דיאלעקטן, אקצענטן און נקודות

זארעכפעפער · דאנערשטאג יולי 26, 2007 8:29 pm

ישנו עם אחד מפוזר ומפורד בין העמים, ודיאלעקטונם ואקצענטענטונם שונים זו מזו כרחוק מזרח ממערב. דער אורך הגלות האט אזוי צעטיילט דעם יודישן פאלק אזש ווי דער דור הפלגה מיט זייערע שבעים לשונות. לאמיר אביסעלע צולייגן די הפלגת בין הנקודות.

מיר דא, תושבי הכפר דינן, פירן זיך דאך מער ווייניגער כפי מנהגי יוצאי אונגארן/רומעניע/טשעכיי. מיר רעדן דער דיאלעקט וואס די ארטיגע יודן האבן מיטגעברענגט מיט זיך פון דעריים. איז לאמיר אביסל צולייגן דעם אונטערשיד אין נקודות צווישן אונז און אונזערע ברודער, און וויאזוי זי ווערט זיך אנגעהערט.

וזה החלי:
דער דיאלעקט פונעם אונגערישער צוירוי, איז ניט פארהאן אינעם ליטווישן אקצענט. (א חוץ ביי א פחתחח יו"ד, כזה: מעיי נחי).

דער דיאלעקט פונעם אונגערישער סזגויל (חזק), איז דער דיאלעקט פונעם ליטווישער צוירוי - לעיקוואד/לייקוואד.

אין דער ליטווישער דיאלעקט (ניט ביי אלע, ס'געווענד זיך אין געגנטער) הערט זיך נישט קיין חילוק בין צוירוי לחוילם - בנוי (צוירוי) תוירה (חוילם)/בנעי טעירע/בניי תיירע.

אין דער אונגערישער דיאלעקט הערט זיך נישט קיין חילוק בין מלאולפים לחיהריהק. (דער פרט איז נאך דאס ארגסטע פון אלעם...)

דער דיאלעקט פונעם אונגערישער קטמץ (מלמטה), איז דער דיאלעקט פונעם ליטווישן מלאולפים.

(מ'בעט די ספרדי'שע, תימני'שע און ירושלמע'ר אידן זיך צו האלטן אין די ראמען. מיר האבן ערשט אנגעהויבן מיט די ליטווישע ברודער).

בני היכלא · מיטוואך מאי 02, 2007 12:01 am

שוועמל · מיטוואך יולי 19, 2006 8:40 pm

וואס מיינט דיאלעקט?
אקצענט?
עסקפרעשאן?
טערמין?
אויסשפראך?

און בפרטיות, דו רעדסט דא פון די יידישע אדער לשון הקודש'ע אויסשפראכן? דארפסט נישט ענטפערן ס'יז מיר כלל נישט נוגע

בני היכלא · מיטוואך מאי 02, 2007 12:01 am

ערנסטער · מיטוואך אוגוסט 22, 2007 3:14 am

אויב מ'האט שוין אנגעהייבן רעדן פון אקצענטן און דיאלעקטן און בפרט וועגן דעם הונגארישן דיאלעקט, וואס איז טאקע דער חילוק צווישן עם און פוילישן (אויך גאליציאנער) דיאלעקט?
ביי די פוילישע אידן איז דאך אויכעט ציר"ה - AI (און נישט EI, ווי ביי די אנדערע), קמ"ץ - U (און נישט O) און שור"ק (מלאפו"ם) - I (פונקט ווי חירי"ק).
איך האב טאקע באמערק אז דער לעקסיקאן פון דער הונגארישער אידיש איז אביסל אנדערש - ווייניקער סלאוויזמן און מער דייטשמעריזמן. אבער צי דען דאס איז דער גאנצער חילוק?

