שיעור ט"ו - וואס איז עכט ענערזשי הילינג?
ס'איז שוין אפאר יאר זייט אים האב געשריבן מיין לעצטע ארטיקל איבער די טעמע פון תורת הנפש. איך האב אראפגעלייגט אן אויסגעטראטענעם מהלך וויאזוי מען קען לעזן גאר טיפע נפשיות'דיגע פראבלעמען, און עס ריכטיג היילן. ווען איך האב געשריבן די ארטיקלען האב איך אריינגעווארפן ווערטער, אז מען וועט אויך דיסקאסירן וויאזוי 'ענערזשי הילינג' ארבעט, און צו עס פארט צוזאמען מיט די קאהירענס טערעפי מהלך וואס איך האב מיטגעטיילט מיטן עולם. למעשה בין איך דעמאלטס נישט אנגעקומען דערצו מחמת א מאנגעל אין צייט. במשך די יארן האבן מיר שוין עטליכע ניקים גע'אישי'ד אז נא, מתבונן, ווען גייסטו ערקלערן וויאזוי ענערזשי הילינג ארבעט. איז אצינד האב איך ענדליך מקדיש געווען צייט פאר דעם צוועק, און איך האף אז אין די נעקסטע פאר וואכן וועט די נושא אויסגעקלארט ווערן ביים עולם, בפרט ביי די וואס האבן מיטגעהאלטן די פאריגע שיעורים.
באמת האב איך געוואלט מאכן אן עקסטערע אשכול פאר דעם נושא, אבער וויבאלד עס פארט אסאך צוזאמען מיט די נושאים וואס איך האב געשריבן ביז אהער, וועל איך עס יא לאזן אין איין פלאץ למען ירוץ הקורא בו.
וזה החלי בס"ד.
* * *
שיעור ט"ו - וואס איז עכט ענערזשי הילינג?
"איך דארף פיצא!"
אלעס האט זיך אנגעהויבן יענעם דינסטאג נאכמיטאג ווען דער קליינער יענקי איז אהיימגעקומען פון חדר. "מאמי איך וויל זייער שטארק האבן פיצא היינט פאר נאכטמאל," האט זיך דער ענערגישער קליינע 7 יעריגער יענקי ספאנטאניש אנגערופן צו מאמי. יענקי איז געווען זיכער אז זיין מאמע וועט אים דאס גערן נאכגעבן, זי האט דאך אים אזוי שטארק ליב. איי, מילכיגס האט מען געווענליך מיטוואך אזוי ווי אין מערסטענס יודישע שטובער, אבער פאר דעם קליינעם יענקי, מיט זיין זעקס יעריגע שכל, איז דאס נישט צופיל אנגעגאנגען, וואס איז שוין די גרויסע תורה אויסצומישן די יוצרות? וועט מען דינסטאג האבן מיליכיגס, וואס קען שוין פאסירן?
אבער יענקיס מאמע, מרס. שפילמאן, האט געהאט אנדערע פלענער פאר דעם דינסטאג. אינעם אויוון האט זיך שוין געבאקן א פיינעם נארהאפטיגן פליישיגן מאלצייט וואס דארף זיין גרייט ביז אומגעפאר א שעה, און דאס וועט האפענטליך זעטיגן אירע דריי קינדערלעך, אריינגערעכענט אונזער יענקי. זי איז אנגעגאנגען מיט איר רעגלמעסיגע רוטין, אז דינסטאג האט מען פליישיגס, און מארגן, מיטווך, וועט זיין מילכיגס. אויב וויל יענקי פיצא מארגן פאר נאכטמאל, קען זי דאס אויך ערלעדיגן.
אבער דא שטייט מרס. שפילמאן אין א פארגעלעגענהייט, זאל זי זיך אנהייבן טענה'ן מיט יענקי און ערקלערן איר תכשיט'ל אז דינסטאג האט מען פליישיגס? יענקי איז א פיפיגער ענערגיש קינד וואס איינמאל ער מאכט עפעס אפ, נעמט ער נישט אן קיין 'ניין' אזוי גרינג פאר אן ענטפער. זיין טאטע און מאמע ווייסן שוין אז אויב זאגן זיי אפ עפעס פאר יענקי, דעמאלטס גייט 'פייער פון די באלאטעס' – עס ווערט א וואלקעינאו. איז זאל זי זיך יעצט אריינלאזן אין א פייט מיט יענקי, אדער אים נאכגעבן און פארטיג, און אויסלאזן די גאנצע וואלקעינאו?
"וואס טו איך? יענקי וויל פיצא?"
זי גייט צו צום פריזער און געט א בליק אריין צו זען, אפשר פארט האט זי א פארפרוירענע פיצא ערגעץ וואו באהאלטן וואס זאל זעטיגן איר יענקי'ס געדערים. אבער צו איר פארדרוס, האט זי גארנישט געטראפן. "יויש! איך האב נישט קיין כוח פאר נאך א טענטראם יעצט פון יענקי, וואס טו איך דא?" טראכט זי צו זיך נערוועזערהייט. ווען זי וואוינט ווען אין ברוקלין, וואו יעדע גאס האט א גראסערי, וואלט זי זיך שנעל אריבערגעכאפט צום גראסערי, איינגעקויפט א פעקל פיצא, און זיך אזוי איינגעשפארט אומזיסטע שטויסערייען און טענטעמטרייען. אבער אזוי ווי זי וואוינט אין מאנסי, ווי עס גייט זיך נישט אזוי גרינג צום גראסערי, איז דער פלאן גלייך אראפ פון טיש, און מיט א צאפעלדיג הארץ, נישט האבענדיג קיין ברירה, זאגט זי שטילערהייט פאר איר יענקעלע – וואס שטייט דארט זיכערהייט אז היינט גייט מען האבן פיצא – אז "היינט ק-ק-ק-ע-ן מ-ע-ן נ-י-ש-ט האבן פיצא פאר נאכטמאל..."
יענקי האט דאס נישט ערווארטעט צו הערן. ער ערווארט, אז וואס ער בעט, פאלגט מען, אן קיין מעשיות. יענקי'ס פנים איז רויט געווארן פון רעגעניש, און שרייט צוריק צו זיין מאמע, "איך מוזזזזזזז היינט האבן פיצא פאר נאכטמאל!!!" די מאמע ווערט פארלוירן וויבאלד זי זעט שוין אין איר פאנטאזיע וויאזוי דער נאכט גייט זיך ענדיגן, דעריבער האט זי קודם פראבירט מיט 'גוטנס' צו ערקלערן איר יענקי אז עס איז ממש נישט מעגליך צו האבן פיצא היינט נאכט, "אונז האבן נישט קיין פיצא אין פריזער," הייבט די מאמע אן צו ערקלערן, "ביז טאטי וועט אהיימקומען פון די ארבעט צו קענען גיין אין גראסערי פאר דיר, וועט שוין זיין זייער שפעט, און דו וועסט שוין מוזן גיין שלאפן, דו וועסט זיין זייער הונגעריג ביז דעמאלטס. מארגן וועל איך דיר אי"ה מאכן פיצא."
