רמזי אותיות (תורה קאדס), מאת הגה"צ מרן רחמ"ד ווייסמאנדל זצ"ל
רמזי אותיות (תורה קאדס), מאת הגה"צ מרן רחמ"ד ווייסמאנדל זצ"ל.
יעדער האט שוין מן הסתם געהערט עפעס איבער די תורה קאדס, וואס ר' מיכאל בער זצ"ל האט אויפגעטראפען, און יעדער האט שוין אויך מן הסתם געהערט אז עס טוט זיך אין די וועלט עטליכע ביכער, און פרעפעסארען, וואס זענען עוסק אין דעם ענין פון רמזי אותיות, מיסודי פון ר' מיכאל בער זצ"ל.
וואס איז דאס בכלל תורה קאדס? ווי אזוי איז אים דאס איינגעפאלען? איז דאס וואס די וועלט ניצט היינט , די זעלבע מהלך פון רחמ"ד זצ"ל? ועוד ועוד.
ווי אזוי איז אים דאס איינגעפאלען?
מרן רחמ"ד זצ"ל האט ביי די ברית פון זיין זון יוסף יעקב הי"ד בשנת תש"ב, די ערשטע מאל מגלה געווען, אז ער האט געטראפען א נייע מהלך אין די תורה.
דער נייטרא רב זצ"ל הי"ד- וואס איז דעמאלס געווען רחמ"ד זצ"ל'ס שווער- איז דארט געזעצען און אויסגעהערט, און ווען רחמ"ד זצ"ל האט גענדיגט, האט נייטרא רב געזאגט, אז צו קענען אויפטאן אזא חידוש, א נייע "שער" אין די תורה, שטייט אין די קדמונים, אז מען דארף צו זיין א קדוש מרחם, און נישט אימזינסט איז דאס איינגעפאלען פאר מיין איידעם, ווייל ער איז ווילקליך דאס, "א קדוש מרחם".
ומעשה שהיה כך היה:
יום כיפור ביינאכט יאר תש"ב איז אנגעקומען צו מרן רחמ"ד זצ"ל די בשורה אז ער האט געבוירען א זין, ער איז געשטאנען פארן עמוד אין געזאגט תהילים, און ווען די בשורה איז אים אנגעקומען, האט ער מפסיק געווען, און הויך ברבים געמאכט די ברכה "הטוב והמטיב".
די גמ' זאגט (שבת דף ל.):
ושבחתי אני את השמחה, שמחה של מצוה ....... ללמדך שאין שכינה שורה לא מתוך עצבות ...... אלא מתוך דבר שמחה של מצוה שנאמר (מלכים ב ג) ועתה קחו לי מנגן והיה כנגן המנגן ותהי עליו יד ה'.
נאך זאגט די גמ' (ירושלמי סוכה פרק ה' הלכה א):
א"ר יונה, יונה בן אמיתי מעולי רגלים היה ונכנס לשמחת בית השואבה ושרת עליו רוח הקודש ללמדך שאין רוח הקדש שורה אלא על לב שמח מ"ט (מלכים ב ג) והיה כנגן המנגן ותהי עליו רוח אלהים.
און אזוי פסקנט די רמב"ם (הלכות יסודי התורה פרק ז):
כל הנביאים, אין מתנבאין בכל עת שירצו, אלא מכוונין דעתן ויושבין שמחים וטובי לב ומתבודדין, שאין הנבואה שורה לא מתוך עצבות ולא מתוך עצלות, אלא מתוך שמחה.
ר' מיכאל בער האט פארציילט:
יענע יום כיפור ביינאכט, ווען דער גאנצער עולם איז שוין אהיים, איז מיר בייגעפאלען צו לערנען תורה פון א ספר תורה!! האב איך ארויס גענומען א ספר תורה, איר געפענט, און אנגעפאנגען אריין צו קיקען.