בני היכלא · מיטוואך מאי 02, 2007 12:01 am

מיללער · דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

רעדנדיג פון נקודות אין דיאלעקטן, אין די פריערדיגע ספרי הפוסקים בעיקר ביי עניני שמות גיטין והמסתעף ווערט דערמאנט א נקודה בשם "פתח-חריף" (גארנישט מיט די שבת'דיגע חריף מיט קאטשיניא....) עס ווערט געשריבן מיט צוויי י' וועלכע איז אויך אנגענומען אלס די נקודת הצירי.

לאמיר עס אביסל צולייגן, די פאלגענדע דוגמאות פון ווערטער ווערן געשריבן מיט צוויי י' אבער לייענען לייענט מען עס מיט נקודות הפתח:
וויין (יין ולא בכי'), ווייס (לבן ולא ידיעה), מיין (שלי ולא סבר), גרייז, מייז, לייז, באווייז, שמייס, אריין, פארמייד, לייד, ווייט, זייט, ווייב, אד"ג
ווי איר באמערקט אין די אויבנדערמאנטע ווערטער ווערט דער פתח פארלענגערט דערפאר האט זי באקומען טיטל "חריף".

ווידעראום א געווענליכע פתח ווערט געשריבען מיט אן א', לדוגמא:
זאך, מאך, טאטע, האק, קאץ אא"וו.

יעצט א צירי ווערט אלגעמיין אויך געשריבען מיט צוויי י', לדוגמא:
איין, צוויי, דריי, גיי, שטיי, פארשטיי, עטס.

איז אבער פארהאן יוצא מן הכללים ביי די זאכן למשל,
קוראזש, עקסטאז, באגאזש, (יענטאאש) וועלכע זענען א פתח-חריף געשריבן מיט אן א',

יעצט איז מיין שאלה לפני החכמים, קען מען זאגן אז אריגינעל ברויך מען שרייבן מיט צוויי י' נאר מער מאדערנע ווערטער האט מען געשריבען מיט אן א'? כנלפע"ד, ווי אויך וואס איז מחלק פון נקודות הצירי און פתח-חריף? נאכן הערן חוות דעתכם וועלן מיר אריבערגיין צו נעמען וועלכע איז א סוגיא פאר זיך.

אלץ-ווייסער · זונטאג דעצעמבער 16, 2007 6:03 pm

הרב מילער,
דיין קשיא איז נאר אויף די אונגארישע אידן מיט זייער פארגרייזטן אידיש, ללא כחל ולא שרק.
דער אידיש פון ליטאים האבן נישט דעם פראבלעם, ממילא פאלט אוועק דיין פראגע, סיי לגבי דעם פתח און סיי לגבי דעם צירי.

פאינט 2
די אלע ווערטער, ווי קוראזש, באגאזש וכו', זענען אלע אנגלא-אידיש, און ס'איז פינקט ווי איינער זאל זיך דינגען וויאזוי מ'דארף ספעלן דאס ווארט "טשעיר" אין אידיש?
אויף אידיש זאגט מען בענקל אדער זיץ (מחובר), נישט טשעיר.

בני היכלא · מיטוואך מאי 02, 2007 12:01 am

בני היכלא · מיטוואך מאי 02, 2007 12:01 am

איך האב געטראכט, אז אזוי ווי אין לשון קודש זאגן די ליטווישע א פתח יו"ד אזוי ווי אונזער צירי, ווי למשל די ווארט, בלטנחי, אזוי זאגן זיי אויך אויף אידיש, א פתח חרי"ף די זעלבע אופן ווי אונזער ציר"י, דאס איז דאך אויך א פתח מיט א יו"ד, נאר ווייל ס'איז אידיש האט דאס צוויי יודי"ן, אזוי ווי א צירי האט אין לשון קודש איין יו"ד, און אין אידיש צוויי יודי"ן, די שאלה אבער בלייבט, פארוואס האבן זיי נישט אויפגעטראפן א גראמאטישע נקודה, פארן פתח חריף, מילא אונז זאג מיר דאך עס ווי א פת"ח, נישט פונקט אבער בערך, אבער ביי זיי איז דאך עס דריי באזונדערע נקודות, א פתח זאגן זיי ווי אונז, א צירי זאגן זיי, אונזער סגול חרי"ף, און א פתח חרי"ף ווי אונזער ציר"י.