יענקי לאזט אבער נישט נאך אזוי שנעל, און אויפגערעגטערהייט שרייט ער צו זיין מאמע, "זאל טאטי יעצט גיין אין גראסערי מיך קויפן א פיצא, אויב נישט גיי איך אראפווארפן אלע בענקלעך!"
מרס. שפילמאן זעט שוין וואס דא גייט פאסירן און זי פאנגט אן פאניקן. "יענקי איז נאך אזוי יונג, און שוין האט ער אזא אגרעסיווע נאטור, וואס וועט זיין ווען ער וועט זיין 12-13? וויאזוי גייט ער חתונה האבן? וועט ער נאך זיין אן ערליכע בחור ווען ער וועט אריינגיין אין שידוכים?" לויפן די מחשבות דורך שנעל אין איר מוח. זי פארלירט איר גלייכגעוויכט, און זי ברעכט אונטער. זי לויפט שנעל צו צום טעלעפאן, און לויפט אין איר צוממער, בשעת זי הערט אונעם הונטערגרינג ווי בענקלעך קראכן אראפ צו דער ערד אין דער צייט וואס יענקי שרייט קולות, "איך מוז האבן פיצא! איך מוז האבן פיצא! געב מיך שוין פיצא!"
"נחמן דו מוזט שוין אהיימקומען, ס'איז צרות, יענקי וויל פיצא"
זי דרוקט שנעל דעם נוממער פון איר מאן, און בעט זיך צו אים מיט רחמנות, "נחמן איך בעט דיך קום שנעל אהיים, ס'איז צרות, יענקי איז ווידער אריין אין א טענטראם און פאנגט אן איבערצודרייען די הויז, איך קען שוין נישט, קום שוין אהיים און נעם קער פון אים."
נחמן הערט אויס, און פראבירט איר מסביר צו זיין, אז ס'איז אים נישט מעגליך אהיימצוקומען יעצט, וויבאלד ער איז זייער פארנומען, אבער ער וועט זיך אנשטרענגען אהיימצוקומען אביסל פריער פון געווענליך. מרס. שפילמאן לאזט נישט נאך, און יעצט גייט זי אריין אין 'טענטראם מאוד' מיט איר מאן, און נעמט זיך שרייען אויף אים, "אויב ווילסטו נאך אהיימקומען היינט צו א גאנצע הויז, זאלסטו שוין אהיימקומען און קער נעמען, איך געב מיך נישט קיין עצה מיט אים!"
נחמן האט זיך דערשראקן פון זיין ווייבס געשרייען, און האט איר פארלוירענערהייט געזאגט אז ער קומט שוין אהיים. עפעס א קול האט אים געזאגט, אז ס'מוז זיין אז אויב זיין ווייב איז אזוי פארלוירן, מוז זיין אז די מצב איז גאר ערענסט. ער הייבט זיך פון זיין בענקל, טוט אן זיין רעקל, לויפט ארויס פון אפיס, זעצט זיך אריין אין קאר, און רייסט אהיים. א גאנצע וועג אהיים, האט זיך נחמן געגעסן דאס געזונט אויף וואס ס'גייט פאר אינדערהיים, ער האט זיך גערעגט אויף זיין יענקעלע פארוואס ער פירט זיך אויף וויאזוי ער פירט זיך אויף, אבער זיך נאך מער גערעגט אויף זיין ווייב פארוואס זי איז אזא שוואכעטשקע וואס קען זיך נישט קיין עצה געבן מיט אים. "פארוואס קען זי אים נישט געבן אפאר פעטש, און פארטיג?" האט זיך נחמן געפרעגט אין גרויס רעגעניש. ער האט ענדגילטיג באשלאסן אז גענוג איז גענוג, איך גיי לערנען דעם קליינעם יענקי א געזונטן לעקציע, אז מער זאל ער זיך נישט דערווייגן אזוי צו פארפירן, און דאס גייט זיין די לעצטע מאל וואס מאמי רופט מיך אהיים פון די ארבעט וועגן ער פירט זיך נישט אויף גוט. ווען נחמן איז אריינגעפארן אין זיין דרייוו-וועי, איז שוין זיין רעגעניש געווען אויפן העכסטן טעמפו.
פראסק! "הער שוין אויף צו פארפירן פאר פיצא!"
ער שפאנט אריין אינדערהיים, זעצט אויף דעם טיר, און נעמט זיך שרייען אויף זיין יענקי, "דו קענסט אויפהערן פארפירן?!" און דערלאנגט אים א קלינקענדיגן פראסק, אז זיינע פינגער האבן איבערגעלאזט פינגער אפדרוקן אויף יענקעלעס בעקעלעך. יענקי איז געכאפט געווארן אין שאק. ער האט זיך נישט געראכטן אז זיין טאטע גייט אהיימקומען אינמיטן העלן טאג און אים אזוי גוט צופיקסן. ער איז געבליבן שטיין אזוי דערשראקן, נישט וויסענדיג אויב ער זאל זיך לאזן וויינען אדער נישט. נאך א מינוט האט זיך יענקי אריענטירט, און ווי א 13 יעריגער האט ער מיט גרויס חוצפה צוריק אנגעהויבן שרייען אויף זיין טאטע, "זאלסט מיך נישט שלאגן, מאמי מוז מיך מאכן א פיצא!" און ער פאנגט אן צו לויפן צום דיינונג רום איבערצודרייען די בענקלעך וואס ליגן דארט. דער טאטע איז אינגאנצן ארויס פון די כלים, אזא קליינע מחוצפ'ל, וואו איז געהערט געווארן אזא חוצפה? נאכדערצו אזא קליין קינד? וואו איז אזאנס געהערט געווארן?! ער לויפט צו צום קינד, און נאך פאר ער האט געקענט איבערדרייען נאך א בענקעל, האט ער אים דערלאנגט נאך א קלינגענדיגע פראסק וואס האט אפגעהילכט אינעם גאנצן ארום. דא האט זיך שוין יענקי אונטערגעגעבן. זיין קליינע קערפער, און יונגע מוח'ל, האבן שוין נישט געקענט דערטראגן דעם שווערן געוויכט פון די קלעפ, און האט אונטערגעבראכן. טרערן האבן אנגעהויבן רינען פון זיינע אויגן, און פארוויינטערהייט געלאפן צו זיין שלאף צוממער און פארהאקט די טיר אונטער זיך.
