אידישע וועלט פארומס

farshlufen האט געשריבן:

שאינו יודע האט געשריבן: איך האב צוגעצייכענט מראי מקומות, איז דא איינער וואס איז גרייט עס דורכצוטון?

הלואי, כבוד הרב וואו זענען אייערע מראי מקומות?

סימן רעז

המהרם שיק

בדקא דמיא סנהדרין

המנחת יצחק ח"ב סימן טז לענין פרידזשעדער

http://beta.hebrewbooks.org/pdfpager.as ... &pgnum=321

אגב, פארן מיט א באן איז לכ''ע מער אויסגעהאלטן ווי דעם שבת סוויטש. עס איז נאר אסור צוליב 'יענע ווארט'...

קיקיון האט געשריבן: אויב די האסט נישט אזויפיל צוטרוי אין דיין רב אז ער ווייסט ווען ער קען פסק'נען לפי ידיעתו און ווער דארף פרעגען
איז א ביטער רחמנות אויף דיר

אויב די האסט זיך באצויגען צו מיר, ענטפער איך.

היות ער שטעלט אראפ אז "זילותא דשבת" איז א "איסור דרבנן", אויף דעם זאג איך אז נישט יעדער קען צולייגן און מרבה זיין "איסור דרבנן'ס", פונקטליך די גדרים ווייס איך נישט.

אבער אויב די ווילסט אננעמען אז "זילותא דשבת" איז בלויז א "הרגש" און געפיל אינעם שבת, איז זיכער טראסט איך מיין דיין אויף דעם. איך טראסט איהם אויף שטערקערע זאכען אויך, די שאלה איז בכלל נישט טראסט, נאר אם יש לדיין או אפילו לדיינים סמכות להרבות איסורי דרבנן.

נא_שכל האט געשריבן:

בעאבאכטער האט געשריבן: דער גרעסטער זילותא דשבתא איז, ווען מען באטראכט זילותא דשבתא פאר "בלויז" זילותא דשבתא...

היצט געזעהן דעם אשכול, אדורך געבלעטערט, כ'ווייס נישט וואס און אויף וועלכע דיבורים קאמענטירן...

גערעכט מיט די נקודה, אז זילותא דשבתא איז א דרבנן. אבער די שאלה דא איז אויב "זילותא דשבתא" איז אפען פאר יעדער מורה הוראה, און מען קען אין דעם גדר כסדר אריינלייגן וואס די הרגשים זאגען?

במחילת מכבודכם, בעפאר איר רעאגירט ביטע זעהט די דיבורים וואס יענער שרייבט, ס'זאל זיין ממין הטענה.

ולגופן של דבריכם (שאינם נוגעים לדברי),
וואס פונקט מיינט ביי אייך - און בעיקר ביי מאנכע דא - הרגשים?
מדמה זיין מלתא למילתא? אפלערנען א מהלך און אן עומק אין א סוגיא וואס פירט צו הלכה למעשה והמסתעף מזה?
אסר'ן א שטייגער פון בקעה מצא וגדר בה?
ווען חכמנו זאגן אונז אן הרגש וואס מכח דעם האבן זיי גע'אסר'ט, ווייל דעת תורה איז קובע וועלכן הרגש איז ראוי להביאן להלכה למעשה, וועלכע זענען "ראוי להחמיר", וועלכע זענען בגדר "תבא עליו ברכה", און וועלכע זענען "אינן אלא מן המתמיהים"?

וועט אייער דיין אייך נישט קענען פסק'נען איבער א שאלה וואס די טכנישע סיטואציע שטייט נישט מפורש שו"ע ופוסקים?

איך וועל אייך דערמאנען וואס איר האט געשריבן

בעאבאכטער האט געשריבן: די זעלבע חכמים וואס האבן גע'אסר'ט מוקצה, כרמלית, הטמנה, עקירה בלי הנחה, בישול בתולדות האור, האבן גע'אסר'ט "זילותא דשבתא"
דער גרעסטער זילותא דשבתא איז, ווען מען באטראכט זילותא דשבתא פאר "בלויז" זילותא דשבתא...