מיללער · דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

הרב ווייסער,
במחילת כבוד תורתך הרמה לא דקדקת היטב בדברי, איך זעה נישט מיט וואס זענען די ליטאים בעסער ווי די גרייזיגע הגרים, ממנ"פ די ליטווישע זאגן אויף אן עושר אז ער איז א רייוכער פערזאן, און פאר א סמאוקער אז ער רייוכערט דאן וואס איז די חילוק פון די צוויי? ווידעראום אויב איז אן עושר א רייחכער מאן (מיט א פתח-חריף) איז דאך דער ליטווישער אין זעלבן פעקל, און ווי דער רבי דערמאנט האבן זיי פארשידענע ווערטער מיט א דאבל י' וועלכע ווערט געלייענט מיט אונזער צירי (I) אין אנדערע מיט זייער צירי (A), סאו ווי אר אין די סעים באוט סאו פאר.

ולא עוד, העסטו מיר זאגן איז ביי די ליטאים איז נישט פארהאן קיין חילוק פון א פתח און א פתח-חריף אין דעם אויסלייג, זענען מיר אין די סענס בעסער ווי זיי.

דאס וואס דו ברענגסט אין פאונט 2 וועגן אנגלא-אידישע ווערטער, האביך טאקע מרמז געווען בסיום דברי עיי"ש ודו"ק.

רבי הגדול בני היכלא,
עס איז דאס ערשטע נושא וואסיך הער פונעם רבי'ן שלא בייפאלתים עד עכשיו, שוין א קליינע פעי-בעק וואס דער רבי טוט שטענדיג מיט אונז בכלל און מיט מיר הקטן בכלל.
ולשאלת רבינו, רוב ווערטער מיט די דאבל יוד לייענט זיך מיט א פתח-חריף אויסער טאקע ביי די ווערטער וועלכע זענען משתמע לתרי אנפין כמו שביארתי לעיל, (הלא דבר הוא) ועוד מעט.
דער הייליגער צאנזער רב האט א גאנצע "שער הניקוד" אנהייב פונעם ספר דברי חיים על שמות גיטין (נמצא בהיברו בוקס, ובאם תרצה אעתיקו כיד ה' הטובה עלי בעזהי"ת) ווי ער ברענגט ארויס די כללי הניקוד אויף זיין/אונזער דיאלעקט.

ווייטער דער ריכטיגער אויסלייג פאר א צירי לויטן דברי חיים איז נאר איין י' (שינדל, פיגא, בילא וכדו') וואס קען אפשר סאלוון דעם פרידערדיגען פראבלעם להבחין בין הצירי להפתח, עס קען אפי' אפשר זיין אז אריגינעל וואלט למשל דאס ווארט ווייס (ידיעה) געברויכט זיין געספעלט כזה: וויס,נאר שפעטער איז עס משובש געווארן מאורך הגלות ובלבול המדינות, אבער דאן ווערט א צעמישעניש פון א צירי מיט א חירק וועלכע ווערט אויך געשריבען מיט איין י'.

עס איז נאך דא אסאך מאריך צו זיין בהנושא, ועוד חזון למועד, וואס מען דארף תיכף מודה זיין אז זייענדיג אין אמעריקע אדער ווי אימער נאך די קריג בעיקר, וועלכע ווערט אנגערופען א "שמעלץ טאפ" איז דער לשון אונזערער זייער נישט מדויק, און מ'קען קיין ראיות נישט ברענגען, והנוגע לדינא ברויף מען גיין בעקבי הצאן נהרא נהרא ופשטיה, לויט די קבלה וואס מ'האט מקבל געווען פון פריער אפי' ווען עס זיעהט אויס אביסל אויפאלנד.