נחמן מיט זיין ווייב זענען שטילערהייט צוגעגאנגען זיך אונטערהערן אונטער די טיר וואס יענקי טוט דארט. יענקי האט געשריגן מיט יאמערליכע קולות פון די אנדערע זייט טיר, "איך דארף א פיצא, טאטי און מאמי זענען שלעכט..." און זיי פאנגען אן צו הערן ווי ער פאנגט אן ווארפן זאכן. נחמן איז געווארן אומגעדילדיג, ער האט שוין געוואלט צוריק גיין צו די ארבעט. ער האט וויכטיגערס צו טון ווי זיין פארנומען מיט נארישע טענטרעמס פון זיין קליינעם. אבער זיין ווייב האט אים פאר קיין געלט נישט געלאזט צוריק גיין צו די ארבעט, ביז ער מאכט זיכער אז יענקי איז שטיל און הערט אויף צו פארפירן. זי האט נישט קיין כוח צו האנדלען די סארט פראבלעמען.
נישט האבן קיין אנדערע אויסוועג, האט נחמן געעפענט די טיר, צוגעגאנגען צו יענקי און אויפגעהויבן די האנט, ווי צו שיקן א סטראשע צו יענקי, אז אויב הערסטו נישט אויף צו שרייען דערלאנג איך דיר נאך א פראסק. יענקי האט זיך דערשראקן, און זיך געשטיקט די טרערן, און פראבירט מיט אלע כוחות זיך צו האלטן שטיל. נחמן האט אויסגעפירט, "אויב הער איך נאך פון דיר נאך איין ווארט וועגן פיצא, כאפסטו נאך א פאטש!" און איז ארויסגעגאנגען און פארהאקט די טיר אונטער זיך. פאר די נעקסטע פאר מינוט, איז נחמן אריינגעגאנגען אין צוממער נאך צוויי מאל, ווי צו ווייזן פאר יענקי, טאטי איז נאך דא, און דו זאלסט דיך נישט דערווייגן צו הייבן דיין שטומע.
נאך אפאר מינוט האט די שטימונג אין שטוב נאכגעלאזט, און יענקי איז געבליבן ליגן אין זיין בעט א צושלאגענער, אבער זייער צומישט. ער האט ניטאמאל געוויסט וואס ער האט געוואלט, און דא האט אים זיין יונגע תמימות פארפירט צו אזא כאאטישן צושטאנד וואס ער האט נישט געקענט קאנטראלירן, און האט זיך אזוי טראגיש געענדיגט. ווען נחמן האט געזען אז ער איז שטיל, האט ער זיך שטילערהייט ארויסגעשארט פון שטוב און צוריק צו דער ארבעט.
יענקי האט שוין יענע נאכט קיין נאכטמאל נישט געגעסן, ער איז שוין געבליבן אין זיין צוממער ביז ער איז געגעאנגען שלאפן. ווען זיין מאמע האט אים געבעטן צו קומען עסן עפעס אז ער זאל נישט גיין שלאפן הונגעריגערהייט, האט ער בלויז געבלאזן און זיך ניטאמאל וויסענדיג געמאכט.
נחמן און זיין ווייב האבן זיך יענע נאכט געלייגט שלאפן מיט שרעקליכע שולד געפילן. זיי פארשטייען אויך אז זיי האבן באהאנדעלט די מצב פון רעגעניש און פארלוירענקייט, און האבן איבערגעלאזט א נישט גוטע איינדרוק אויף זייער שעפעלע.
צום שלוס פונעם טאג, איז יעדער – טאטע,מאמע און קינד – געבליבן אין כאאס, צושאסן, צוביילט, און באשולדיגט.
* * *
אן אנדערע וועג צו שליכטן די 'פיצא' קריזיס
לאמיר צוריקגיין צו א פונקט אין די מעשה, און זען וויאזוי דער זעלבע פאסירונג וואלט זיך געקענט אויסלאזן אינגאנצן אנדערש. אן אנדערע וועג וויאזוי יעדער זאל קענען גיין שלאפן רואיגערהייט, א וועג וויאזוי יעדער בלייבט גאנץ, וואך, און וויסענדיג אז מען האט פיין באהאנדעלט די מצב.
* * *
"איך פארשטיי אז דו ווילסט האבן פיצא, אבער מ'קען היינט נישט האבן קיין פיצא"
ווען די מאמע האט געזען אז דא גייט קומען א גרויסע 'טענטראם', האט זיך די מאמע אריענטירט, און ניטאמאל געגאנגען קוקן אין פריזער אויב עס איז דא פיצא, נאר רואיגערהייט, אבער מיט א פעסטקייט, ערקלערט זייער קלאר פאר יענקי, אז "היינט איז דינסטאג, און היינט עסט מען נישט מילכיגס, די פליישיגע עסן וועט באלד זיין גרייט, און אויב ווילסטו נישט עסן די פלייש וואס מאמי האט אנגעגרייט, קענסטו נעמען א שטיקל ברויט צו עסן".
יענקי האט נישט אויסגעהאלטן וואס זיין מאמע האט אים יעצט געזאגט, און ער האט זיך גענומען שרייען אויף גאר הויכע טענער אז זיין מאמע זאל זיך שטארק דערשרעקן פון אים, "מאמי, איז מוזזזזזז האבן פיצא היינט! איך מוזזז!!! אויב געסטו מיך נישט קיין פיצא גיי איך שטויסן יעדעם איינעם און אראפווארפן אלע בענקלעך אויף דער ערד!"
די מאמע האט זיך נישט פארלוירן. נאר רואיגערהייט ערקלערט פאר איר צדיק'ל, אז אויב ער גייט שטויסן אדער ווארפן זאכן, גייען זאכן ארום אים נישט זיין אזוי פארזיכערט, דעריבער וועט זי אים מוזן לייגן אין א זייטיגע צוממער ביז ער וועט זיין פארזיכערט. פארשטייט זיך אז יענקי האט זיך קעגן געשטעלט און געווארן מער אגרעסיוו. די מאמע האט זיך ווייטער נישט פארלוירן, נאר געוויסט אז זי האט דא צוטון מיט אן אומשולדיג קינד וואס האט נאך נישט קיין ערפארונג וויאזוי צו באהאנדלען זיינע געפילן. פארקערט, די פאקט אז ער שטעלט זיך אזוי 'אויף זיינע רעכטן' ווייזט אז ער האט שטארקע כוחות, אויב זאל ער עס נאר אויסנוצן צום גוטן, אבער זי דארף אים דא אויסלערנען וויאזוי צו קענען אקצעפטירן א 'ניין' אפילו עס איז נישט באקוועם, אויף א רואיגע וועג אז ער זאל עס קענען ארייננעמען אין זיך. דאס אז ער פארפירט אזוי, קומט בלויז פון קינדערישקייט און מען דארף אים געבן דעם געפיל אז מ'פארשטייט אים, אבער אין די זעלבע צייט האבן פעסטע באגרעניצונגען.
"ווילסט איך זאל בלייבן לעבן דיר?"
