגט עס האט געוויסע ענדליכקייטן צו ראפשיץ. האבן די בחור'ליך צוזאמען געשטעלט אז דער רבי האט געמישט סיגוט מיט ראפשיץ
און אזוי האט מען געשריבן אינעם ערשטן מחזור
לימים זענען געקומען צו גיין סיגוטער יודען, אין געזאגט, אונטשולדיגט דער עצי חיים האט אויך אזוי געזאגט
אבער אים ליגט שוין אין קאפ אז דאס איז ראפשיץ, האט עס אוודאי דער ייטב לב גענומען פון ראפשיץ, איי וויאזוי, דער ייטב לב איז דאך געווען ביים ר"ר אשר מסתמא פון דארט
איי אפשר פון ר"ר הערש וואס איז אויך געפארן קיין ראפשיץ, אדער אפשר גאר איז דאס דער וועלטס נוסח אין יענע געגענט, און יעדער האט עס געקנייטשט אביסל אנדערש, כך עלה בדמיונם הפורי'
צוויי יאר שפעטער דרוקט מען ווידער א מחזור, דער בחור וואס ברוב דמיונו האט זיך אין קאפ גע'חזר'ט אז עס איז פלאנטש גיבט נאך נישט אויף, לויפט ער איבערפרעגן א סיגוטער יוד, און דער רבי האט נישט פונקטליך געזאגט ווי דער עצי חיים, (איי אפשר ווייל דער רבי איז געווען א בעל תפלה וואס האט געדרייט אליין), אלא מאי עס איז ייטב לב בשם ר"ר אשר, פלאס פלאנטש

וכאשר תעיין היטב בהמחזור תראה שכך הולכים כל הדמיונות וחזיונות שלו,
אויב ווייסט ער נישט אויב ער איז געזיצען אדער געשטאנען, זאל ער שרייבן ער האט געזאגט, בלי שום הוראה באיזה אופן אמר, כי יש יהודים שהמחזור הוא להם תורה שלימה, כמשה מסיני
וכאשר אציין הסתירות למאות, או הדברים שסתם בינו ובינו שטימן נישט, תבין הנחתי
ואתן עוד דוגמא, עיין איך מתאר התורות של מוצאי יום קדוש במהדורא קמא, ועיין במהדורא תניינא איך שמתאר, אודות החידושים בקדשים, ועיין במאמר בהצייטונג קודם יוה"כ, אודות הבקיאות גדולות בקדשים שנראה באלו התורות.
ואחר כך תמחול להוציא דברי יואל למוצאי יוה"כ, ותעיין במפתחות, ותאמר לי, אם יש לזה ידים ורגליים
ותבין היטב, אין אני ח"ו מסופק לרגע בגדלותו בכל מקצועות התורה כולל קדשים, אבל במוצאי יוה"כ לא אמר חידושים עם בקיאות וחריפות בקדשים

איך וויל ניט אריינגיין מיט אייך אין א גאנצע פאלעמיק דא, באט מיין קשיא איז צו איז דאס אייערע מסקנות וואס איר האט מברר געווען, און מען מוז דאס אננעמען, אדער דאס זענען פשוט אייערע השערות ווייל דער מחזור דברי יואל שטערט אייך עפעס (נישט געפערליך מודה צו זיין, מיר שטערט אויך אסאך זאכן דארטן, די שאלה צו איז דאס די זעלבע סיבה פארוואס עס שטערט) בכל אופן איר דערקלערט דא אז מען האט גע'דמיונ'ט און במילא זאגט איר אפ אייער'ס, פון וואנעט ווייסט איר אז די סאטמאר רבי האט קיינמאל נישט געזאגט פון ווי עס שטאמט, אידן ווייסן קלאר אז מען האט יא געקענט פרעגן דעם סאטמאר רבי'ן ז"ל די פראגעס, ובפרט דער פאיער רב וועלכער איז געווען זייער נאענט מיטן סאטמאר רבי'ן אין די ערשטע יארן זייענדיג זיין נאענטער משמש, אויף וואס די סאטמאר רבי האט אים שטארק מכיר טובה געווען דערויף ואין כאן מקומו להאריך בזה.
בקיצור אייערע סתירות זענען בכלל נישט קיין סתירות ווי פריער ערווענט, עס זענען בלויז הוספות וואס קענען שטענדיג צוקומען, און איר האט יעצט באשלאסן אז דאס זענען דמיונות, איר האט נאך אלץ נישט קיין פראוו צו אייערע ווערטער, ווייל אפילו דער עצי חיים האט אזוי געזאגט האט ער נישט געזאגט די תנועות פון פלאנטש [זייטס דאס מברר, דער ברך משה האט דאס גענומען פון פעטער, דער נוסח מיט די געמישעכץ און נישט בלויז געדרייעכץ איז האט די רבי אהערגעשטעלט] צום ענדע וויל איך אייך פרעגן "איר האט גערעדט מיט די פלאנטשער אדער מיט די סיגוטער אידן?"
נאכמאל איר מוזט נישט ליב האבן די מחזור, אבער אבי געזונט?