אלץ-ווייסער · מאנטאג דעצעמבער 17, 2007 4:03 pm

אודה ולא אבוש:
איך בין נשט קיין "רייכערער", נישט קיין רייכער. און אויך נישט קיין ליטאי.
די ליטאים וועלן אויף אן עושר זאגן "רייכער" מיט דעם סגול חריף (A) באקצענטתם.
אויף א "סמאוקר" דארפן זיי זאגן: "רויכערער". אדער ער "רויכערט". איז אלזא יא דא א שיינער "להבדיל" בין רייכער לרויכערט".

דער הייליגער צאנזער רב האט גארנישט מחדש געווען. ס'איז קיינמאל אין לשון קדוש נישט געווען קיין דאבל י. חוץ דער נאמען "חיים", און אויך נישט קיין דאבל ואו. איבעראל וואו איר וועט טרעפן א לשה"ק דאבל וואו, איז עס א זיכערער טעות. וואו "וועד המסדר", וכו'.

מיך וואונדערט אויך איבער דעם "סגול חריף" (A) פון וואס דו רעדסט כמעט נישט, וואס ביי ליטאים זאגט מען:
אמת און חסד די זעלבע ארויס.
ווידער אום ביי חסידים זאגט מען דעם חית פון חסד מיט ח סגל חריף, און דעם סמך, מיט א סגל פתוח.

פון וואנעט שטאמט דאס?

אנדי פעטיט · מאנטאג דעצעמבער 17, 2007 4:10 pm

מיך וואונדערט אויך איבער דעם "סגול חריף" (A) פון וואס דו רעדסט כמעט נישט, וואס ביי ליטאים זאגט מען:
אמת און חסד די זעלבע ארויס.
ווידער אום ביי חסידים זאגט מען דעם חית פון חסד מיט ח סגל חריף, און דעם סמך, מיט א סגל פתוח.

פון וואנעט שטאמט דאס?

איך האב אמאל געהערט (איך נעם נישט קיין אחריות) אז די סגל חריף ביי חסידים האט נישט קיין כלל ווייל מען האט דאס אריינגעברענגט אלס איינער פון די זאכען לאפוקי פון די משכילים וועלעכע זענען געווען גרויסע מדקדיקים.

(ווי באקאנט האט מען וועגען דעם ביי חסידים נישט געלערנט קיין דיקדוק.)

מיללער · דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

אלץ, (יעצט אז מ'רעדמיר שוין ריף איך דיך אן ביים ערשטן נאמען)

דער צאנזער רב רעדט דייקא נישט (הופס דייקא האט א דאבל י', אבער איז אראמיש) פון לשה"ק, נאר ביי גיטין ברויך זיין ניכר מתוכו פון וועם מ'רעדט סיי דער מגרש און מגורשת ווי אויך די עלטערן אין דער מקום הכתיבה, ממילא מוז מען גיין לויט די כללי הדקדוק שבמקום הגט כדי שלא להוציא לעז, יעצט אויב במקומינו לייענט מען א דאבל י' ווי א פתח אין דער שם המגרש/מגורשת זאגט מען מיט א צירי, איז עס א שינו בשמם אין ס'איז פסול.

פונעם סגול-חריף האביך "דערווייל" נישט גערעדט ווייל דער דברי חיים ברענגט דאס נישט, און איז נישט קיין נפק"מ באופן כתיבתם.

קיפ איט אין פערספעקטיוו, איך רעד דערווייל אויפן אידישען שפראך המדוברת במקומנו, וועגן דקדוק אין לשה"ק איז אן אנדערע מסכתא אינגאנצן.