זי האט אים אנגעכאפט שטארק ביי זיין ארעם, און אים צוגעפירט צו זיין צוממער און אים געזאגט זייער פעסט און קלאר, אז איך פארשטיי זייער גוט אז דו ווילסט פיצא היינט, און ווייל מ'קען עס נישט האבן ביזטו זייער אויפגערעגט, אבער דא דארפסטו בלייבן ביז דו בארואיגסט דיך. איך קען אפילו בלייבן דא מיט דיר דיך העלפן זיך בארואיגן, אדער בלויז זיין לעבן דיר ווען דו ביזט אזוי אויפגערעגט, וואלסטו געוואלט אז איך זאל בלייבן דא?
"ניין! גיי אוועק פון דא, ביזט א שלעכטע מאמע, דו ווילסט מיך נישט געבן קיין פיצא!"
די מאמע איז שטאטערהייט אוועקגעגאנגען און געלאזט יענקי אליין אין צימער ער זאל קענען קומען צו זיך.
נאך אפאר מינוט האט די מאמע געהערט ווי די טיר פון יענקי'ס צימער עפענט זיך, און יענקי איז שטילערהייט ארויסגעקומען נאך מיט א אנגעבלאזענע רויטע פנים, אבער זיין מוט, איז שוין געווען היבש רואיגער. "ביזט הונגעריג יענקי? ווילסט שוין עסן?" האט די מאמע אים געפרעגט.
"ניין! איך וויל פיצא," האט יענקי צוריק געשריגן. "אקעי,"האט אים זיין מאמע געענטפערט, איך פארשטיי אז דו ווילסט פיצא, און דו ביזט זייער אויפגערעגט אז דו קענסט עס נישט האבן, אבער ווען דו ווילסט קומען עסן, קענסטו קומען עסן. און אזוי ווי איך האב דיר געזאגט, אויב האסטו נישט ליב די פלייש וואס איך האב היינט געקאכט, קענסטו נעמען ברויט צו עסן."
יענקי האט אוועקשפאצירט פון דארט אויפגערעגטערהייט, אבער אינטרעסאנט איז געווען, אז יעצט האט ער נישט אנגעהויבן פארפירן, ער האט גארנישט געווארפן, קיינעם נישט געשטויסן, ער איז אבער ווייטער געבליבן באבלאזן. זיין מאמע האט אים ווידער געלאזט וויסן, אז זי קען זיין מיט אים און אים העלפן נאך מער קומען צו זיך, אויף וואס יענקי האט אפגעזאגט, און ער האט זיך אוועקגעזעצט אליין אין דיינונג רום אויפן קאוטש.
נאך אפאר מינוט, האט יענקי ענדליך זיך געבראכן און געבעטן זיין מאמע זאל קומען לעבן אים. די מאמע האט העפליך אנגענומען זיין איינליידענונג, זי האט זיך געזעצט לעבן אים, און מיט א ליבליכן מינע געפרעגט, "יא יענקעלע, מיט וואס קען איך דיר העלפן?"
"מאמי איך וויל זייער שטארק פיצא היינט," האט יענקי נישט נאכגעלאזט. אבער עס איז געווען קענטיג, אז זיין גיסטע איז היבש רואיגער יעצט, און זיינע געפילן רוישן שוין נישט אזוי שטארק ווי א שעה צוריק. "איך פארשטיי דיר אזוי גוט, יענקי," האט אים זיין מאמע בארואיגט, "אבער פארט קען מען היינט נישט האבן פיצא."
"אקעי מאמי," האט יענקי צוריק געזאגט מיט אביסל אן אויפגערעגטע מינע, "קענסט שוין גיין."
נאך אפאר מינוט, האט זיך יענקי היבש בארואיגט, און איז פארשעמטערהייט געקומען צום טיש ווי יעדער איז געזעצן און שוין כמעט געענדיגט די פיינע נאכטמאל וואס די מאמע האט צוגעגערייט. "מאמי איך בין הונגעריג," האט זיך יענקי אנגערופן. "אוודאי יענקי, וואס ווילסטו פלייש אדער ברויט?"
"פלייש," האט יענקי געענטפערט.
"מיט גרויס פארגענוגען,יענקי, איך גרייט דיר אן א טעלער," האט אים זיין מאמע געזאגט.
ביינאכט, אומגעפאר 2-3 שעה שפעטער, ווען יענקי איז געגאנגען שלאפן, האט אים זיין מאמע געגעבן א ליבליכע קוש און אים געוואונטשן א ווארעמע גוטע נאכט. עס איז געווען קענטיג, אז יענקי האט שוין כמעט פארגעסן אז ער האט היינט געטענטרעמט פאר פיצא.
אלעס א דאנק די געדולד וואס די מאמע האט געהאט פאר יענקי.
ווען נחמן איז אהיימגעקומען יענע נאכט פון די ארבעט, האט אים זיין ווייב געקענט פארציילן אז הערליכע עפיזאד פון פון ווען די רוישיגע געפילן כוואליעס זענען ווילד געווארן, ביז דער שטורעם איז פאראיבער. יעדער איז געווען צופרידן, און זיך געלייגט רואיג שלאפן, וויסענדיג אז אפילו ווען יענקי טענטרעמט איז עס נאר א דורכגאנג, און עס וועט אים נאר מאכן שטערקער מיט די ריכטיגע צוגאנג.
--
ענערזשי הילינג – וואס איז דאס?
וואס איז די סוד אין די הצלחה פון די צווייטע אויסגאנג?
איר וועט נישט גלייבן, ענערזשי הילינג!
יא אזוי ווי איר הערט, ענערזשי הילינג. וואס הייסט? מ'האט דאך נישט געקייטעלט, מ'האט נישט גע'טעפט', מ'האט נישט 'געשיקט ענערזשי', מ'האט נישט 'געדריקט'? ריכטיג, מ'האט גארנישט געטון, מ'איז בלויז געבליבן שטארק און רואיג, און עס האט פאסירט 'ענערזשי הילינג'. איר הערט גוט. מ'האט עכט גארנישט געטון, און דער 'גארנישט טון', איז געווען ענערזשי הילינג.
אקעי מתבונן, דו ציסט אונז שוין, וואס גייט דא פאר, איז וואס איז ענערזשי הילינג?
אקעי לאמיך ענק נישט אנציען צופיל. ענק האבן זיך שוין בארואיגט? אקעי ווידער איז געשען ענערזשי הילינג.
אקעי מאך שוין נישט משוגע, קום שוין צום ווארט...
אלרייט. אין די קומענדיגע פאר קאפיטלען (איך ווייס נאך נישט ווי לאנג עס וועט דויערן), וועל איך בס"ד ערקלערן פארן עולם וואס איז דאס ענערזשי הילינג.
• איז דאס עפעס וואס מען דארף 'מאכן'? אפשר פאסירט דאס פון זיך אליין?
• וואס זענען די פארשידענע סארט ענערזשי הילינג מיטלען?