פליצלינג איז די גאנצער ביהמ"ד פול געווארען מיט ליכטיקייט, עד למאד! און כ'האב געזען ווי די אותיות פון די תורה, פאנגען אן ארויסצושפרינגען און זיי שטעלען זיך צוזאם אויף גאנצע ווערטער!!
הפלא ופלא!!
רחמ"ד זצ"ל האט אמאל בענוותנותו געזאגט, אז ווען ער עפענט א חומש שיינט מען אים אריין פון הימל, ווי מיט א "פראדזשעקטער", און אזוי ווי ביי א פראדזשעקטער, קען עס די מענטשליכע אויג עס נישט פארטראגען, אזוי איז ער נישט נישט אין די מדרגה צו פארנעמען די גילאים!
רחמ"ד שרייבט וז"ל:
השי"ת פתח לי ברחמיו שער חדש, וחדשתי דברים לפענ"ד אמתיים בדרך אשר ידעת, דברים אשר לפענ"ד אלמלא דבקתי בתורה, היו כדאים להאמר מפי גדולים, ולהכיר אמיתת תורה מן השמים!
א אנדערס מאל האט רחמ"ד געזאגט, אז א רמז צו זיין וועג, האט ער געטראפן אין "רבינו בחיי", ווי ער רעדט אמאל איבער טרעפען א רמז אין די תורה "בדילוג אותיות".
איין וואך שפעטער די ערשטע טאג חול המועד סוכות, איז געווען די אויבנדערמאנטע ברית, און דארט האט ר' מיכאל בער די ערשטע מאל דאס איבער געגעבן פארן עולם, ווי פריער דערמאנט, די ברית איז געווען אין די גרויסע סוכה פון נייטרא רב, און עס זענען דארט געזעצען חוץ נייטרא רב, נאך תלמידי חכמים, רבנים אין דינים, און בכלל אסאך מענטשען, ר' מיכאל בער האט דעמאלס געדרשענט 4 שעה רצופות, און דער עולם איז געשטאנען צוזאם געשטופט ווי געלעמט און אויסגעהערט.
עס שרייבט ר' שלמה שטערען ז"ל, וואס איז דארט געווען ביי די ברית, וז"ל:
"און איז דער איינדרוק אומפארגעסליך, און אומשילדערבאר, מען האט ממש געזען אותיות פרחות באויר"!
וואס איז דאס בכלל תורה קאדס?
די כלל איז " ליכא מילתא דלא רמיזא באורייתא" (פון ווי די לשון קומט, ווייס איך נישט ואכ"מ)
תורה קאדס, איז א וועג פון טרעפען רמזים אין די תורה אויף פארשידענע ענינים, און די סדר איז, אז מען זיכט למשל די ווארט "תורה", נעמט מען די ערשטע "ת" אין די תורה, און דאס איז די "ת" פון די ווארט "בראשית", און מען ציילט 49 אותיות און מען טרעפט א אות "ו" פון די ווארט "תהום", מען ציילט נאך 49 אותיות, און מען טרעפט די אות "ר", אין די ווארט, "וירא", דערנאך נאך 49 אותיות, טרעפט מען די אות "ה" אין די ווארט, "הים".
האמיר די ווארט "תורה", אנהייב די ספר בראשית.
אויף דעם אופן טרעפט מען די ווארט תורה סוף ספר בראשית, אנהייב ספר שמות, סוף סדר שמות, און אנהייב אין סוף פון ספר ויקרא, במדבר אין דברים.
הפלא ופלא!!
יעצט וואס עפעס 49 אותיות?
דוד המלך זאגט אין תהילים (קאפיטל יב פסוק ז) "אמרות ה' אמרות טהרות כסף צרוף בעליל לארץ מזוקק שבעתים", און צוויי מאל זיבן איז 49, און דאס איז טאקע די נומער פון טעג וואס איז דא צווישען פסח און שבעות, וואס אידן זענען ארויס פון די שערי טמאה, אריין אין די קדושה, צו זיין ראי צו מקבל זיין די תורה.
און וואס עפעס אנהייב אין סוף פון יעדע ספר?