אויף דעם האב איך געשריבן

נא_שכל האט געשריבן: גערעכט מיט די נקודה, אז זילותא דשבתא איז א דרבנן. אבער די שאלה דא איז אויב "זילותא דשבתא" איז אפען פאר יעדער מורה הוראה, און מען קען אין דעם גדר כסדר אריינלייגן וואס די הרגשים זאגען?

איז עס שלא מן הענין? אין מיין אז ניין. אלענפאלס פארוואס זיך סתם טענה'ן...

*****
לגבי הרגשים...

לפענ"ד נישט יעדער קען זאגן אז זי זאך איז אסור מחמת זילותא דשבתא. די גרעסטע ראיה וואס מען ברענגט איבער דעם ענין איז פון הייליגען חת"ס (שו"ת ח"ו ליקוטים סי' צז), לגבי דעם איסור פון פארן אויף א באן שבת, איז ראשית אפשר ברויך מען זיין א חת"ס פאר אזא חידוש, והשנית רעדט ער נישט וועגן "זילותא דשבת" נאר וועגען די מצוה פון "תשבות", והשלישית ער פארלאזט זיך נישט לאיסור נאר אויף דעם אליינס. לאמיר זען וואס ער שרייבט דארט בנימוק האיסור:

היוצא מדברינו אלו לדינא בענין דאמפף וועגען הם העגלות ההולכים ע"י קיטור הנה לית בהו לא משום משמש בבע"ח, ולא משום נכרי העושה מלאכה בתבערות הגחלים, דהרי איכא רוב גוים, וליכא אלא משום תחומיןואעפ"י שהוא למעלה מיו"ד וכו' וא"כ ממה שהעולם נוהגין להפליג בספינה אין ראי' להתיר ליסע על העגלות חוץ לתחום ונ"ל דהוה ספק ספיקא להחמיר ואין להתירכמו שאבאר וכו' מ"מ הוה כתחומין למעלה מעשרה וספיקא הוהמ"מ דילמא כהרי"ף ורמב"ם די"ב מיל דאורייתא וספיקא לחומרא ונמצא ה"ל ס"ס להחמיר ולא מצאתי להתיר לישראל לישב על העגלה הנ"ל בחול אם יודע שיסע גם בשבת.

ברם דא צריך על עיקר הפלגת הספינה דנוהגי' להיתרא אפי' לשוקי בראי באמרם כי עסק מצוה הוא לפקח על עסקי מזונותיו ולכאורה צריך עיונא הא אין מחשיכין על התחום כ"א לפקח על עסקי מת וכלה אעפ"י שהולך בהיתר גמור בתוך התחום ורק הואיל ועושה מעשה בגופו והולך להיות מוכן לערב להביא פירות וכדומה אסור והוא בכלל ממצוא חפציך ודבר דבר שאסור מדברי קבלה.

ושרשו פתוח עלי איסור דאורייתא שבת שבות כמ"ש רמב"ן בביאר בפ' אמור בפסוק שבתון זכרון תרועה וא"כ מאין הרגילים וצריך לומר דשאני ישיבת ספינה דיושב ושובת כמו בחדר מטתו בביתו ואינו עושה שום דבר בגופו ומיא הוא דממטי ליה והוא נח מה שא"כ בהליכתו בתוך התחום להתקרב אל סוף התחום עובר על אם תשיב משבת רגליך ואינו שובת והוה עובדא דחול טפי ועובר על שבות דאורייתאכמו שהסביר הרמב"ן ז"ל במתק לשונו ולפ"ז היינו דוקא בספינה שיושב בקתדרא ואינו מתקרב במעשה גופו ויושב ועוסק בעונג שבתו כמו בביתו ממש, אבל הנוסעים בדאמפף וואגען אינו שובת וגופו נע ונד ואי אפשר לו לעסוק בעסקי שבת בשבתו אשר רגיל בהם בביתוומתקרב אל מקום מסחרו בשבת להיות שם ביום החול פשוט דגרע הרבה טפי ממחשיך על התחום ואיסור גמור הוא אפילו מדאורייתא להרמב"ן הנ"לומפורש בדברי קבלה אם תשיב משבת רגליך וגומר ממצוא חפציך כנלע"ד פשוט וברור בעזה"י.