והוא פלאי האט געשריבן: אקצר ואומר,
נא לתאר ולדמיין לדבריך, איך יש להם האינפארמאציער,
מה אמר הרבי
כששאל אותו ...השיב שזה סיגוט מתובל בראפשיץ ע"י פלאנטש
ואח"כ בא עוד אחר (יותר נאמן), ואמר, שהוא שאל ואמר סיגוט מתובל בראפשיץ, שהייט"ל נסע לראפשיץ, ואז הכריעו, שהראשון שקרן
ואח"כ בא למדן אחד והכריע ששניהם אמיתיים

במחילת כבודך א עקשנות'דיגער ענטפער און נישט צו די זאך!
איך פרעג נאכמאל דאס איז מסקנות אדער השערות? איר האט געפרעגט אדער אפגעמאכט "אזוי וויל איך"
"לדברי" האבן זיי אינפארמאציע ווייל די רבי האט געזאגט אז דאס קומט פון סיגעט און ער האט אויסגעמישט פלאנטשער תנועות....
נאכדעם, האט איינער צוגעגעבן אז סיגעט האט דאס גענומען פון ר"ר אשר'ל, [סוי איז דער ערשטער א שקרן? פארוואס?... ער האט געזאגט אז דאס קומט פון סיגעט און ער האט נישט געמוזט וויסן אז סיגעט האט דאס גענומען פון ראפשיץ...]
און דער דריטער האט ווואס?... גארנישט, ער האט ווידער באטאנט קליפ און קלאר אז עס איז דא סיי סיגעטער נוסח וואס קומט פון ראפשיץ, און סיי תנועות פון פלאנטש (אגב תנועות וואס מען האט לאו דוקא געזינגען ביי ונתנה תוקף) וואס שטאמט פון ראפשיץ...
וואס געפעלט אייך דאס נישט ר' והוא פלאי?

אם כדבריך, פ"וו אין מהדורא שני' ר"ה, האט מען ארויסגענומען אז עס קומט פון פלאנטש

והוא פלאי האט געשריבן: אם כדבריך, פ"וו אין מהדורא שני' ר"ה, האט מען ארויסגענומען אז עס קומט פון פלאנטש

ווייל דער וואס האט מגלה געווען אז די סיגעטער נוסח קומט אויך פון ראפשיץ האט דערקלערט אז עס מוז נישט דוקא קומען פון פלאנטש, וואס אלץ ספק האט דאס דער מו"ל ארויסגענומען, און דער דריטער האט ווידער געפראווט אז עס קומט אויך פון פלאנטש...
איך פארשטיי נישט דאס ערשטע מאל וואס דו זעסט שינויים ביי מהודורות, ווען מען איז מברר אזוי און נאכדעם איז מען דאס מתקן אנדערש ווייל מען האט צוגעלייגט און ווידער מברר געווען, איך פארשטיי נישט ביז דעם "מחזור ד"י" האסטו נאכנישט געזען וויאזוי מען איז מגיה און מתקן ביי מהודורות?...
אבי געזונט!