ווייל דאס איז די סדר, ווען איינער שרייבט א ספר, איז ער מרמז זיין נאמען אנהייב אדער ביים סוף ספר, אזוי אויך כביכול דער הייליגער באשעפער, וואס ווי עס שטייט אין זוהר הקדוש " אורייתא, קודשא בריך הוא וישראל חד", איז "תורה" די נאמען פון הקב"ה.
אזוי האט ער געטראפען אימצאליגע זאכן, און טאקע בהמשך מיט די מאמר "אורייתא, קודשא בריך הוא וישראל חד", האט ער געטראפען די שם און די ווארט ישראל, און נאך אסאך ווינדערליכע רמזים.
איז למעשה דא דריי תנאים אין די מהלך פון ר' מיכאל בער זצ"ל.
1) עס מוז זיין די זעלבע מאס אותיות, ביי אינזער פאל 49.
2) די נומבער דארף עפעס האבן א שייכות מיט די ווארט וואס מען טרעפט' ווי ביי אינז די רמז וואס ווערט פריער דערמאנט.
3) די פלאץ ווי מען טרעפט די ווארט, דארף האבן א שייכות מיט די ווארט וואס מען טרעפט, ביי אינזער פאל ווייל עס איז אנהייב און צום סוף ספר, אדער אין אנדערע פעלער, האט ער געזיכט, אז צווישען די אותיות וואס מען לויפט דורך, זאל זיין, עפעס איבער די ענין וואס מען זיכט. למשל ער שרייבט אז אלע ל"ט מלאכות טרעפט מען אין די תורה, ער שרייבט נישט ווי, דיין אייניקעל, די מחבר ספר "איש חמודות" האט געטראפען אלע ל"ט מלאכות, און ערגעץ ווי ער לויפט דורך צו טרעפען די מלאכות, רעדט מען פון שבת, אדער רוען וכדו'.
איז דאס וואס די וועלט ניצט היינט, די זעלבע מהלך פון רחמ"ד זצ"ל?
יא אין ניין!
עס איז דא א איד א בעל תשובה א פראפעסער אין מאטעמאטיק, ער הייסט " אליהו ריפס", וואס האט געבויט א קומפיוטער סיסטעם צו רעכענען און זיכען רמזים אין די תורה, און ער האט עס געמאכט שטארק פאפיולער.
זיי זיכען טאקע אז עס מוז זיין די זעלבע מאס אותיות, צווישען די אותיות וואס שטעלען צוזאם די ווארט, וואס זיי זיכען, אבער תנאי נומער צוויי, און נומער דריי, איגראנירען זיי אינגאנצען.
און אויף זייער וועג, טרעפען זיי יעדע זאך וואס האט פאסיערט אין די וועלט פון בריאות העולם, עד היום!
פארשטייט זיך אז עתידות קען מען נישט זיכען, ווייל מען ווייסט נישט וואס צו זיכען, אויב איז עס נאך נישט געשען!
אבער אזוי ווי עפעס געשעט, זיכען זיי און זיי טרעפען עס.
עס איז דא גאנצעטע דיבאטעס צו זיין וועג איז אויסגעהאלטן, אבער אויף די וועג פון רחמ"ד זצ"ל, איז נישט דא די אלע דיבאטעס, ווייל ווי געשריבן ניצט ער דריי תנאים, צו די רמזים.
צו מסיים זיין, די ווארט "משיח", טרעפט מען איינמאל אין די תורה אין די פסוק (ויירא) "ויאמר שוב אשוב אליך כעת חיה", בדילוג 5 אותיות! פון די "מ" אין ויאמר, די "ש" אין " אשוב", די "י" פון אליך!
דאס איז ווי ציזאגען, איך וועל צירוק קומען ענק צוזאם נעמען, אין א צייט וואס איך זאג נישט ארויס, נאר אזוי ווי יעצט, וואס כלל ישראל וועט נאך זיין, אפי' נאך די אלע צרות אין גלות!
