אידישע וועלט פארומס

ממי_שאמרו האט געשריבן: ↑ דינסטאג מארטש 12, 2024 11:41 am

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: ↑ דינסטאג מארטש 12, 2024 11:04 am

גוט געקענט..
און אז מען רעדט שוין, וויאזוי האט מרדכי זיך געמעגט שערן אום פסח?

א פורים תירוץ:
די גמרא זאגט אין מו"ק אז קודם האט מען מתיר געווען זיך צו שערן איינער וואס קומט ממדינת הים. די גמרא זאגט שעבר ארקומא דמיא און רש"י זאגט שעבר ערקומא דמיא לאסוף היהודים שבעבר הנהר. אזוי אויך דער אבן עזרא זאגט אויף ויעבר מרדכי ויעש ככל אשר צותה עליו אסתר: ויעבר - עבר מרדכי אל היהודים אשר בשושן; א ו יש נהר בין שושן הבירה לשושן העיראיז דאך מרדכי געווען איינער וואס קומט פון די אנדערע זייט ים..

א חסידישע תירוץ:
דער בני יששכר זאגט אז אן עבירה לשמה איז משפיע א מפלה פאר די שונאי ישראל. מרדכי האט געוואלט משפיע זיין א מפלה פאר המן, האט ער געמאכט אן עבירה לשמה. אזוי ווי דער תפארת שלמה זאגט אז מרדכי האט מבטל געווען די סדר נאכט צו ווייזן אין הימל ווי אזוי גייט אויסזעהן רח"ל אויב ווערט אויס כלל ישראל ה"י. מרדכי האט געוואלט ווייזן אין הימל ווי אזוי גייט רח"ל אויסזעהן אויב די אידן גייען נישט האלטן חוה"מ, און פארדעם האט ער געטוהן דעם עבירה לשמה.

א ליטווישע תירוץ:
די גמרא זאגט אין ברכות אמר ר' אלעזר בר צדוק מדלגין היינו על גבי ארונות של מתים לקראת מלכי ישראל ולא לקראת מלכי ישראל בלבד אמרו אלא אפי' לקראת מלכי עכו"ם שאם יזכה יבחין בין מלכי ישראל למלכי עכו"ם. און די גמרא זאגט דארט אז עס איז געווען טומאה דרבנן און משום כבוד מלכים לא גזרו בהו רבנן. (און דאס קען זיין די תירוץ אויך ווי אזוי יוסף הצדיק האט זיך געמעגט שערן ר"ה)

א לומדישע תירוץ:
מרדכי האט דאך געזיכט זכותים אויף כלל ישראל, ער האט זיך נישט געקענט באניצן מיט די מצוות זיינע ווייל שכר מצוות בהאי עלמא ליכא. אבער דער ערוגת הבשם זאגט אז א מצוה וואס איז געווארן באשאפן אליינס דורך דעם מענטש (דהיינו זדונות נעשין לו כזכויות), אויף דעם איז יא דא שכר מצוות בהאי עלמא. ווען מרדכי האט געמאכט דא אן עבירה לשמה (עיין לעיל), האט ער דאך באשאפן א פרישע מצוה (גדולה עבירה לשמה), אויף דעם קען ער דאך יא האבן שכר אויף די וועלט און ראטעווען די אידן.

(קענסט דאס שוין ציען ווייטער ווי אזוי דו ווילסט. הים ראה וינוס, הדודאים נתנו ריח, וכו')

ויתן לך האט געשריבן: ↑ דינסטאג מארטש 12, 2024 11:52 am

ממי_שאמרו האט געשריבן: ↑ דינסטאג מארטש 12, 2024 11:41 am

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: ↑ דינסטאג מארטש 12, 2024 11:04 am

גוט געקענט..
און אז מען רעדט שוין, וויאזוי האט מרדכי זיך געמעגט שערן אום פסח?