והוא פלאי האט געשריבן: רוב מאהל ביי מעשה ביכלעך שיש בהם מהדורות, ובפרט אלו שאין מצויינים להם מקור, הוא לפי החלטתו של המסדר, מי הוא הנאמן וכו', והיות שהרבה דברים הם נסתרים מיני' ובי', או ממקומות אחרים, או שאינם מיושבים להלכה וכדו', הנני משער (והשערתי אינו רק השערה גרידא, רק לאחר הרבה ריסוירטש) איך באים והולכים המסקנות שלהם
והנני מכפיל עוד פעם, שזה רק השערה,
ואוסיף כי מפאת חביבותא דדברי הרה"ק עברתי על הדברים הנדפסים בשמו הקדוש כמה פעמים, וצריכים לדעת כי לאו מר ברב אשי חתום על אלו הדברים, וממילא ניגון אין נפ"מ, אבל יש שם דברים להלכה, או אפי' תורות, שחסרים דיוק,

איך האב נישט געמיינט מהודורות פון מעשה ביכלעך איך מיין דוקא פון ליקוטים ספרים מנהגים און אפילו תורות, און יא פון קראנטע תולדות ספרים אויך... און עס קען זיין אז דו האסט גוטע אנדערע פוינטס אויפן מחזור נאך "הרבה ריסוירטש" (איך האב שוין באטאנט אז מיר שטערט אויך פארשידנס סיי דארטן, וגם לרבות המושיען ועוד יותר ועוד) אבער פאקטיש פון וואס דו האסט געברענגט זע איך גאנץ קנאפע און שוואכע טענות.
והאמת אגיד אז דער חלק פון ונתנה תוקף האט דער פאיער רב אויך אזוי פארציילט, און ער איז געווען א גרויסער ידען אין נוסח.
און לגבי הלכה פאדערט זיך במילא פאר יעדן נארמאלער מענטש צו פארשטיין אז מען קען נישט סתם אזוי "נאכמאכן" און גראדע באהויפטעט דאס דער מחזור, און ער ברענגט שטארק פון מנחת יצחק אינעם יו"כ מחזור אז מען זאל נישט טון ווי דער רבי האט געטון לגבי וואשן די הענט אאא"וו.
לגבי תורות נישט געפערליך, אזוי ווי דערמאנט איז פארהאן פארשידענע תורות מיט מהודורות, איינער געדענקט אזוי און א צווייטער געט צו נישט געפערליך..
כל טוב! עמיר גיין פארענדיגן די סוכה

מבקש האט געשריבן:

והוא פלאי האט געשריבן: רוב מאהל ביי מעשה ביכלעך שיש בהם מהדורות, ובפרט אלו שאין מצויינים להם מקור, הוא לפי החלטתו של המסדר, מי הוא הנאמן וכו', והיות שהרבה דברים הם נסתרים מיני' ובי', או ממקומות אחרים, או שאינם מיושבים להלכה וכדו', הנני משער (והשערתי אינו רק השערה גרידא, רק לאחר הרבה ריסוירטש) איך באים והולכים המסקנות שלהם
והנני מכפיל עוד פעם, שזה רק השערה,
ואוסיף כי מפאת חביבותא דדברי הרה"ק עברתי על הדברים הנדפסים בשמו הקדוש כמה פעמים, וצריכים לדעת כי לאו מר ברב אשי חתום על אלו הדברים, וממילא ניגון אין נפ"מ, אבל יש שם דברים להלכה, או אפי' תורות, שחסרים דיוק,

איך האב נישט געמיינט מהודורות פון מעשה ביכלעך איך מיין דוקא פון ליקוטים ספרים מנהגים און אפילו תורות, און יא פון קראנטע תולדות ספרים אויך... און עס קען זיין אז דו האסט גוטע אנדערע פוינטס אויפן מחזור נאך "הרבה ריסוירטש" (איך האב שוין באטאנט אז מיר שטערט אויך פארשידנס סיי דארטן, וגם לרבות המושיען ועוד יותר ועוד) אבער פאקטיש פון וואס דו האסט געברענגט זע איך גאנץ קנאפע און שוואכע טענות.
והאמת אגיד אז דער חלק פון ונתנה תוקף האט דער פאיער רב אויך אזוי פארציילט, און ער איז געווען א גרויסער ידען אין נוסח.
און לגבי הלכה פאדערט זיך במילא פאר יעדן נארמאלער מענטש צו פארשטיין אז מען קען נישט סתם אזוי "נאכמאכן" און גראדע באהויפטעט דאס דער מחזור, און ער ברענגט שטארק פון מנחת יצחק אינעם יו"כ מחזור אז מען זאל נישט טון ווי דער רבי האט געטון לגבי וואשן די הענט אאא"וו.
לגבי תורות נישט געפערליך, אזוי ווי דערמאנט איז פארהאן פארשידענע תורות מיט מהודורות, איינער געדענקט אזוי און א צווייטער געט צו נישט געפערליך..
כל טוב! עמיר גיין פארענדיגן די סוכה