• וואס טוט עס עכט אויף?
• וואס איז פשט אין די אלע אינטרעסאנטע זאכן וואס די סארט מעטאדן הייסן טון?
• פעלט עס בכלל אויס אין מיין היילונג פאר נפשיות'דיגע פראבלעמען? ווען יא און ווען נישט?
• קען איך אליינס מאכן ענערזשי הילינג?
• וואס איז מיט די הלכה חלק?
המשך יבוא אי"ה.
הערות דא
באמת האב איך געוואלט מאכן אן עקסטערע אשכול פאר דעם נושא, אבער וויבאלד עס פארט אסאך צוזאמען מיט די נושאים וואס איך האב געשריבן ביז אהער, וועל איך עס יא לאזן אין איין פלאץ למען ירוץ הקורא בו.
וזה החלי בס"ד.
* * *
שיעור ט"ו - וואס איז עכט ענערזשי הילינג?
"איך דארף פיצא!"
אלעס האט זיך אנגעהויבן יענעם דינסטאג נאכמיטאג ווען דער קליינער יענקי איז אהיימגעקומען פון חדר. "מאמי איך וויל זייער שטארק האבן פיצא היינט פאר נאכטמאל," האט זיך דער ענערגישער קליינע 7 יעריגער יענקי ספאנטאניש אנגערופן צו מאמי. יענקי איז געווען זיכער אז זיין מאמע וועט אים דאס גערן נאכגעבן, זי האט דאך אים אזוי שטארק ליב. איי, מילכיגס האט מען געווענליך מיטוואך אזוי ווי אין מערסטענס יודישע שטובער, אבער פאר דעם קליינעם יענקי, מיט זיין זעקס יעריגע שכל, איז דאס נישט צופיל אנגעגאנגען, וואס איז שוין די גרויסע תורה אויסצומישן די יוצרות? וועט מען דינסטאג האבן מיליכיגס, וואס קען שוין פאסירן?
אבער יענקיס מאמע, מרס. שפילמאן, האט געהאט אנדערע פלענער פאר דעם דינסטאג. אינעם אויוון האט זיך שוין געבאקן א פיינעם נארהאפטיגן פליישיגן מאלצייט וואס דארף זיין גרייט ביז אומגעפאר א שעה, און דאס וועט האפענטליך זעטיגן אירע דריי קינדערלעך, אריינגערעכענט אונזער יענקי. זי איז אנגעגאנגען מיט איר רעגלמעסיגע רוטין, אז דינסטאג האט מען פליישיגס, און מארגן, מיטווך, וועט זיין מילכיגס. אויב וויל יענקי פיצא מארגן פאר נאכטמאל, קען זי דאס אויך ערלעדיגן.
אבער דא שטייט מרס. שפילמאן אין א פארגעלעגענהייט, זאל זי זיך אנהייבן טענה'ן מיט יענקי און ערקלערן איר תכשיט'ל אז דינסטאג האט מען פליישיגס? יענקי איז א פיפיגער ענערגיש קינד וואס איינמאל ער מאכט עפעס אפ, נעמט ער נישט אן קיין 'ניין' אזוי גרינג פאר אן ענטפער. זיין טאטע און מאמע ווייסן שוין אז אויב זאגן זיי אפ עפעס פאר יענקי, דעמאלטס גייט 'פייער פון די באלאטעס' – עס ווערט א וואלקעינאו. איז זאל זי זיך יעצט אריינלאזן אין א פייט מיט יענקי, אדער אים נאכגעבן און פארטיג, און אויסלאזן די גאנצע וואלקעינאו?
"וואס טו איך? יענקי וויל פיצא?"
זי גייט צו צום פריזער און געט א בליק אריין צו זען, אפשר פארט האט זי א פארפרוירענע פיצא ערגעץ וואו באהאלטן וואס זאל זעטיגן איר יענקי'ס געדערים. אבער צו איר פארדרוס, האט זי גארנישט געטראפן. "יויש! איך האב נישט קיין כוח פאר נאך א טענטראם יעצט פון יענקי, וואס טו איך דא?" טראכט זי צו זיך נערוועזערהייט. ווען זי וואוינט ווען אין ברוקלין, וואו יעדע גאס האט א גראסערי, וואלט זי זיך שנעל אריבערגעכאפט צום גראסערי, איינגעקויפט א פעקל פיצא, און זיך אזוי איינגעשפארט אומזיסטע שטויסערייען און טענטעמטרייען. אבער אזוי ווי זי וואוינט אין מאנסי, ווי עס גייט זיך נישט אזוי גרינג צום גראסערי, איז דער פלאן גלייך אראפ פון טיש, און מיט א צאפעלדיג הארץ, נישט האבענדיג קיין ברירה, זאגט זי שטילערהייט פאר איר יענקעלע – וואס שטייט דארט זיכערהייט אז היינט גייט מען האבן פיצא – אז "היינט ק-ק-ק-ע-ן מ-ע-ן נ-י-ש-ט האבן פיצא פאר נאכטמאל..."
יענקי האט דאס נישט ערווארטעט צו הערן. ער ערווארט, אז וואס ער בעט, פאלגט מען, אן קיין מעשיות. יענקי'ס פנים איז רויט געווארן פון רעגעניש, און שרייט צוריק צו זיין מאמע, "איך מוזזזזזזז היינט האבן פיצא פאר נאכטמאל!!!" די מאמע ווערט פארלוירן וויבאלד זי זעט שוין אין איר פאנטאזיע וויאזוי דער נאכט גייט זיך ענדיגן, דעריבער האט זי קודם פראבירט מיט 'גוטנס' צו ערקלערן איר יענקי אז עס איז ממש נישט מעגליך צו האבן פיצא היינט נאכט, "אונז האבן נישט קיין פיצא אין פריזער," הייבט די מאמע אן צו ערקלערן, "ביז טאטי וועט אהיימקומען פון די ארבעט צו קענען גיין אין גראסערי פאר דיר, וועט שוין זיין זייער שפעט, און דו וועסט שוין מוזן גיין שלאפן, דו וועסט זיין זייער הונגעריג ביז דעמאלטס. מארגן וועל איך דיר אי"ה מאכן פיצא."
יענקי לאזט אבער נישט נאך אזוי שנעל, און אויפגערעגטערהייט שרייט ער צו זיין מאמע, "זאל טאטי יעצט גיין אין גראסערי מיך קויפן א פיצא, אויב נישט גיי איך אראפווארפן אלע בענקלעך!"