אלץ און אנדי,
איך קען אידן (יוצאי הגר) וועלכע זאגן יעדע ווארט וואס פארמאגט צוויי סגולס ווי חסד, מלך אזוי ווי מיר זאגן דעם ווארט אמת, דאס הייסט אן קיין סגול חריף, אבער ווי דערמאנט אין אנדערע אשכולות (עי' לדוגמה בהיכל הנגינה אודות קריאת המגילא ותפלות של רביה"ק מ'סאטמאר זצ"ל) האט מען ביינאונז חסידים נישט מקפיד געווען אויף דקדוק.

בני היכלא · מיטוואך מאי 02, 2007 12:01 am

מיללער · דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

רבי, תשובה העלפט, ושב ורפה לו.

דער דברי חיים איז קאי וקיים עס ביאת הגואל בעניני שמות גיטין, ער שרייבט אויף א פלאץ אז דאס איז פארבינדן מיט תיקונים ויחודים פלאי פלאים און ווייניג גדולים קענען די זאך על בריו (דאס שרייבט ער שוין דעמאלטס, ומה יענו אזובי קיר), פארשטייט זיך אז דאס האט טאקע נישט קיין שייכות נישט כללי הניקוד פאר סתם געשרייבעכצער אבער עפעס קען מען פון דארט נאשןץ

יא וועגן די ספעלינג פון שטעט, איז טאקע אזוי אנגענומען אז ווי ס'איז נישט דא קיין קבלה וויאזוי צו שרייבן איז מען נישט מסדר קיין גט (אין קרית יואל איז מען מהאי טעמא נישט מסדר קיין גיטין).

זונטאג יוני 25, 2006 12:34 pm

מיללער האט געשריבן: אלץ, (יעצט אז מ'רעדמיר שוין ריף איך דיך אן ביים ערשטן נאמען)

דער צאנזער רב רעדט דייקא נישט ( הופס דייקא האט א דאבל י', אבער איז אראמיש) פון לשה"ק, נאר ביי גיטין ברויך זיין ניכר מתוכו פון וועם מ'רעדט סיי דער מגרש און מגורשת ווי אויך די עלטערן אין דער מקום הכתיבה, ממילא מוז מען גיין לויט די כללי הדקדוק שבמקום הגט כדי שלא להוציא לעז, יעצט אויב במקומינו לייענט מען א דאבל י' ווי א פתח אין דער שם המגרש/מגורשת זאגט מען מיט א צירי, איז עס א שינו בשמם אין ס'איז פסול.

פונעם סגול-חריף האביך "דערווייל" נישט גערעדט ווייל דער דברי חיים ברענגט דאס נישט, און איז נישט קיין נפק"מ באופן כתיבתם.

קיפ איט אין פערספעקטיוו, איך רעד דערווייל אויפן אידישען שפראך המדוברת במקומנו, וועגן דקדוק אין לשה"ק איז אן אנדערע מסכתא אינגאנצן.

אלץ און אנדי,
איך קען אידן (יוצאי הגר) וועלכע זאגן יעדע ווארט וואס פארמאגט צוויי סגולס ווי חסד, מלך אזוי ווי מיר זאגן דעם ווארט אמת, דאס הייסט אן קיין סגול חריף, אבער ווי דערמאנט אין אנדערע אשכולות (עי' לדוגמה בהיכל הנגינה אודות קריאת המגילא ותפלות של רביה"ק מ'סאטמאר זצ"ל) האט מען ביינאונז חסידים נישט מקפיד געווען אויף דקדוק.

דיקא האט דיקא נישט קיין דובל יו"ד, דיקא נמי דקתני הכי בגמרא. די דובל-דקר יו"ד איז אריינגעקומען דאן ווען תפילה האט זיך גע'יוד'אישט אינאיינעם מיט נאך הונדערטער ווערטער, דורך די כת העבריינים.

זונטאג יוני 25, 2006 12:34 pm

סתם א זייטיגע פראגע צו הרב מיללער;

וויאזוי שרייבט מען סקרענטאן אין א גט?