יעצט זעט איר פון דא א איסור אויף יעדע זאך וואס שמעקט נישט שבת'דיג? איך נישט, ער זאגט אן איסור מחמת חסרון "שביתה" און אפילו אויף דעם זאגט ער כמה גדרים, וואס הכלל העיקרי אז דער מענטש איז נישט שובת בעונג כמו בביתו, אבער דער איסור איז נישט וועגן "זילותא דשבת".

מען קען ברענגען עטליכע ראיות ווי מען זעט קלאר אז מ'אסרט נישט סתם וועגן "זילותא דשבת", נאר די חכמים האבן דווקא געזוכט א חשש אדער א גזירה לאסור. איינס לדוגמא "איסור רכיבה", האבן די חכמים ג'אסרט לדוגמא רייטן אויפן א פערד וועגן "זילותא דשבתא"? ניין! נאר וועגען אנדערע חששות, יעצט לאמיר זאגען אז די זאך פון "רכיבה" וואלט היינט ארויסגעקומן, איז לויט אונזער היינטיגע סטאנדארט פון "זילותא דשבתא" וואלסטו נישט געהאלטן אז "רכיבה" באלאנגט אין דעם כלל פון "זילותא דשבת"? אבער מדברי חכז"ל זע מיר דאך פארקערט.

בעאבאכטער האט געשריבן: וואס פונקט מיינט ביי אייך - און בעיקר ביי מאנכע דא - הרגשים?
מדמה זיין מלתא למילתא? אפלערנען א מהלך און אן עומק אין א סוגיא וואס פירט צו הלכה למעשה והמסתעף מזה?

ניין זיכער נישט, דאס הייסט נישט קיין הרגש. פארקערט אפלערנען א מהלך און ברענגען ראיות ממקור הסוגיא בדימוי מלתא למלתא דאס איז דאך מעיקרי יסודי המשכת תורה שבעל פה, און טאקע דאס זאג איך, אז מען וויל אסר'ן ברענג ראיות פון די גמרא ראשונים פוסקים.
וואס יא הייסט יא א "הרגש" איז אז מען האט נישט קיין ראיות לאיסור, און מען לייגט עס אריין אין א גרויסע ליילעך איסור וואס מען רופט אן "זילותא דשבת" וואס ווערט כמעט נישט דערמאנט אין די גמרא ראשונים אדער פוסקים.
אפשר ארויף רוקען א ווינדאו שעיד אדער אויפמאכן א לאדען פון א טונקעלע שטוב און עס ווערט ליכטיג הייסט אויך זילותא דשבת? מיין געפיל זאגט אז לעכטיג מאכן א שטיב אפילו שלא ע"י איסור איז בכלל "זילותא דשבת"...

בעאבאכטער האט געשריבן: אסר'ן א שטייגער פון בקעה מצא וגדר בה?

די גמרא זאגט אונז " רבבקעה מצא וגדר בה גדר", און נישט יעדער איז "רב". און אפילו ביי רב שרייבן די פוסקים אסאך כללים פארוואס ער האט ג'אסרט.
אפשר אז עס נעמען זיך צוזאם חכמי הדור עס אסר'ן האבן זיי א כח, אויב איז עס געטון כפי הכללים של "מיגדר מילתא" (ראה לדוגמא בשער אפרים סי' ע"ב).
און אויף דעם האביך שוין פריער געזאגט איך קען נישט די גדרים פון דעם און אונז (מיין איך אלע שרייבער'ס אויף אייוועלט) זענען נישט ראוי צו זאגען ווען יא און ווען נישט.