מרס. שפילמאן זעט שוין וואס דא גייט פאסירן און זי פאנגט אן פאניקן. "יענקי איז נאך אזוי יונג, און שוין האט ער אזא אגרעסיווע נאטור, וואס וועט זיין ווען ער וועט זיין 12-13? וויאזוי גייט ער חתונה האבן? וועט ער נאך זיין אן ערליכע בחור ווען ער וועט אריינגיין אין שידוכים?" לויפן די מחשבות דורך שנעל אין איר מוח. זי פארלירט איר גלייכגעוויכט, און זי ברעכט אונטער. זי לויפט שנעל צו צום טעלעפאן, און לויפט אין איר צוממער, בשעת זי הערט אונעם הונטערגרינג ווי בענקלעך קראכן אראפ צו דער ערד אין דער צייט וואס יענקי שרייט קולות, "איך מוז האבן פיצא! איך מוז האבן פיצא! געב מיך שוין פיצא!"
"נחמן דו מוזט שוין אהיימקומען, ס'איז צרות, יענקי וויל פיצא"
זי דרוקט שנעל דעם נוממער פון איר מאן, און בעט זיך צו אים מיט רחמנות, "נחמן איך בעט דיך קום שנעל אהיים, ס'איז צרות, יענקי איז ווידער אריין אין א טענטראם און פאנגט אן איבערצודרייען די הויז, איך קען שוין נישט, קום שוין אהיים און נעם קער פון אים."
נחמן הערט אויס, און פראבירט איר מסביר צו זיין, אז ס'איז אים נישט מעגליך אהיימצוקומען יעצט, וויבאלד ער איז זייער פארנומען, אבער ער וועט זיך אנשטרענגען אהיימצוקומען אביסל פריער פון געווענליך. מרס. שפילמאן לאזט נישט נאך, און יעצט גייט זי אריין אין 'טענטראם מאוד' מיט איר מאן, און נעמט זיך שרייען אויף אים, "אויב ווילסטו נאך אהיימקומען היינט צו א גאנצע הויז, זאלסטו שוין אהיימקומען און קער נעמען, איך געב מיך נישט קיין עצה מיט אים!"
נחמן האט זיך דערשראקן פון זיין ווייבס געשרייען, און האט איר פארלוירענערהייט געזאגט אז ער קומט שוין אהיים. עפעס א קול האט אים געזאגט, אז ס'מוז זיין אז אויב זיין ווייב איז אזוי פארלוירן, מוז זיין אז די מצב איז גאר ערענסט. ער הייבט זיך פון זיין בענקל, טוט אן זיין רעקל, לויפט ארויס פון אפיס, זעצט זיך אריין אין קאר, און רייסט אהיים. א גאנצע וועג אהיים, האט זיך נחמן געגעסן דאס געזונט אויף וואס ס'גייט פאר אינדערהיים, ער האט זיך גערעגט אויף זיין יענקעלע פארוואס ער פירט זיך אויף וויאזוי ער פירט זיך אויף, אבער זיך נאך מער גערעגט אויף זיין ווייב פארוואס זי איז אזא שוואכעטשקע וואס קען זיך נישט קיין עצה געבן מיט אים. "פארוואס קען זי אים נישט געבן אפאר פעטש, און פארטיג?" האט זיך נחמן געפרעגט אין גרויס רעגעניש. ער האט ענדגילטיג באשלאסן אז גענוג איז גענוג, איך גיי לערנען דעם קליינעם יענקי א געזונטן לעקציע, אז מער זאל ער זיך נישט דערווייגן אזוי צו פארפירן, און דאס גייט זיין די לעצטע מאל וואס מאמי רופט מיך אהיים פון די ארבעט וועגן ער פירט זיך נישט אויף גוט. ווען נחמן איז אריינגעפארן אין זיין דרייוו-וועי, איז שוין זיין רעגעניש געווען אויפן העכסטן טעמפו.
פראסק! "הער שוין אויף צו פארפירן פאר פיצא!"
ער שפאנט אריין אינדערהיים, זעצט אויף דעם טיר, און נעמט זיך שרייען אויף זיין יענקי, "דו קענסט אויפהערן פארפירן?!" און דערלאנגט אים א קלינקענדיגן פראסק, אז זיינע פינגער האבן איבערגעלאזט פינגער אפדרוקן אויף יענקעלעס בעקעלעך. יענקי איז געכאפט געווארן אין שאק. ער האט זיך נישט געראכטן אז זיין טאטע גייט אהיימקומען אינמיטן העלן טאג און אים אזוי גוט צופיקסן. ער איז געבליבן שטיין אזוי דערשראקן, נישט וויסענדיג אויב ער זאל זיך לאזן וויינען אדער נישט. נאך א מינוט האט זיך יענקי אריענטירט, און ווי א 13 יעריגער האט ער מיט גרויס חוצפה צוריק אנגעהויבן שרייען אויף זיין טאטע, "זאלסט מיך נישט שלאגן, מאמי מוז מיך מאכן א פיצא!" און ער פאנגט אן צו לויפן צום דיינונג רום איבערצודרייען די בענקלעך וואס ליגן דארט. דער טאטע איז אינגאנצן ארויס פון די כלים, אזא קליינע מחוצפ'ל, וואו איז געהערט געווארן אזא חוצפה? נאכדערצו אזא קליין קינד? וואו איז אזאנס געהערט געווארן?! ער לויפט צו צום קינד, און נאך פאר ער האט געקענט איבערדרייען נאך א בענקעל, האט ער אים דערלאנגט נאך א קלינגענדיגע פראסק וואס האט אפגעהילכט אינעם גאנצן ארום. דא האט זיך שוין יענקי אונטערגעגעבן. זיין קליינע קערפער, און יונגע מוח'ל, האבן שוין נישט געקענט דערטראגן דעם שווערן געוויכט פון די קלעפ, און האט אונטערגעבראכן. טרערן האבן אנגעהויבן רינען פון זיינע אויגן, און פארוויינטערהייט געלאפן צו זיין שלאף צוממער און פארהאקט די טיר אונטער זיך.
נחמן מיט זיין ווייב זענען שטילערהייט צוגעגאנגען זיך אונטערהערן אונטער די טיר וואס יענקי טוט דארט. יענקי האט געשריגן מיט יאמערליכע קולות פון די אנדערע זייט טיר, "איך דארף א פיצא, טאטי און מאמי זענען שלעכט..." און זיי פאנגען אן צו הערן ווי ער פאנגט אן ווארפן זאכן. נחמן איז געווארן אומגעדילדיג, ער האט שוין געוואלט צוריק גיין צו די ארבעט. ער האט וויכטיגערס צו טון ווי זיין פארנומען מיט נארישע טענטרעמס פון זיין קליינעם. אבער זיין ווייב האט אים פאר קיין געלט נישט געלאזט צוריק גיין צו די ארבעט, ביז ער מאכט זיכער אז יענקי איז שטיל און הערט אויף צו פארפירן. זי האט נישט קיין כוח צו האנדלען די סארט פראבלעמען.