און צו האט איר נישט מורא אז אייער זיך אריינטאן אין שמות גיטין וועט חלילה ברענגן א פלייץ פון 12 שורות אין אייער שטעטל, א שטייגער ווי די שטירן וואס האבן זיך גענומען שטויסן אין פרעשבורג ווען דער חתם סופר האט זיך געזעצט לערנען בבא קמא מיט די תלמידים?

מיללער · דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

ר' ווייסער,
'דייסא' שרייבט מען יא דעבל-דעקער? דו קוקסט אויס זייער ברוגז אויף אונזער דיאלעקט בפרט, און אפשר גאר אויף אונזער מהלך החיים בכלל, אבער דער פאקט אז די טעמע ווערט שוין באהאנדלט פאר אריבער 4-500 יאר, ווייזט אז יש דברים בגו.

קרעמער,
דער זיידע ז"ל איז געווען א בקי נפלא בשמות גיטין זייענדיג א תלמיד וחסיד פון מרן הדב"ח ז"ל, אבער מורא האבנדיג פון די שווערע זאכן מיט וואס סידור גיטין אויף א נייע מקום איז פארבינדן, פלעגט ער יעדן גט שיקן קיין פיטסבורג בשעתו, ווי די בי"ד פון הרב זילבערבערג פלעגט מסדר זיין די גיטין.

בריך רחמנא אז אין מיין קארעריע אלס רב אין קהל עדת ישראל איז נאך נישט געווען קיין גיטין ביינאונז, איי וועגן די חשש אז יעצט לאחר העיון ודיון בהענין זאל טאקע נולד ווערן 12 שורות, בין איך מתפלל בזכות אבותי ורבותי שלא יצא מכשול מתחת ידינו בכלל, אבער קיין גיטין וועל איך בל"נ נישט מסדר זיין כמנהג זקיני ז"ל, חוץ במקום עיגון וכדו'.

זונטאג יוני 25, 2006 12:34 pm

מיללער האט געשריבן: ר' ווייסער,
'דייסא' שרייבט מען יא דעבל-דעקער? דו קוקסט אויס זייער ברוגז אויף אונזער דיאלעקט בפרט, און אפשר גאר אויף אונזער מהלך החיים בכלל, אבער דער פאקט אז די טעמע ווערט שוין באהאנדלט פאר אריבער 4-500 יאר, ווייזט אז יש דברים בגו.

קרעמער,
דער זיידע ז"ל איז געווען א בקי נפלא בשמות גיטין זייענדיג א תלמיד וחסיד פון מרן הדב"ח ז"ל, אבער מורא האבנדיג פון די שווערע זאכן מיט וואס סידור גיטין אויף א נייע מקום איז פארבינדן, פלעגט ער יעדן גט שיקן קיין פיטסבורג בשעתו, ווי די בי"ד פון הרב זילבערבערג פלעגט מסדר זיין די גיטין.

בריך רחמנא אז אין מיין קארעריע אלס רב אין קהל עדת ישראל איז נאך נישט געווען קיין גיטין ביינאונז, איי וועגן די חשש אז יעצט לאחר העיון ודיון בהענין זאל טאקע נולד ווערן 12 שורות, בין איך מתפלל בזכות אבותי ורבותי שלא יצא מכשול מתחת ידינו בכלל, אבער קיין גיטין וועל איך בל"נ נישט מסדר זיין כמנהג זקיני ז"ל, חוץ במקום עיגון וכדו'.

איך ציטער...

איך שיווער...

איך שרעק זיך און איך פארכט מיך אז די דאזיגע ווערטער זענען אויך געווידמעט צו מיר (איך האב דאך געשריבן וועגן דאבעל-דעקער).

און איך מוטשע זיך - אויב אזוי - צו פארשטיין די שארפע רייד בד"ה 'דייסא'.

אלץ-ווייסער · דינסטאג דעצעמבער 18, 2007 10:43 pm

איך זעה אז דער חרון אף איז געווידמעט צו מיין ריכטונג.
איך בין עס מקבל באהבה רבה.
סוף וועט האפענטליך מקוים ווערן דער "ואת והב בסופה".