במהרה בימינו אמן ואמן
יעדער האט שוין מן הסתם געהערט עפעס איבער די תורה קאדס, וואס ר' מיכאל בער זצ"ל האט אויפגעטראפען, און יעדער האט שוין אויך מן הסתם געהערט אז עס טוט זיך אין די וועלט עטליכע ביכער, און פרעפעסארען, וואס זענען עוסק אין דעם ענין פון רמזי אותיות, מיסודי פון ר' מיכאל בער זצ"ל.
וואס איז דאס בכלל תורה קאדס? ווי אזוי איז אים דאס איינגעפאלען? איז דאס וואס די וועלט ניצט היינט , די זעלבע מהלך פון רחמ"ד זצ"ל? ועוד ועוד.
ווי אזוי איז אים דאס איינגעפאלען?
מרן רחמ"ד זצ"ל האט ביי די ברית פון זיין זון יוסף יעקב הי"ד בשנת תש"ב, די ערשטע מאל מגלה געווען, אז ער האט געטראפען א נייע מהלך אין די תורה.
דער נייטרא רב זצ"ל הי"ד- וואס איז דעמאלס געווען רחמ"ד זצ"ל'ס שווער- איז דארט געזעצען און אויסגעהערט, און ווען רחמ"ד זצ"ל האט גענדיגט, האט נייטרא רב געזאגט, אז צו קענען אויפטאן אזא חידוש, א נייע "שער" אין די תורה, שטייט אין די קדמונים, אז מען דארף צו זיין א קדוש מרחם, און נישט אימזינסט איז דאס איינגעפאלען פאר מיין איידעם, ווייל ער איז ווילקליך דאס, "א קדוש מרחם".
ומעשה שהיה כך היה:
יום כיפור ביינאכט יאר תש"ב איז אנגעקומען צו מרן רחמ"ד זצ"ל די בשורה אז ער האט געבוירען א זין, ער איז געשטאנען פארן עמוד אין געזאגט תהילים, און ווען די בשורה איז אים אנגעקומען, האט ער מפסיק געווען, און הויך ברבים געמאכט די ברכה "הטוב והמטיב".
די גמ' זאגט (שבת דף ל.):
ושבחתי אני את השמחה, שמחה של מצוה ....... ללמדך שאין שכינה שורה לא מתוך עצבות ...... אלא מתוך דבר שמחה של מצוה שנאמר (מלכים ב ג) ועתה קחו לי מנגן והיה כנגן המנגן ותהי עליו יד ה'.
נאך זאגט די גמ' (ירושלמי סוכה פרק ה' הלכה א):
א"ר יונה, יונה בן אמיתי מעולי רגלים היה ונכנס לשמחת בית השואבה ושרת עליו רוח הקודש ללמדך שאין רוח הקדש שורה אלא על לב שמח מ"ט (מלכים ב ג) והיה כנגן המנגן ותהי עליו רוח אלהים.
און אזוי פסקנט די רמב"ם (הלכות יסודי התורה פרק ז):
כל הנביאים, אין מתנבאין בכל עת שירצו, אלא מכוונין דעתן ויושבין שמחים וטובי לב ומתבודדין, שאין הנבואה שורה לא מתוך עצבות ולא מתוך עצלות, אלא מתוך שמחה.
ר' מיכאל בער האט פארציילט:
יענע יום כיפור ביינאכט, ווען דער גאנצער עולם איז שוין אהיים, איז מיר בייגעפאלען צו לערנען תורה פון א ספר תורה!! האב איך ארויס גענומען א ספר תורה, איר געפענט, און אנגעפאנגען אריין צו קיקען.
פליצלינג איז די גאנצער ביהמ"ד פול געווארען מיט ליכטיקייט, עד למאד! און כ'האב געזען ווי די אותיות פון די תורה, פאנגען אן ארויסצושפרינגען און זיי שטעלען זיך צוזאם אויף גאנצע ווערטער!!
הפלא ופלא!!
