מאראלישע און ריבית דילעמאס
מאכט זיך אמאל, פון צייט צו צייט, אז איך צווייפל און קווענקל אויף א געוויסע אקט אדער טאט, בין איך גערעכט? האב איך ריכטיג געהאנדעלט? וואס וואלטן אנדערע געטאן אין אזא פאל? וואס איז די דעת תורה אדער אפילו - להבדיל - די דעת בעל הבית אין אזא מאמענט?
איין אזא ביישפיל האט זיך מיר היינט געמאכט, וועל איך עס מיט אייך אויסשמועסן:
א איד קומט צו מיר דעם פארגאנגענעם מיטוואך אווענט, עס איז געווען הארט פאר מעריב, ער וויל בארגן מיין גארטל ווייל ער איז א חיוב און ברויך צולויפן צום עמוד (איך האב אנגעהאט א ישיבה חאלאט וואס האט געהאט א גארטל, און איך דאווען דערין מפעם לפעם, דאס איז א באזונדערע שמועס, נישט אויף יעצט).
נאך מעריב, הילד איננו, איך זעה אים נישט אינעם גאנצן שוהל און אויפן גאס ארום, ער איז מיר נעלם געווארן ווי אין וואסער אריין.
די ערשטע זאך וואס איך האב געטאן ביים אנקומען אהיים איז געווען ארויסצונעמען אן אנדערן גארטל פון שענקל און דאס אריינלייגן אין קעשענע, כדי אז מארגן ביי מנחה (צו שחרית נוץ איך א גארטל וואס ליגט מיר אין טלית ותפילין זעקל) זאל איך נישט זיין 'חוזק אין די לענג - חוזק אין די ברייט' און ברויכן ארומזוכן א גארטל אדער - ח"ו - דאווענען אן א גארטל.
איך זאג נישט, די ערשטע גארטל איז אזא דינטשיגע (שיעור גער) און האלט זיך שיין צוזאמגעלייגט אין טעשל אנע פראבלעמען, ווידער די אנדערע וואס איך האב אריינגעלייגט איז שוין מער א הגר"ח נאה שיעור (נישט קיין שיעור חזון איש, ווי ביי שחרית, אבער עס האט די דיקקייט פון אן אגודל בערך), עס איז אביסל אומפראקטיש און אומבאקוועם, אבער עס איז נאך אלץ בעסער ווי דאווענען אן א גארטל, אדער ברויכן צוקומען צו די טובות פון א האלבע שטאט הארט פאר מנחה-מעריב.
לאמיר צוקומען צו די מעשה גופא - איך האלט אייך סתם אויף דא כאילו איר האלט אויך נאך א פעסטע קאווע ביים נאכט שיעור - אלזא, יעצט אויפדערנאכט, אור ליום דאנערשטאג ראה, פונקט א וואך נאכן פארבארגן די גארטל (לפנים משורת הדין... ווייל כידוע איז דאס פון די דריי זאכן וואס מען בארגט נישט אוועק), קומט דער איד צו מיט א פרישע גארטל, נאך איינגעהילט אין א גומי (ראבע"ר בלעז), און מיט א שמייכל קומט ער מיר אפגעבן א גארטל.
ער זאגט אזוי: איך בין געווען אין די בערג (קאנטר"י בלעז) אויף שבת, און זונטאג האב איך געגעבן דיין גארטל פאר איינעם וואס איז מאנטאג אריינגעקומען אין שטאט, אז ער זאל דיר עס אפגעבן, אבער דינסטאג האט ער מיר געזאגט אז ער האט דאס פארגעסן איבערצוגעבן, על כן האב איך היינט מיטוואך געקויפט א נייע גארטל! און דא האסטו עס!
איך האב עס איבערגענומען קווענקלדיגערהייט, ווייל - ווי נישט ווי - איך האב אים פארבארגט אן אויסגעריבן אלט גארטל, און דא קומט ער מיר באצאלן א פרישע גארטל, ובפרט אז מיין גארטל ליגט ביי איינעם וועמען איך קען גאר גוט, און יענער וועט עס מיר עווענטועל אפגעבן אי"ה, נו, פארוואס עפעס זאל איך צונעמען דאס גארטל? ענדערש וועל איך זיך ארומדרייען נאך א שטיקל צייט מיט די עטוואס-דיקערע גארטל, און דער טאג וועט אי"ה אנקומען וואס איך וועל זיך צוריקזען מיט מיין אלטן גארטל.
