אידישע וועלט פארומס

זארעכפעפער האט געשריבן: דאס איז איינמאל זיכער לכולי עלמא, אז סיי די עולי מצרים און סיי די עולי בבל זענען קיינמאל נישט אנגעקומען כובש צו זיין ביזן הר ההר, אפגעזען וואו דאס איז. לפי המבואר במשנה אין שביעית, אנפאנג פרק ו', זענען די אידן אנגעקומען איינצונעמען בלויז ביז כזיב, וואס דאס איז (לפי הגמרא בגיטין דף ז' ע"ב) אביסל פאר צידון. און אז איר וועט קוקן אין די מאפעס און צייכענונגען פון די כיבושי עולי מצרים וועט איר טאקע איבעראל זען אז דער גבול איז געווען עטוואס פאר צידון.

איך האב געשריבע דעם פארגאנגענעם מוצאי שבת אז מעוועט מעתיק זיין דעם כפתור ופרח.
והא לך.
[פון זיינע ווערטער זעהט מען עטליכע מאל אז ער האט געהאלטען אז יודען זענען יא אנגעקומען ביז הר ההר און לבא חמת
און בזמן שלמה המלך האט מען אפילו דארט געוואונט.]

בפרק י"א אויף דף ר"ס רס"א רס"ב [און מיין קאפי געדרוקט און ירושלים שנת תרנ"ז]

נאכדעם וויא ער רעכענט אויס די גבולים און פרשת מסעי זאגט ער

ואין בכל התורה כלה שבכתב ושבעל פה שיכחיש את זה, ורבותינו ע"ה לא באו להוסיף על אלו הגבולין, ולא לגרוע מהם שהם לא כבשו ולא
חלקו, אלא שבאו להגיד ולהודיע מה שכבשו עולי בבל מן הארץ שבתוך אלו המצרים, שהרי עולי מצרים הדבר מבואר שכבשו הכל מן הקצה
אל הקצה כתב הרמב"ן ז"ל פרשת ואלה המשפטים וכו'...

[און ער איז מעתיק דעם לאנגען רמב"ן]
דערנאך ברענגט ער פון נחמיה פרק ט' פסוק ח' [וואס מעזאגט איעדען טאג ביים דאווענען] וכרות עמו הברית לתת את ארץ הכנעני החתי
האמורי והפריזי והיבוסי והגרגשי לתת לזרעו ותקם את דבריך כי צדיק אתה.
און ער ברענגט נאך פסוקים און נחמיה און ער איז שטארק מאריך ביז אויף עמוד רס"א זאגט ער ווען יהושע איז נפטר געווארען איז נאך
געבליבען כובש צי זיין ....

וכן עשו שכבשוה כולה בימים ההם [נאך יהושעס הסתלקות] לגבולותיה הנזכרים באלה מסעי

אויף עמוד רס"ג:

והכתיב מעיד שכבשו הכל בזמן המלכים שכן כתוב [מלאכים א' פרק ח'] ויעש שלמה בעת ההיא את החג וכל
ישראל עמו קהל גדול מלבוא חמת עד נחל מצרים

אויף עמוד רס"ה:

נמצא שעולי מצרים החזיקו כל גבול ארץ ישראל הנזכרים בתורה פרשת אלה מסעי, באורך, כלומר מדרום לצפון

ר' זרח, נאך א נקודה
פון דער משנה און שביעית אנפאנג פרק ו' ברענגט דער כפתור ופרח א ראיה אז מען האט יאכובש געווען ביז הר ההר.

איך וועל און שטוב בל"נ סקענען דעם בלאט און כפתור ופרח. עס איז א לאנגע אריכות.

זארעכפעפער האט געשריבן: ג] דאס וואס איר ברענגט פונעם תבואות הארץ אז די עולי האבן איינגענומען עד צידון ולבוא חמת:
1] פליאה היא בעיני בכפליים. ערשטענס, ניטאמאל ביז צידון זענען זיי נישט אנגעקומען, כמבואר במשנה. און צווייטענס צו זאגן עד לבוא
חמת? לבוא חמת דאס איז דאך הארט נעבן הר ההר, וואס דארט זענען זיי לכולי עלמא קיינמאל נישט אנגעקומען.