נישט האבן קיין אנדערע אויסוועג, האט נחמן געעפענט די טיר, צוגעגאנגען צו יענקי און אויפגעהויבן די האנט, ווי צו שיקן א סטראשע צו יענקי, אז אויב הערסטו נישט אויף צו שרייען דערלאנג איך דיר נאך א פראסק. יענקי האט זיך דערשראקן, און זיך געשטיקט די טרערן, און פראבירט מיט אלע כוחות זיך צו האלטן שטיל. נחמן האט אויסגעפירט, "אויב הער איך נאך פון דיר נאך איין ווארט וועגן פיצא, כאפסטו נאך א פאטש!" און איז ארויסגעגאנגען און פארהאקט די טיר אונטער זיך. פאר די נעקסטע פאר מינוט, איז נחמן אריינגעגאנגען אין צוממער נאך צוויי מאל, ווי צו ווייזן פאר יענקי, טאטי איז נאך דא, און דו זאלסט דיך נישט דערווייגן צו הייבן דיין שטומע.
נאך אפאר מינוט האט די שטימונג אין שטוב נאכגעלאזט, און יענקי איז געבליבן ליגן אין זיין בעט א צושלאגענער, אבער זייער צומישט. ער האט ניטאמאל געוויסט וואס ער האט געוואלט, און דא האט אים זיין יונגע תמימות פארפירט צו אזא כאאטישן צושטאנד וואס ער האט נישט געקענט קאנטראלירן, און האט זיך אזוי טראגיש געענדיגט. ווען נחמן האט געזען אז ער איז שטיל, האט ער זיך שטילערהייט ארויסגעשארט פון שטוב און צוריק צו דער ארבעט.
יענקי האט שוין יענע נאכט קיין נאכטמאל נישט געגעסן, ער איז שוין געבליבן אין זיין צוממער ביז ער איז געגעאנגען שלאפן. ווען זיין מאמע האט אים געבעטן צו קומען עסן עפעס אז ער זאל נישט גיין שלאפן הונגעריגערהייט, האט ער בלויז געבלאזן און זיך ניטאמאל וויסענדיג געמאכט.
נחמן און זיין ווייב האבן זיך יענע נאכט געלייגט שלאפן מיט שרעקליכע שולד געפילן. זיי פארשטייען אויך אז זיי האבן באהאנדעלט די מצב פון רעגעניש און פארלוירענקייט, און האבן איבערגעלאזט א נישט גוטע איינדרוק אויף זייער שעפעלע.
צום שלוס פונעם טאג, איז יעדער – טאטע,מאמע און קינד – געבליבן אין כאאס, צושאסן, צוביילט, און באשולדיגט.
* * *
אן אנדערע וועג צו שליכטן די 'פיצא' קריזיס
לאמיר צוריקגיין צו א פונקט אין די מעשה, און זען וויאזוי דער זעלבע פאסירונג וואלט זיך געקענט אויסלאזן אינגאנצן אנדערש. אן אנדערע וועג וויאזוי יעדער זאל קענען גיין שלאפן רואיגערהייט, א וועג וויאזוי יעדער בלייבט גאנץ, וואך, און וויסענדיג אז מען האט פיין באהאנדעלט די מצב.
* * *
"איך פארשטיי אז דו ווילסט האבן פיצא, אבער מ'קען היינט נישט האבן קיין פיצא"
ווען די מאמע האט געזען אז דא גייט קומען א גרויסע 'טענטראם', האט זיך די מאמע אריענטירט, און ניטאמאל געגאנגען קוקן אין פריזער אויב עס איז דא פיצא, נאר רואיגערהייט, אבער מיט א פעסטקייט, ערקלערט זייער קלאר פאר יענקי, אז "היינט איז דינסטאג, און היינט עסט מען נישט מילכיגס, די פליישיגע עסן וועט באלד זיין גרייט, און אויב ווילסטו נישט עסן די פלייש וואס מאמי האט אנגעגרייט, קענסטו נעמען א שטיקל ברויט צו עסן".
יענקי האט נישט אויסגעהאלטן וואס זיין מאמע האט אים יעצט געזאגט, און ער האט זיך גענומען שרייען אויף גאר הויכע טענער אז זיין מאמע זאל זיך שטארק דערשרעקן פון אים, "מאמי, איז מוזזזזזז האבן פיצא היינט! איך מוזזז!!! אויב געסטו מיך נישט קיין פיצא גיי איך שטויסן יעדעם איינעם און אראפווארפן אלע בענקלעך אויף דער ערד!"
די מאמע האט זיך נישט פארלוירן. נאר רואיגערהייט ערקלערט פאר איר צדיק'ל, אז אויב ער גייט שטויסן אדער ווארפן זאכן, גייען זאכן ארום אים נישט זיין אזוי פארזיכערט, דעריבער וועט זי אים מוזן לייגן אין א זייטיגע צוממער ביז ער וועט זיין פארזיכערט. פארשטייט זיך אז יענקי האט זיך קעגן געשטעלט און געווארן מער אגרעסיוו. די מאמע האט זיך ווייטער נישט פארלוירן, נאר געוויסט אז זי האט דא צוטון מיט אן אומשולדיג קינד וואס האט נאך נישט קיין ערפארונג וויאזוי צו באהאנדלען זיינע געפילן. פארקערט, די פאקט אז ער שטעלט זיך אזוי 'אויף זיינע רעכטן' ווייזט אז ער האט שטארקע כוחות, אויב זאל ער עס נאר אויסנוצן צום גוטן, אבער זי דארף אים דא אויסלערנען וויאזוי צו קענען אקצעפטירן א 'ניין' אפילו עס איז נישט באקוועם, אויף א רואיגע וועג אז ער זאל עס קענען ארייננעמען אין זיך. דאס אז ער פארפירט אזוי, קומט בלויז פון קינדערישקייט און מען דארף אים געבן דעם געפיל אז מ'פארשטייט אים, אבער אין די זעלבע צייט האבן פעסטע באגרעניצונגען.
"ווילסט איך זאל בלייבן לעבן דיר?"
זי האט אים אנגעכאפט שטארק ביי זיין ארעם, און אים צוגעפירט צו זיין צוממער און אים געזאגט זייער פעסט און קלאר, אז איך פארשטיי זייער גוט אז דו ווילסט פיצא היינט, און ווייל מ'קען עס נישט האבן ביזטו זייער אויפגערעגט, אבער דא דארפסטו בלייבן ביז דו בארואיגסט דיך. איך קען אפילו בלייבן דא מיט דיר דיך העלפן זיך בארואיגן, אדער בלויז זיין לעבן דיר ווען דו ביזט אזוי אויפגערעגט, וואלסטו געוואלט אז איך זאל בלייבן דא?
"ניין! גיי אוועק פון דא, ביזט א שלעכטע מאמע, דו ווילסט מיך נישט געבן קיין פיצא!"
די מאמע איז שטאטערהייט אוועקגעגאנגען און געלאזט יענקי אליין אין צימער ער זאל קענען קומען צו זיך.