אדרבא וואס האט דער פאיער רב פארציילט ווי דער ערשטער צו ווי דער צווייטער צו גאר ווי דער דריטע
ועליו ניתן להאמר, מה שאמר ר' יענקילע ז"ל כי חריף קשה לסמוך עליו על מעשה, ולא מפני שהוא משקר ח"ו, נאר ער לערנט אויס אפ, וכך נחקק בזכרונו, ודו"ק

והוא פלאי האט געשריבן: אדרבא וואס האט דער פאיער רב פארציילט ווי דער ערשטער צו ווי דער צווייטער צו גאר ווי דער דריטע
ועליו ניתן להאמר, מה שאמר ר' יענקילע ז"ל כי חריף קשה לסמוך עליו על מעשה, ולא מפני שהוא משקר ח"ו, נאר ער לערנט אויס אפ, וכך נחקק בזכרונו, ודו"ק

זאג מיר יונגערמאן דו האסט געקענט דעם פאיער רב? האסט איינמאל געהערט מעשיות פון אים אליין? (איך רעד נישט וואס דו האסט געזען אין מחזור אדער אין מושיען בשמו?) פרעג די אלע וועלכע האבן זיך באפאסט מיט די נייע טעיפס און תורות פון רבי'ן, הער נאר ווי זיי רעדן מיט שטוינונג וויאזוי דער פאיער רב האט שוין נאכגעזאגט די תורות יארן פריער מפי זכרונו "אויפן האר וויאזוי מען הערט דאס אין טעיפ"...
דער פאיער רב איז געווען א גרויסער דייקן, און מענטשן וואס האבן געהערט פון אים שמועסן עטליכע מאל האבן באוואונדערט ווען ער האט אייביג פארציילט די זעלבע און "קיינמאל נישט" משנה געווען.
אן איבער אלעם איך האב דאך נאך גארנישט געזאגט, איך האב נאר געזאגט אז דער פאיער רב איז געווען א גרויסער ידען אין נוסח, וואס דאס האסטו געקענט הערן ביי זיין דאווענען אין בית המדרש...
קוקטס נאר ווי די שפרינגען, זיי הערן "פאיער רב" ווייסן זיי גראד אז עפעס איז נישט אזוי... פארוואס?
דאס איז זיכער אז ווער אימער עס האט אויסצובאקן מעשיות פון בעלזער רב זי"ע וועט ער שטענדיג זיין באגלייבט, ר' איטשע לאנדא וועט אייביג זיין באגלייבט ווי מאדנע די מעשיות זאלן נאר נישט זיין, צו דער אנדערער וויאזוי הייסט ער... אה ארטנער ער איז זיכער באגלייבט ווייל ער רעדט דאך אויפן רבי'ן ז"ל. משא"כ דער פאיער רב וואס האט געהאט די זכי' צו זיין נאענט צום רבי'ן אין די ערשטע יארן וכו' ער "לערנט אפ".... פלאי פלאים!
עניוועי! עס איז א שאד צו טענה'ן מיט אייך, איר האט דאך במילא אפגעמאכט אייער'ס, און איר קאכט זיך נאך אין די נארישע "סתירות" ביזי מיטן ערשטן צווייטן און דריטן, איך בעט דעליווער מיר עפעס מער און ער קאכט זיך נאך מיט די ערשטע "סתירות"...
בקיצור גענונג פארדרייט דעם אשכול!!! צוריק צום הייליגן בארידטשוב'ער זי"ע
זאל ער זיין א מליץ יושר

אזוי נארמאל האט געשריבן: און איך מיין אז:
א שקרן הייסט איינער וואס האלט זיך צו וואס ער האט געזאגט, אפילו ער ווערט געוואר אז ער איז נישט גערעכט.