אויף דעם האב איך פריערט געוויזען דעם שיטת כפתור ופרח

זארעכפעפער האט געשריבן: ה] ביי וואס האלטן מיר מיט תל אביב? אז לפי הגמרא אין גיטין דף ז' ע"ב, וואו די גמרא איז דן איבער כזיב ועכו, ורצועה היוצאות, קען יא
משמע זיין אז דער חוט פון טורי אמנון קיין נחל מצרים זאל אויסשניידן יבשה, כאטש וואס דער גבול המערבי איז דער ים התיכון. מיר האלטן
אינמיטן דורך טאן דארט די ראשונים, דעם רמב"ן ודעימי'. ס'איז נאך ווייט ווייט פון פארטיג.

לויט וויא איך פארשטיי די גמרא איז דער חוט נאר נוגע לגבי נסין שבים, נישט אויפען חלק היבשה

מיללער האט געשריבן: איי נאסטאלאגיע!
איה זרח ואיה רבינו הגדול, מדערמאנט זיך בהלו נרם על ראשנו מיט אזא קלארקייט דבר דיבור על אופניו

הנני הרב מילער.

יישר כח אלע טייערע חשוב'ע מגיבים דא, מיינע אלטע גוטע פריינט, איר האט דערפרייעט מיין הערצל, מיט אייערע גאלדענע באמערקונגען.

ווי פאסיג איז עס, אין די איצטיגע טעג, ווען ס'איז געזאגט געווארן די וואונדערבארע דרשה, פון דעם איד פון גליל, וואס ער באזינגט אזוי שיין דעם אויבערשטען, בשיר התורה, אין א לשון ארמי צח, שלייפט ער אריין, דריי מיט דריי.

מ'דארף דאך אים עפעס באצאלן, פאר דעם שיינעם דרשה זיינס, און נאכדערצו, ווען זיין דרשה האט פאראורזאכט, א קייט פון הערליכע דרשות, און טייערע שמועסן פון אונזערע הייליגע אמוראים, קומט זיך אים אזויפיל, כאטש מברר זיין, וואו פונקטליך ער האט געוואוינט, וואו איז דאס גליל, עליון או תחתון, בתחומי ארץ ישראל? או לא?

אייער אלטער פריינד
בני היכלא

צילוב די פליישגע שטיקער וואס הענגן ארום מיין נשמה, האט מיין ארציות גובר געווען אזש ממש כ'האב קיינמאל נישט געהאט קיין געדולד זיך אראפצוזעצן, און דורך לערנן די סוגיא, טראצדעם וואס כ'האב אמאל אלץ בחור'ל געפלאטשקעט אין די וואסערן פון דער סוגיא, מיט אלע זיינע פוירסט קאזינס, אבער אזוי ווי אלוקים אנה לידי, אז בני היכלה איז צוריק דא ברוב פאר והדר, אין די ערשטע ווי ער האט אריינגעדייווד איז גאר געווען אין דעם אשכול, וועל איך זיך מיזן אראפזעצן און איבערגיין די דריי בלעטער פון די סוגיא,

זארעכפעפער האט געשריבן: ב] בשייכות צום נחל מצרים:
2] די פלא איז אויף רש"י. ווייל סיי אין פרשת מסעי און סיי אין יהושע באצייכנט ער דעם נחל מצרים אלס דעם נילוס, וואס דאס איז טיף אריין אין מצרים, און ער זאגט אפילו אז דער נילוס איז מחלק בין ארץ ישראל למצרים. לפי"ז קומט אויס אז די אידן האבן גאר געארבעט שווער אין מצרים אדער אין ארץ ישראל?... וואו איז פיתום ורעמסס?

ר' זרח שליט"א

בנוגע דיין פליאה'דיגע הערה אויף רש"י פרשת מסעי אז נחל מצרים איז דער נילוס.