נאך אפאר מינוט האט די מאמע געהערט ווי די טיר פון יענקי'ס צימער עפענט זיך, און יענקי איז שטילערהייט ארויסגעקומען נאך מיט א אנגעבלאזענע רויטע פנים, אבער זיין מוט, איז שוין געווען היבש רואיגער. "ביזט הונגעריג יענקי? ווילסט שוין עסן?" האט די מאמע אים געפרעגט.
"ניין! איך וויל פיצא," האט יענקי צוריק געשריגן. "אקעי,"האט אים זיין מאמע געענטפערט, איך פארשטיי אז דו ווילסט פיצא, און דו ביזט זייער אויפגערעגט אז דו קענסט עס נישט האבן, אבער ווען דו ווילסט קומען עסן, קענסטו קומען עסן. און אזוי ווי איך האב דיר געזאגט, אויב האסטו נישט ליב די פלייש וואס איך האב היינט געקאכט, קענסטו נעמען ברויט צו עסן."
יענקי האט אוועקשפאצירט פון דארט אויפגערעגטערהייט, אבער אינטרעסאנט איז געווען, אז יעצט האט ער נישט אנגעהויבן פארפירן, ער האט גארנישט געווארפן, קיינעם נישט געשטויסן, ער איז אבער ווייטער געבליבן באבלאזן. זיין מאמע האט אים ווידער געלאזט וויסן, אז זי קען זיין מיט אים און אים העלפן נאך מער קומען צו זיך, אויף וואס יענקי האט אפגעזאגט, און ער האט זיך אוועקגעזעצט אליין אין דיינונג רום אויפן קאוטש.
נאך אפאר מינוט, האט יענקי ענדליך זיך געבראכן און געבעטן זיין מאמע זאל קומען לעבן אים. די מאמע האט העפליך אנגענומען זיין איינליידענונג, זי האט זיך געזעצט לעבן אים, און מיט א ליבליכן מינע געפרעגט, "יא יענקעלע, מיט וואס קען איך דיר העלפן?"
"מאמי איך וויל זייער שטארק פיצא היינט," האט יענקי נישט נאכגעלאזט. אבער עס איז געווען קענטיג, אז זיין גיסטע איז היבש רואיגער יעצט, און זיינע געפילן רוישן שוין נישט אזוי שטארק ווי א שעה צוריק. "איך פארשטיי דיר אזוי גוט, יענקי," האט אים זיין מאמע בארואיגט, "אבער פארט קען מען היינט נישט האבן פיצא."
"אקעי מאמי," האט יענקי צוריק געזאגט מיט אביסל אן אויפגערעגטע מינע, "קענסט שוין גיין."
נאך אפאר מינוט, האט זיך יענקי היבש בארואיגט, און איז פארשעמטערהייט געקומען צום טיש ווי יעדער איז געזעצן און שוין כמעט געענדיגט די פיינע נאכטמאל וואס די מאמע האט צוגעגערייט. "מאמי איך בין הונגעריג," האט זיך יענקי אנגערופן. "אוודאי יענקי, וואס ווילסטו פלייש אדער ברויט?"
"פלייש," האט יענקי געענטפערט.
"מיט גרויס פארגענוגען,יענקי, איך גרייט דיר אן א טעלער," האט אים זיין מאמע געזאגט.
ביינאכט, אומגעפאר 2-3 שעה שפעטער, ווען יענקי איז געגאנגען שלאפן, האט אים זיין מאמע געגעבן א ליבליכע קוש און אים געוואונטשן א ווארעמע גוטע נאכט. עס איז געווען קענטיג, אז יענקי האט שוין כמעט פארגעסן אז ער האט היינט געטענטרעמט פאר פיצא.
אלעס א דאנק די געדולד וואס די מאמע האט געהאט פאר יענקי.
ווען נחמן איז אהיימגעקומען יענע נאכט פון די ארבעט, האט אים זיין ווייב געקענט פארציילן אז הערליכע עפיזאד פון פון ווען די רוישיגע געפילן כוואליעס זענען ווילד געווארן, ביז דער שטורעם איז פאראיבער. יעדער איז געווען צופרידן, און זיך געלייגט רואיג שלאפן, וויסענדיג אז אפילו ווען יענקי טענטרעמט איז עס נאר א דורכגאנג, און עס וועט אים נאר מאכן שטערקער מיט די ריכטיגע צוגאנג.
--
ענערזשי הילינג – וואס איז דאס?
וואס איז די סוד אין די הצלחה פון די צווייטע אויסגאנג?
איר וועט נישט גלייבן, ענערזשי הילינג!
יא אזוי ווי איר הערט, ענערזשי הילינג. וואס הייסט? מ'האט דאך נישט געקייטעלט, מ'האט נישט גע'טעפט', מ'האט נישט 'געשיקט ענערזשי', מ'האט נישט 'געדריקט'? ריכטיג, מ'האט גארנישט געטון, מ'איז בלויז געבליבן שטארק און רואיג, און עס האט פאסירט 'ענערזשי הילינג'. איר הערט גוט. מ'האט עכט גארנישט געטון, און דער 'גארנישט טון', איז געווען ענערזשי הילינג.
אקעי מתבונן, דו ציסט אונז שוין, וואס גייט דא פאר, איז וואס איז ענערזשי הילינג?
אקעי לאמיך ענק נישט אנציען צופיל. ענק האבן זיך שוין בארואיגט? אקעי ווידער איז געשען ענערזשי הילינג.
אקעי מאך שוין נישט משוגע, קום שוין צום ווארט...
אלרייט. אין די קומענדיגע פאר קאפיטלען (איך ווייס נאך נישט ווי לאנג עס וועט דויערן), וועל איך בס"ד ערקלערן פארן עולם וואס איז דאס ענערזשי הילינג.
• איז דאס עפעס וואס מען דארף 'מאכן'? אפשר פאסירט דאס פון זיך אליין?
• וואס זענען די פארשידענע סארט ענערזשי הילינג מיטלען?
• וואס טוט עס עכט אויף?
• וואס איז פשט אין די אלע אינטרעסאנטע זאכן וואס די סארט מעטאדן הייסן טון?
• פעלט עס בכלל אויס אין מיין היילונג פאר נפשיות'דיגע פראבלעמען? ווען יא און ווען נישט?
• קען איך אליינס מאכן ענערזשי הילינג?
• וואס איז מיט די הלכה חלק?
המשך יבוא אי"ה.
הערות דא
אויב טרעפט איר זיך שפירן פארקריפעלט יעדע שני וחמישי צייט מיט כראנישע ווייטאגן (רוקן ווייטאג, מאגן פראבלעמען, ענקזייעטי וכדו') און שוין באזיכט ביי אלע דאקטוירים אן קיין רעזולטאטן, דאן באשטעלט אייער אפוינטמענט צו קענען שפירן ווייטאג-פריי. [email protected]