און א אמת'ער מענטש וועט גרייט זיין צוריקצוציען אויב ווערט ער געוואר אז עס איז מעגליך נישט אמת.


ווי האט דער חכם מכל אדם געזאגט?

אלוקים עשה את האדם ישר, והם בקשו חשבונות רבים.

לערנט ביטע אברי טייטש, לאזט אייער אגענדע אין דו זייט.

אה שלום עליכם, זייענדיג "אזוי נארמאל" קומט איר ווייטער צו זוכן פראבלעמען צו פארדרייען דעם אשכול שוין נאכן יו"ט, עניוועי מיט "והוא פלאי" זענען מיר זיך שוין פריוואט אדורכגעקומען פאר יו"ט, און ער האלט אויך ווייט נישט אז דאס ווארט "שקרן" קומט דא אריין ח"ו, און עס זעט נישט אויס אז עס איז דא וואס צו רעדן אין די נושא ווייטער, ווייל צו ערשט דארף מען נאך וויסן בכלל וויאזוי מען "ספעלט עברי"...
און דער אויפטו וואס א שקרן מיינט, איז טאקע נאר שייך אויב מען ווייזט אויף פארן פארציילער אנדערש, אבער אז א איד ווייסט עפעס צו פארציילן, און קיינער זעצט נישט אויס פון פאקט עפעס אנדערש דערקעגן מיט פאקטן, און ער ווייסט צו פארציילן יעדעס מאל די זעלבע אן אליינס פארדרייען פאקטן, ווי אויך ווי פריער דערמאנט אז מען זאגט נאך תורות אויפן האר וואס מען הערט דאס שפעטער אין די טעיפס קלאר אזוי, הייסט מען נאכנישט שקרן!... איר פארשטייט?
און זייטס געזונט! גענונג מיט די שטותים

שיינע באשרייבונג אינעם היינטיגן המבשר תורני
(עפנט עס אין א נייעם בלאט צי פארגרעסערן)

ניגוני רלוי"צ מברדיטשוב
א. הקדיש
ב. שירת אתה (דודעלע)
ג. לאמיר אנהויבען דערצעהלען
ד. איפה אמצאך (נוסח שני של אתה)
ה. מלוה מלכה
ו. מאיר'קה בני
ז. דרי מעלה (לא היה אומר הנני העני אלא במקומה אומר דרי מעלה)
ח. דרי מעלה (נוסח שני)
ט. ועל ידי עבדיך הנביאים
י. רבונו של עולם
יא. גאט פון אברהם
יב. אנא ד' הושיעה נא (חסידים מספרים כי בניגון זה שרלוי"צ היה שר בהושענא רבה בהלל ומנענע בלולב שבידו הרג את קיסר אוסטריה ומת בהושע"ר)
יג. נטילת ידים (ניגון זה היה שר ג"פ בין נט"י ובין אמירת מזמור לדוד)
יד. אתה בן אדם
טו. רבונו של עולם (נוסח שני)
טז. צור משלו
יז. אנא בכח

אליעזר לאנדא האט געשריבן: ניגוני רלוי"צ מברדיטשוב
יב. אנא ד' הושיעה נא (חסידים מספרים כי בניגון זה שרלוי"צ היה שר בהושענא רבה בהלל ומנענע בלולב שבידו הרג את קיסר אוסטריה ומת בהושע"ר)

ווער איז דער קיסר אוסטריה, וואס מען טרעפט אין סיפורים פון יענע תקופה ? איז ער טאקע געשטרבען הושע"ר ?
אויב דער כוונה איז Leopold II, Holy Roman Emperor איז ער געשטארבען 1 March 1792 וואס דאס שטימט טאקע מיט דער סיפורים אויף ר' לייב שרה'ס

ביי דעם לינק איז דא צווישן פילע באשרייבונגען אויף ניגוני חב"ד א מאמר איבער דעם ניגון 'והוא רחום' וואס דער הייליגער בארדיטשובער זי"ע האט געזונגען. אבער דער שרייבער ווייסט אויך נישט דעם ניגון זעלבסט.
http://nichoach.blogspot.com/2020/07/bl ... 1.html?m=1

זעט אויס ווי איבערגעטייטשט פון אידיש.