עיין ברדב"ז און רמב"ם הלכות תרומות פרק א' הלכה ז' וז"ל שם ..עד נחל מצרים הנקרא ואד אל עריש, ומי שאומר נחל מצרים הוא נילוס טועה הואעכ"ל

איך האב און שטוב א קליין קונטרס 'בצאת ממצרים' דער מחבר איז ר' דן שווארץ פון ירושלים דער מחבר פון א ספר אויף שילוח הקן. (דאכט
זיך מיר עס הייסט קן ציפור) ער איז מבאר אויף אן אינטערעסאנטען אופן אז דער ואדי אל עריש הייסט נילוס (און וואס ער זאגט דארט מאכט
סענס, בל"נ איך וועל שטעלען זיינע דיבורים) און רש"י קען שטומען מוט רב סעדיה גאוןס טייטש.


(אגב דער רמב"ם זאגט דארט אז עולי מצרים האבען נאר מחזיק געווען ביז עכו.)

דער כפתור ופרח פין הרב אישתורי הפרחי ז"ל http://hebrewbooks.org/15272

מיןן העתקות פאנגען זיך אהן אויפ פעידש 86

נישט אלה מסעי הייסט עס דעם ר' דן'ס חיבור?

זארעכפעפער האט געשריבן: לפי שיטת התוספות נמצא, אז לויט די דעה אז בימי דוד איז מען אנגעקומען כובש צו זיין ביזן הר ההר, קומט אויס אז על אף וואס שפעטער האט מען דאס באזעצט עם כל זה ווערט נישט דער כיבוש סורי' צוריק אויף למפרע א כיבוש רבים, און ס'בלייבט א כיבוש יחיד, וויבאלד דער עצם כיבוש האט פאסירט בו בזמן וואס די כיבושי התורה עדיין לא נגמרו.

ר' זרח, כוונת לדברי רבך החביב והאהוב, בספרו הקדוש ויואל משה בתחלת מאמר ישוב ארץ ישראל, עיין שם ותמצא רב נחת ועונג בדבריו הנחמדים מזהב ומפז, אם תרצה לראות עולמך בחייך, מאה חלקים של עולם הבא, תלמוד את הסימנים שמדבר ממעשה דוד עם כיבוש הארמים, נורא נוראות איך שבדרכו המתוק הולך ובונה הרים וטוחנן זה בזה, כשבשעתו מקבץ כל המדובר בכל התורה כולו, החל מפסוקי התורה וכלה בספרי תלמידי בעל שם טוב הקדוש, את הכל אסץ וקיבץ כעמיר גורנה, תנך חזל מפרשים פוסקים מקובלים חסידים ספרי מוסר, בפשט רמז דרוש סוד, מכל התורה כולו, כל תנא דמסייע, להרבחת תמיהת הקושי', ולהסרת תלונת התמיהה, את הכל עשה דבר בעתו מה טוב, אין זה כי אים איש אלקים וה' עמו.

scy4851 האט געשריבן: ווער האט עס געדריקט?
עס איז שוין און ספרים סטאסר?
איך וואלט עס זייער געוואלט קויפען

עס איז ארויסגעקומען צוביסלעך, איך געדענק נישט ווער ס'איז דער מדפיס, חלק ג' איז ערשינען בשנת תשס"ב.

יעצט זעה איך ביי 'צל הרים' אז עס שוין ארויסגעקומען א נייע מהדורה תשס"ד.

מיללער האט געשריבן: עס איז ארויסגעקומען צוביסלעך, איך געדענק נישט ווער ס'איז דער מדפיס, חלק ג' איז ערשינען בשנת תשס"ב.

יעצט זעה איך ביי 'צל הרים' אז עס שוין ארויסגעקומען א נייע מהדורה תשס"ד.

ישר כח
חלק ג' איז די לעצטע .
און מיין קאפי זעה איך פרק ס' דער לעצטער פרק.

זארעכפעפער האט געשריבן: ה] ביי וואס האלטן מיר מיט תל אביב? אז לפי הגמרא אין גיטין דף ז' ע"ב, וואו די גמרא איז דן איבער כזיב ועכו, ורצועה היוצאות, קען יא משמע זיין אז דער חוט פון טורי אמנון קיין נחל מצרים זאל אויסשניידן יבשה, כאטש וואס דער גבול המערבי איז דער ים התיכון. מיר האלטן אינמיטן דורך טאן דארט די ראשונים, דעם רמב"ן ודעימי'. ס'איז נאך ווייט ווייט פון פארטיג.