א פורים תירוץ:
די גמרא זאגט אין מו"ק אז קודם האט מען מתיר געווען זיך צו שערן איינער וואס קומט ממדינת הים. די גמרא זאגט שעבר ארקומא דמיא און רש"י זאגט שעבר ערקומא דמיא לאסוף היהודים שבעבר הנהר. אזוי אויך דער אבן עזרא זאגט אויף ויעבר מרדכי ויעש ככל אשר צותה עליו אסתר: ויעבר - עבר מרדכי אל היהודים אשר בשושן; א ו יש נהר בין שושן הבירה לשושן העיראיז דאך מרדכי געווען איינער וואס קומט פון די אנדערע זייט ים..

א חסידישע תירוץ:
דער בני יששכר זאגט אז אן עבירה לשמה איז משפיע א מפלה פאר די שונאי ישראל. מרדכי האט געוואלט משפיע זיין א מפלה פאר המן, האט ער געמאכט אן עבירה לשמה. אזוי ווי דער תפארת שלמה זאגט אז מרדכי האט מבטל געווען די סדר נאכט צו ווייזן אין הימל ווי אזוי גייט אויסזעהן רח"ל אויב ווערט אויס כלל ישראל ה"י. מרדכי האט געוואלט ווייזן אין הימל ווי אזוי גייט רח"ל אויסזעהן אויב די אידן גייען נישט האלטן חוה"מ, און פארדעם האט ער געטוהן דעם עבירה לשמה.

א ליטווישע תירוץ:
די גמרא זאגט אין ברכות אמר ר' אלעזר בר צדוק מדלגין היינו על גבי ארונות של מתים לקראת מלכי ישראל ולא לקראת מלכי ישראל בלבד אמרו אלא אפי' לקראת מלכי עכו"ם שאם יזכה יבחין בין מלכי ישראל למלכי עכו"ם. און די גמרא זאגט דארט אז עס איז געווען טומאה דרבנן און משום כבוד מלכים לא גזרו בהו רבנן. (און דאס קען זיין די תירוץ אויך ווי אזוי יוסף הצדיק האט זיך געמעגט שערן ר"ה)

א לומדישע תירוץ:
מרדכי האט דאך געזיכט זכותים אויף כלל ישראל, ער האט זיך נישט געקענט באניצן מיט די מצוות זיינע ווייל שכר מצוות בהאי עלמא ליכא. אבער דער ערוגת הבשם זאגט אז א מצוה וואס איז געווארן באשאפן אליינס דורך דעם מענטש (דהיינו זדונות נעשין לו כזכויות), אויף דעם איז יא דא שכר מצוות בהאי עלמא. ווען מרדכי האט געמאכט דא אן עבירה לשמה (עיין לעיל), האט ער דאך באשאפן א פרישע מצוה (גדולה עבירה לשמה), אויף דעם קען ער דאך יא האבן שכר אויף די וועלט און ראטעווען די אידן.

(קענסט דאס שוין ציען ווייטער ווי אזוי דו ווילסט. הים ראה וינוס, הדודאים נתנו ריח, וכו')

קען מען זאגן אזוי הים ראה וינס מה ראה ארונו של יוסף ראה, אשת פוטיפר האט געוואלט אז ער עובר זיין א עבירה לשמה כידוע שראתה ברוח הקודש, וארונו של יוסף ראה אז מען טאר נישט עובר זיין עבירה לשמה, קען מען נישט טייטשן ויעבור מרדכי אז ער האט עובר געווען עבירה לשמה נאר עבר עורקמא דמיא, איז הים ראה וינס אז מרדכי זאל קענען אריבערגיין, ודפח"ח

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: ↑ דינסטאג מארטש 12, 2024 11:04 am

גוט געקענט..
און אז מען רעדט שוין, וויאזוי האט מרדכי זיך געמעגט שערן אום פסח?

אוראייניקל האט געשריבן: ↑ דינסטאג מארטש 12, 2024 7:32 pm

דער חת"ס זאגט טאקע אז ער האט זיך געלאזט שערן דורך א גוי לצורך מצוה פון כבוד מלכות.

אלא שיש לדון צו המן האט געהאט א דין פון א גוי.

אוראייניקל האט געשריבן: ↑ דינסטאג מארטש 12, 2024 7:32 pm

דער חת"ס זאגט טאקע אז ער האט זיך געלאזט שערן דורך א גוי לצורך מצוה פון כבוד מלכות.