רחמ"ד זצ"ל האט אמאל בענוותנותו געזאגט, אז ווען ער עפענט א חומש שיינט מען אים אריין פון הימל, ווי מיט א "פראדזשעקטער", און אזוי ווי ביי א פראדזשעקטער, קען עס די מענטשליכע אויג עס נישט פארטראגען, אזוי איז ער נישט נישט אין די מדרגה צו פארנעמען די גילאים!
רחמ"ד שרייבט וז"ל:
השי"ת פתח לי ברחמיו שער חדש, וחדשתי דברים לפענ"ד אמתיים בדרך אשר ידעת, דברים אשר לפענ"ד אלמלא דבקתי בתורה, היו כדאים להאמר מפי גדולים, ולהכיר אמיתת תורה מן השמים!
א אנדערס מאל האט רחמ"ד געזאגט, אז א רמז צו זיין וועג, האט ער געטראפן אין "רבינו בחיי", ווי ער רעדט אמאל איבער טרעפען א רמז אין די תורה "בדילוג אותיות".
איין וואך שפעטער די ערשטע טאג חול המועד סוכות, איז געווען די אויבנדערמאנטע ברית, און דארט האט ר' מיכאל בער די ערשטע מאל דאס איבער געגעבן פארן עולם, ווי פריער דערמאנט, די ברית איז געווען אין די גרויסע סוכה פון נייטרא רב, און עס זענען דארט געזעצען חוץ נייטרא רב, נאך תלמידי חכמים, רבנים אין דינים, און בכלל אסאך מענטשען, ר' מיכאל בער האט דעמאלס געדרשענט 4 שעה רצופות, און דער עולם איז געשטאנען צוזאם געשטופט ווי געלעמט און אויסגעהערט.
עס שרייבט ר' שלמה שטערען ז"ל, וואס איז דארט געווען ביי די ברית, וז"ל:
"און איז דער איינדרוק אומפארגעסליך, און אומשילדערבאר, מען האט ממש געזען אותיות פרחות באויר"!
וואס איז דאס בכלל תורה קאדס?
די כלל איז " ליכא מילתא דלא רמיזא באורייתא" (פון ווי די לשון קומט, ווייס איך נישט ואכ"מ)
תורה קאדס, איז א וועג פון טרעפען רמזים אין די תורה אויף פארשידענע ענינים, און די סדר איז, אז מען זיכט למשל די ווארט "תורה", נעמט מען די ערשטע "ת" אין די תורה, און דאס איז די "ת" פון די ווארט "בראשית", און מען ציילט 49 אותיות און מען טרעפט א אות "ו" פון די ווארט "תהום", מען ציילט נאך 49 אותיות, און מען טרעפט די אות "ר", אין די ווארט, "וירא", דערנאך נאך 49 אותיות, טרעפט מען די אות "ה" אין די ווארט, "הים".
האמיר די ווארט "תורה", אנהייב די ספר בראשית.
אויף דעם אופן טרעפט מען די ווארט תורה סוף ספר בראשית, אנהייב ספר שמות, סוף סדר שמות, און אנהייב אין סוף פון ספר ויקרא, במדבר אין דברים.
הפלא ופלא!!
יעצט וואס עפעס 49 אותיות?
דוד המלך זאגט אין תהילים (קאפיטל יב פסוק ז) "אמרות ה' אמרות טהרות כסף צרוף בעליל לארץ מזוקק שבעתים", און צוויי מאל זיבן איז 49, און דאס איז טאקע די נומער פון טעג וואס איז דא צווישען פסח און שבעות, וואס אידן זענען ארויס פון די שערי טמאה, אריין אין די קדושה, צו זיין ראי צו מקבל זיין די תורה.
און וואס עפעס אנהייב אין סוף פון יעדע ספר?
ווייל דאס איז די סדר, ווען איינער שרייבט א ספר, איז ער מרמז זיין נאמען אנהייב אדער ביים סוף ספר, אזוי אויך כביכול דער הייליגער באשעפער, וואס ווי עס שטייט אין זוהר הקדוש " אורייתא, קודשא בריך הוא וישראל חד", איז "תורה" די נאמען פון הקב"ה.