ר' זרח,
איך וויל אייך ווייזען וויא לעכערליך עס זענען די ווערטער פון יענעם רב וואס דער מנחת אלעזר האט נאכגעזאגט בשמו אז תל-אביב איז נישט
א"י.

בייגעלייגט איז א מאפע פין די ברעג פון א"י מיט לבנון. עס איז נישט זייער קלאר אבער איך האב געמאכט עטליכע צייכענעס כדי גרינג צי
פארשטיין.

דער אויבערשטער arrow ווייזט אויף טריפאלי.
די מיטעלסטע ווייזט אויף תל-אביב
און די אינטערשטע ווייסט אויפען שטאט אל עריש. דער וואדי פאנגט דארט אן אין ציט זיך צי מזרח דרום צי.
[איך ווייז נאר רב סעדיה גאוןס שיטה. אויב מען גייט לויט די שיטה אז נחל מצרים איז דער נילוס, דארף מען גיין אסאך מער צי מערב צי.
עס איז בכלל נישט אויף דער מאפע וואס איך שטעל דא צי.]

די גמרא און גיטין דף ח' ברענגט א תוספתא און תרומות

הנסין שבים רואין אותן כאילו חוט מתוח עליהם מטורי אמנון עד נחל מצרים מן החוט ולפנים א"י מן החוט ולחוץ חו"ל

רש"י זאגט דארט טורי אמנון איז הר ההר
און נחל מצרי איז דער תחום ארץ ישראל במקצוע מערבית דרומית ומחובר לים הגדול.

איך האב צוויי חוטין אויף די מאפע
דער לענגערע גייט פון טריפאלי ביז וואדי אל עריש
דער צווייטער, קערצערער גייט פון ציר [דער נידעריקסטע שיטה פאר הר ההר] ביז נחל מצרים.

קוקענדיג אויף דעם מאפע הייבט זיך נישט אן אפילו א נדנוד פון א ספק אז תל-אביב זאל נישט זיין א"י

און אפילו מען וועט זאגען אז דער חוט וואס מען ציט געט דער סטאטוס פון דער יבשה אויך, און נישט נאר אויף די נסין [און איך האלט
ביי מיינס אז דאס איז נישט ריכטיג געלערענט] איז אויך קיין שאלה נישט.

ר' שמחה, דעם אדמת קודש האסטו שוין געזען, ער איז פון די אנגענומענסטע אין דעם ענין, גוט נאכגעגאנגען די זאך, זייענדיג דארט, מיט מפות און אלע פרטים, און צו אלעם א היימישער.

בני היכלא האט געשריבן: ר' שמחה, דעם אדמת קודש האסטו שוין געזען, ער איז פון די אנגענומענסטע אין דעם ענין, גוט נאכגעגאנגען די זאך, זייענדיג דארט, מיט מפות און אלע פרטים, און צו אלעם א היימישער.

ניין, איך האב ערשט דא און דעם אשכול געזעהן דער נאמען.
ווער איז דער מחבר און ווער און ווען האט מען עס געדריקט?

http://www.hebrewbooks.org/6732

scy4851 האט געשריבן:

בני היכלא האט געשריבן: ר' שמחה, דעם אדמת קודש האסטו שוין געזען, ער איז פון די אנגענומענסטע אין דעם ענין, גוט נאכגעגאנגען די זאך, זייענדיג דארט, מיט מפות און אלע פרטים, און צו אלעם א היימישער.

ניין, איך האב ערשט דא און דעם אשכול געזעהן דער נאמען.
ווער איז דער מחבר און ווער און ווען האט מען עס געדריקט?

ר' שמחה,
דא ביי צל הרים האט איר א ליסטע מט דאונלאודס פון עטליכע ספרים וועלכע זענען עוסק בעניני גבולות ארץ ישראל, אינקלאדינג דעם דערמאנטן אדמת קודש , דער מחבר איז ר' יצחק גאלדהאר בהסכמת הרידב"ז, הרי"ח זוננענפעלד ועוד, געדרוקט תרע"ג.

[איך וועל עס בל"נ אריינשטעלן אינעם אוצר]