אלא שיש לדון צו המן האט געהאט א דין פון א גוי.

שפילקעס האט געשריבן: ↑ דינסטאג מארטש 12, 2024 7:31 pm

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: ↑ דינסטאג מארטש 12, 2024 11:04 am

גוט געקענט..
און אז מען רעדט שוין, וויאזוי האט מרדכי זיך געמעגט שערן אום פסח?

יוסף הצדיק האט זיך געשוירן ר''ה.

אוראייניקל האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 9:39 am

אבער דער רבי ר' יונתן איז מסביר פארוואס דעם ערשטן טאג האט זי געזאגט 'אל המשתה אשר עשיתי לו'.. און די צווייטע טאג 'אעשה להם'.. ווייל די ערשטע סעודה איז געווען יו"ט פסח און זי האט נישט געקענט קאכן פאר אחשורוש'ס וועגן.. ווי מ'דרש'נט לכם ולא לנכרים.. נאר קאכנדיג פאר המן (זי האט דאך געפאסט) וואס איז געווען מרדכי'ס עבד, האט זי שוין אינאיינוועגס געקאכט פאר אחשורוש.

איז דאך משמע אז ער האט יא געהאט א דין ישראל.

ממי_שאמרו האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 11:44 am

אוראייניקל האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 9:39 am

אבער דער רבי ר' יונתן איז מסביר פארוואס דעם ערשטן טאג האט זי געזאגט 'אל המשתה אשר עתיתי לו'.. און די צווייטע טאג 'אעשה להם'.. ווייל די ערשטע סעודה איז געווען יו"ט פסח און זי האט נישט געקענט קאכן פאר אחשורוש'ס וועגן.. ווי מ'דרש'נט לכם ולא לנכרים.. נאר קאכנדיג פאר המן (זי האט דאך געפאסט) וואס איז געווען מרדכי'ס עבד, האט זי שוין אינאיינוועגס געקאכט פאר אחשורוש.

איז דאך משמע אז ער האט יא געהאט א דין ישראל.

ובכלל כי כלתה אליו הרעה מאת המלך. הרעה איז דאך ר"ת הלוא היא רבי עקיבא.. (יעצט בייגעפאלן. אוי קען מען דאס ניצן אין דרוש..)

אזוי אויך דער מדרש שומר מצוה לא ידע דבר רע, זו אסתר שהיתה עסוקה במצוות ביאור חמץ. פשט גייט אזוי:
שומר מצוה לא ידע דבר, דבר מלשון א מארד (מיט א סגול), אז די שומרי מצוה זענען נישט געווארן אויסגעהרגט.

ויתן לך האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 11:49 am

ממי_שאמרו האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 11:44 am

אוראייניקל האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 9:39 am

אבער דער רבי ר' יונתן איז מסביר פארוואס דעם ערשטן טאג האט זי געזאגט 'אל המשתה אשר עתיתי לו'.. און די צווייטע טאג 'אעשה להם'.. ווייל די ערשטע סעודה איז געווען יו"ט פסח און זי האט נישט געקענט קאכן פאר אחשורוש'ס וועגן.. ווי מ'דרש'נט לכם ולא לנכרים.. נאר קאכנדיג פאר המן (זי האט דאך געפאסט) וואס איז געווען מרדכי'ס עבד, האט זי שוין אינאיינוועגס געקאכט פאר אחשורוש.

איז דאך משמע אז ער האט יא געהאט א דין ישראל.

ובכלל כי כלתה אליו הרעה מאת המלך. הרעה איז דאך ר"ת הלוא היא רבי עקיבא.. (יעצט בייגעפאלן. אוי קען מען דאס ניצן אין דרוש..)

אזוי אויך דער מדרש שומר מצוה לא ידע דבר רע, זו אסתר שהיתה עסוקה במצוות ביאור חמץ. פשט גייט אזוי:
שומר מצוה לא ידע דבר, דבר מלשון א מארד (מיט א סגול), אז די שומרי מצוה זענען נישט געווארן אויסגעהרגט.