אזוי האט ער געטראפען אימצאליגע זאכן, און טאקע בהמשך מיט די מאמר "אורייתא, קודשא בריך הוא וישראל חד", האט ער געטראפען די שם און די ווארט ישראל, און נאך אסאך ווינדערליכע רמזים.
איז למעשה דא דריי תנאים אין די מהלך פון ר' מיכאל בער זצ"ל.
1) עס מוז זיין די זעלבע מאס אותיות, ביי אינזער פאל 49.
2) די נומבער דארף עפעס האבן א שייכות מיט די ווארט וואס מען טרעפט' ווי ביי אינז די רמז וואס ווערט פריער דערמאנט.
3) די פלאץ ווי מען טרעפט די ווארט, דארף האבן א שייכות מיט די ווארט וואס מען טרעפט, ביי אינזער פאל ווייל עס איז אנהייב און צום סוף ספר, אדער אין אנדערע פעלער, האט ער געזיכט, אז צווישען די אותיות וואס מען לויפט דורך, זאל זיין, עפעס איבער די ענין וואס מען זיכט. למשל ער שרייבט אז אלע ל"ט מלאכות טרעפט מען אין די תורה, ער שרייבט נישט ווי, דיין אייניקעל, די מחבר ספר "איש חמודות" האט געטראפען אלע ל"ט מלאכות, און ערגעץ ווי ער לויפט דורך צו טרעפען די מלאכות, רעדט מען פון שבת, אדער רוען וכדו'.
איז דאס וואס די וועלט ניצט היינט, די זעלבע מהלך פון רחמ"ד זצ"ל?
יא אין ניין!
עס איז דא א איד א בעל תשובה א פראפעסער אין מאטעמאטיק, ער הייסט " אליהו ריפס", וואס האט געבויט א קומפיוטער סיסטעם צו רעכענען און זיכען רמזים אין די תורה, און ער האט עס געמאכט שטארק פאפיולער.
זיי זיכען טאקע אז עס מוז זיין די זעלבע מאס אותיות, צווישען די אותיות וואס שטעלען צוזאם די ווארט, וואס זיי זיכען, אבער תנאי נומער צוויי, און נומער דריי, איגראנירען זיי אינגאנצען.
און אויף זייער וועג, טרעפען זיי יעדע זאך וואס האט פאסיערט אין די וועלט פון בריאות העולם, עד היום!
פארשטייט זיך אז עתידות קען מען נישט זיכען, ווייל מען ווייסט נישט וואס צו זיכען, אויב איז עס נאך נישט געשען!
אבער אזוי ווי עפעס געשעט, זיכען זיי און זיי טרעפען עס.
עס איז דא גאנצעטע דיבאטעס צו זיין וועג איז אויסגעהאלטן, אבער אויף די וועג פון רחמ"ד זצ"ל, איז נישט דא די אלע דיבאטעס, ווייל ווי געשריבן ניצט ער דריי תנאים, צו די רמזים.
צו מסיים זיין, די ווארט "משיח", טרעפט מען איינמאל אין די תורה אין די פסוק (ויירא) "ויאמר שוב אשוב אליך כעת חיה", בדילוג 5 אותיות! פון די "מ" אין ויאמר, די "ש" אין " אשוב", די "י" פון אליך!
דאס איז ווי ציזאגען, איך וועל צירוק קומען ענק צוזאם נעמען, אין א צייט וואס איך זאג נישט ארויס, נאר אזוי ווי יעצט, וואס כלל ישראל וועט נאך זיין, אפי' נאך די אלע צרות אין גלות!
במהרה בימינו אמן ואמן
"די וועלט זאגט אז מען קען ניט ארונטער דארף מען אריבער, און איך האלט אז מ'דארף לכתחילה אריבער" - אדמו"ר מהר"ש