מיר זענען דערווייל נאכנישט קיין ריכטיגע "אויבים", דאס קען זיך פילייכט גיך ענדערן.

בני היכלא · מיטוואך מאי 02, 2007 12:01 am

מיללער · דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

גאור ולא בוש, איך האב פארמישט צווישן קרעמער און ווייסער, את האמת בסופה.

קרעמער,
דייסא שרייבט מען מיט א דאבל-באס י'?

ווייסער,
האלב פון דער חרון אפי איז געווען געווידמעט צו דיר, נאר ווייל איך האב געמיינט אז דו האסט געשריבן את דברי קרעמער, אבער אי משום הא לא איריא, געב נישט קיין דעעם אויף מיינע שטראף-רייד, ויהא בזה שלום.

רבי,
דו פארדרייסט דעם נושא, דא רעדט מען פון נקודות און דיאלעקטן, אבער דעם רבין'ס ווערטער זענען ווי שטענדיג קילירון לעינים.

בני היכלא · מיטוואך מאי 02, 2007 12:01 am

מילער.
אויב ביסטו א צאנזער דאן בין איך מיט דיר. אלל די וועי.
זאג נאר עניטינג וואט יו וואנט, לייג צו די ווארט צאנז דערצו, און איך גיב דיר א בלענק טשעק!!!

זארעכפעפער · דאנערשטאג אוגוסט 24, 2006 2:28 pm

איך האב יעצט געענדיגט ליינען דעם אשכול, והצדק עם אלץ ווייסער, וכשמו כן הוא, ער ווייסט טאקע אלצדינג. און לאמיר אריינווארפן מיינע צוויי צענט אינעם גאנצן סומעטוכע דא.

ערשטענס, בכלליות איבער מיללער'ס צאנזער רב. ס'איז זיכער אז דער גאנצער פראבלעם וואס דער צאנזער רב ברענגט אויף, איז נאר בלויז ווייל מקום מגוריו איז געווען פוילן גאליציע, וואס די דיאלעקטן זענען כפי מסורת המקובלת אצל יוצאי הונגרי'. זיינע שאלות איבער די ענינים שטימען נישט לפי הדעיאלעקט הליטאי והיעקעס.

דערנאך, בנוגע די גאנצע זאך, איז אלעס זייער פשוט. דער ענין פון נוצן צוויי יודן במקום צירי איז קלאר א ריין אידישער כלל אויפטרעף, גארנישט קיין שייכות צו לשה"ק (ווען די גמרא זאגט וי אבדה נפש איז דאס בלויז מיט איין יוד) און אזוי ווי אלץ ווייסער האט געזאגט, ויפה אמר. יעצט, די אידישע כללים זענען אראפגעשטעלט געווארן אין מדינת ליטא, כידוע, אין לויט זייערע אקצענטן איז דאס באשטימט געווארן. אין ליטא אליין איז דא צוויי פראקציעס לגבי דעם אקצענט פון א צירי. ס'דא וואס זיי זאגן איך "וועיס" ניט, און ס'דא וואס ז'זאגן איך "ווייס" ניט. שטעלט זיך נאר די פראגע פארוואס ביי דעם קאליר ווייס זאגן אלע דעם זעלבן אקצענט? זייער פשוט, ווייל דער קאליר ווייס קומט נישט מיט קיין ציר"י, דאס קומט מיט א פתח יוד, אזוי ווי מיללער האט שוין אויבן דערמאנט. דער פראבלעם איז נאר, אז די יידישיסטן האבן נישט געטראפן א גראמאטישן לעזונג וויאזוי אראפצושרייבן א פתח יוד, ווייל איין יוד אליין דינט דאך במקום חיריק, דעריבער איז דאס פארבליבן אזוי אן קיין לעזונג, און ס'פארפאלן געווארן צו צוויי יודן...