אז דו טויטש נקודות קענסטו אויך זאגן אז הרעה איז הרועה זה רבי עקיבא שהיה רועה

ממי_שאמרו האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 11:53 am

ויתן לך האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 11:49 am

ממי_שאמרו האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 11:44 am

אוראייניקל האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 9:39 am

אבער דער רבי ר' יונתן איז מסביר פארוואס דעם ערשטן טאג האט זי געזאגט 'אל המשתה אשר עתיתי לו'.. און די צווייטע טאג 'אעשה להם'.. ווייל די ערשטע סעודה איז געווען יו"ט פסח און זי האט נישט געקענט קאכן פאר אחשורוש'ס וועגן.. ווי מ'דרש'נט לכם ולא לנכרים.. נאר קאכנדיג פאר המן (זי האט דאך געפאסט) וואס איז געווען מרדכי'ס עבד, האט זי שוין אינאיינוועגס געקאכט פאר אחשורוש.

איז דאך משמע אז ער האט יא געהאט א דין ישראל.

ובכלל כי כלתה אליו הרעה מאת המלך. הרעה איז דאך ר"ת הלוא היא רבי עקיבא.. (יעצט בייגעפאלן. אוי קען מען דאס ניצן אין דרוש..)

אזוי אויך דער מדרש שומר מצוה לא ידע דבר רע, זו אסתר שהיתה עסוקה במצוות ביאור חמץ. פשט גייט אזוי:
שומר מצוה לא ידע דבר, דבר מלשון א מארד (מיט א סגול), אז די שומרי מצוה זענען נישט געווארן אויסגעהרגט.

אז דו טויטש נקודות קענסטו אויך זאגן אז הרעה איז הרועה זה רבי עקיבא שהיה רועה

דער בעל שפע חיים מקלוזנבורג ז"ל האט אמאל געזאגט א פלפול אויף הים ראה וינוס מה ראה בריתא דר' ישמעאל ראה.
למעשה עס קומט סוף פשעטיל און מ'דערזעהט זיך אז לויט ר' ישמעאל וואלט זיך דער ים נישט געדארפט שפאלטן. וואס טוט מען?
זאגט ער אזוי:
הים ראה, דער ים שטייט און קלאצט און באטראכט כלל ישראל. וואס שטייט ער אזוי? ער זעהט נישט כלל ישראל שטייט דארט בצרה און די מצרים לויפן זיי נאך?? פארוואס שפאלסטו דיר נישט אליינס? נאר ברייתא דר' ישמעאל ראה..

יאנאש האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 3:22 pm

צ/ק

קענט איר טרעפן ווער ס’גייט אהערשטעלן דעם נעקסטן פלפול דאהי, אורי אדער ממי?

שימכעס טוירע אינמיטן אדר! מאסיוו!

יאנאש האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 3:22 pm

צ/ק

קענט איר טרעפן ווער ס’גייט אהערשטעלן דעם נעקסטן פלפול דאהי, אורי אדער ממי?

שימכעס טוירע אינמיטן אדר! מאסיוו!

אוראייניקל האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 3:02 pm

אזוי גייט עס דאך.. א פשעטל קען מען נישט אפפרעגן.. ס'ווערט נאר לענגער..

אוראייניקל האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 3:37 pm

יאנאש האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 3:22 pm

צ/ק

קענט איר טרעפן ווער ס’גייט אהערשטעלן דעם נעקסטן פלפול דאהי, אורי אדער ממי?

שימכעס טוירע אינמיטן אדר! מאסיוו!

פורים עסט מען דאך קרעפלעך..

#קרעפל פשעטל..

ממי_שאמרו האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 4:11 pm

אוראייניקל האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 3:37 pm

יאנאש האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 3:22 pm

צ/ק

קענט איר טרעפן ווער ס’גייט אהערשטעלן דעם נעקסטן פלפול דאהי, אורי אדער ממי?

שימכעס טוירע אינמיטן אדר! מאסיוו!

פורים עסט מען דאך קרעפלעך..

#קרעפל פשעטל..