בעאבאכטער האט געשריבן: וועט אייער דיין אייך נישט קענען פסק'נען איבער א שאלה וואס די טכנישע סיטואציע שטייט נישט מפורש שו"ע ופוסקים?

כנ"ל דער דיין דארף דאס מברר זיין פון די גמ' וראשונים והפוסקים לדמות מילתא למילתא, נישט סתם ארויס פון ארבל א געפיל לאסור.

...... . ......

וועלכע חלק ווילט איר מדגיש זיין, אוי לדור ששפטו את שופטיהם אדער דעם אוי לדור ששופטיו צריכין להשפט ?

ר' קיקיון, קיינער מיינט בכלל נישט צו שופט'ן, נאר די "מכון להוראה שע"י אייוועלט" רעדט זיך פשוט דורך וויאזוי איז די ריכטיגע צוגאנג צו פסקנ'ן.

פאר משומרים

די סארט איסורים, לשם צו אסר'ן, קוקט מיר אויס פונקט ווי יענער וואס האט געדרוקט כ"ו איסורי דאורייתא'ס אויב האט מען אינטערנעט. עס דערמאנט מיר די מ"ב טעמים לאיסור אויף דעם בארא פארק'ער עירוב, אלעס אבי צו אסר'ן, קיינמאל זיך באמת נישט אוועק געזעצט דורכטוהן דעם נושא, אין דאן מחליט זיין מיט א אמת'ע כוונה דער פסק הלכה.

לדוגמא רבי יחזקאל ראטה שרייבט א צוועלעף שורה'דיגע בריעוו לגבי דער 'כשר שבת סוויטש', דאטירט אייר תשע"ה. ער שרייבט אינעם ערשטן פאראגראף, וז"ל:
1)"הנני בזה לגלות דעתינו ברבים שמעולם לא עלתה על דעתינו להתירה, כי יש על זה פקפוקים רביםעל יסוד ההיתר מצד הלכה".
2) "וגם יש בזה זילותא דשבתא ועובדין דחול".
3) "וגם יגרום שיבואו לידי שאר מכשולות בחילול שבת".

קומט אויס אזוי אז דער "זילול שבת" און דער "גורם לשאר מכשולות" איז נאר א צירוף צו די "פקפוקים רבים", אבער וואס דער הלכה'שע פקפוקים רבים זענען שרייבט ער נישט. אנדערש ווי אונזער אמאהליגע פוסקים וואס האבען דוקא יא געשריבען א תשובה צו זייער פסק, ספעציעל ווען עס האט געהאט צו טוהן מיט עלעקטריק. "פקפוקים רבים" שרייבט זיך זייער גרינג, אבער מיעוט רבים שניהם, ער האט לכל הפחות צוויי הלכה'דיגע איסורים.

משא"כ הרב הג' פוסק הדור ר' יש להוסיף פארמאגט 26 טעמים להיתר, פראטאקאלירט.

יש להוסיף איר ווילט מיר ביטע אנווייזן א גילוי דעת צעטל פון אמאליגע פוסקים ווי זיי זענען מרחיב את הדיבור?

''משום זילותא דשבת/יו''ט'' ''בקעה מצא וגדר בה גדר'' וכן הרבה זענען לשונות אין גמרא ווען די חכמים האבן עפעס געוואלט אסר'ן ווען ע''פ הלכה איז עס מותר נישט ר' יחזקאל ראטה איז אויפגעקומען דערמיט.

קול מבשר האט א גאר דעטאלירטע און קלארע אינטערוויו מיט הרב גארדאן שליט"א רה"כ הלכות שבת בשיכון סקווירא 3 1 1216 פון די מעין מעניו

גרינע בוים האט געשריבן: קול מבשר האט א גאר דעטאלירטע און קלארע אינטערוויו מיט הרב גארדאן שליט"א רה"כ הלכות שבת בשיכון סקווירא 3 1 1216 פון די מעין מעניו

אויסגעהערט, פארווישט די היתרים, כאילו מען רעדט פון רעפארמער, איך בין אים דן לכף זכות אז ער איז א שוגג נישט קיין מזיד