די וועלט זאגט דאך אז דריי מאהל עסט מען קרעפלעך, יעדעס מאהל ווען מ'שלאגט. איי וועם שלאגט מען שבועות? פארדעם עסט מען טאקע נאר מילעכיגע קרעפלעך.

די סאטמאר רב ז"ל האט אמאל מחדש געווען אז די כוח הפלפול איז געמאכט געווארן צו דערמאנען די תורה וואס מ'האט פארגעסן. פורים דארף מען דאך טרינקען עד דלא ידע, קען מען דאך פארגעסן וואס מ'האט געלערנט, איז דא אן עניין צו זאגן א פלפול לכבוד פורים נישט צו פארגעסן וואס מ'האט געלערנט.
און פארדעם עסט מען די קרעפלעך, צו דערמאנען און מגלה זיין וואס ליגט אינעם מוח טיעף באגראבן.

ממי_שאמרו האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 11:44 am

אוראייניקל האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 9:39 am

אבער דער רבי ר' יונתן איז מסביר פארוואס דעם ערשטן טאג האט זי געזאגט 'אל המשתה אשר עתיתי לו'.. און די צווייטע טאג 'אעשה להם'.. ווייל די ערשטע סעודה איז געווען יו"ט פסח און זי האט נישט געקענט קאכן פאר אחשורוש'ס וועגן.. ווי מ'דרש'נט לכם ולא לנכרים.. נאר קאכנדיג פאר המן (זי האט דאך געפאסט) וואס איז געווען מרדכי'ס עבד, האט זי שוין אינאיינוועגס געקאכט פאר אחשורוש.

איז דאך משמע אז ער האט יא געהאט א דין ישראל.

יעצט פארשטיי איך מורא'דיג.
דער ר"ן זאגט אז נאר אויב פסק'נען ווי ר' עקיבא וואס האלט אך אשר יאכל לכל נפש גייט אויך ארויף אויף בהמות משום מזונותיו עליך, נאר אזוי מעג מען אויך קאכן פאר אן עבד נכרי. אבער לויט ר"י הגלילי וואס אסר'ט צו קאכן פאר א בהמה, טאר מען נישט קאכן פאר אן עבד.

אוראייניקל האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 6:53 pm

ממי_שאמרו האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 11:44 am

אוראייניקל האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 13, 2024 9:39 am

אבער דער רבי ר' יונתן איז מסביר פארוואס דעם ערשטן טאג האט זי געזאגט 'אל המשתה אשר עתיתי לו'.. און די צווייטע טאג 'אעשה להם'.. ווייל די ערשטע סעודה איז געווען יו"ט פסח און זי האט נישט געקענט קאכן פאר אחשורוש'ס וועגן.. ווי מ'דרש'נט לכם ולא לנכרים.. נאר קאכנדיג פאר המן (זי האט דאך געפאסט) וואס איז געווען מרדכי'ס עבד, האט זי שוין אינאיינוועגס געקאכט פאר אחשורוש.

איז דאך משמע אז ער האט יא געהאט א דין ישראל.

יעצט פארשטיי איך מורא'דיג.
דער ר"ן זאגט אז נאר אויב פסק'נען ווי ר' עקיבא וואס האלט אך אשר יאכל לכל נפש גייט אויך ארויף אויף בהמות משום מזונותיו עליך, נאר אזוי מעג מען אויך קאכן פאר אן עבד נכרי. אבער לויט ר"י הגלילי וואס אסר'ט צו קאכן פאר א בהמה, טאר מען נישט קאכן פאר אן עבד.

גיי ווייטער.. דערפאר מאכט מען טאקע די ברכה.. שעשה נסי"ם.. דאס מיינט מען דעם ר"ן.. לאבותינ"ו.. דאס מיינט דעם פשעטל פונעם עיון יעקב וואס ער טוט אויף אנהייב פיפטן פרק פון סוטה אז ר"ע האלט אז א גר קען זאגן לאבותינו..

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: ↑ מיטוואך מארטש 20, 2024 9:53 am

צ/ק

ווער איז געווען דער ערשטע נשיא ביי כלל ישראל?