נאכן איבערנעמען דעם גארטל, האט מיר דאס געוויסנביסן אנגעהויבן געפערליך בייסן, אזש איך האב נישט געקענט אריינלייגן דעם גארטל צו מיר אין די קעשענע, איך האב זיך אויפגעהויבן פון פלאץ, צוגעגאנגען צום עמוד - וואו יענער איז שוין געשטאנען גרייט פארצודאווענען פארן עולם - געגעבן א לייג אראפ דאס גארטל אויפן עמוד זאגנדיג: איך קען דאס נישט צונעמען ביי דיר!
1. בין איך גערעכט דערמיט? איז דא א סיבה פארוואס איך זאל נישט נעמען ביי אים דאס גארטל?
2. וואס וואלט איר געטאן אין אזא פאל?
איין אזא ביישפיל האט זיך מיר היינט געמאכט, וועל איך עס מיט אייך אויסשמועסן:
א איד קומט צו מיר דעם פארגאנגענעם מיטוואך אווענט, עס איז געווען הארט פאר מעריב, ער וויל בארגן מיין גארטל ווייל ער איז א חיוב און ברויך צולויפן צום עמוד (איך האב אנגעהאט א ישיבה חאלאט וואס האט געהאט א גארטל, און איך דאווען דערין מפעם לפעם, דאס איז א באזונדערע שמועס, נישט אויף יעצט).
נאך מעריב, הילד איננו, איך זעה אים נישט אינעם גאנצן שוהל און אויפן גאס ארום, ער איז מיר נעלם געווארן ווי אין וואסער אריין.
די ערשטע זאך וואס איך האב געטאן ביים אנקומען אהיים איז געווען ארויסצונעמען אן אנדערן גארטל פון שענקל און דאס אריינלייגן אין קעשענע, כדי אז מארגן ביי מנחה (צו שחרית נוץ איך א גארטל וואס ליגט מיר אין טלית ותפילין זעקל) זאל איך נישט זיין 'חוזק אין די לענג - חוזק אין די ברייט' און ברויכן ארומזוכן א גארטל אדער - ח"ו - דאווענען אן א גארטל.
איך זאג נישט, די ערשטע גארטל איז אזא דינטשיגע (שיעור גער) און האלט זיך שיין צוזאמגעלייגט אין טעשל אנע פראבלעמען, ווידער די אנדערע וואס איך האב אריינגעלייגט איז שוין מער א הגר"ח נאה שיעור (נישט קיין שיעור חזון איש, ווי ביי שחרית, אבער עס האט די דיקקייט פון אן אגודל בערך), עס איז אביסל אומפראקטיש און אומבאקוועם, אבער עס איז נאך אלץ בעסער ווי דאווענען אן א גארטל, אדער ברויכן צוקומען צו די טובות פון א האלבע שטאט הארט פאר מנחה-מעריב.
לאמיר צוקומען צו די מעשה גופא - איך האלט אייך סתם אויף דא כאילו איר האלט אויך נאך א פעסטע קאווע ביים נאכט שיעור - אלזא, יעצט אויפדערנאכט, אור ליום דאנערשטאג ראה, פונקט א וואך נאכן פארבארגן די גארטל (לפנים משורת הדין... ווייל כידוע איז דאס פון די דריי זאכן וואס מען בארגט נישט אוועק), קומט דער איד צו מיט א פרישע גארטל, נאך איינגעהילט אין א גומי (ראבע"ר בלעז), און מיט א שמייכל קומט ער מיר אפגעבן א גארטל.
ער זאגט אזוי: איך בין געווען אין די בערג (קאנטר"י בלעז) אויף שבת, און זונטאג האב איך געגעבן דיין גארטל פאר איינעם וואס איז מאנטאג אריינגעקומען אין שטאט, אז ער זאל דיר עס אפגעבן, אבער דינסטאג האט ער מיר געזאגט אז ער האט דאס פארגעסן איבערצוגעבן, על כן האב איך היינט מיטוואך געקויפט א נייע גארטל! און דא האסטו עס!
איך האב עס איבערגענומען קווענקלדיגערהייט, ווייל - ווי נישט ווי - איך האב אים פארבארגט אן אויסגעריבן אלט גארטל, און דא קומט ער מיר באצאלן א פרישע גארטל, ובפרט אז מיין גארטל ליגט ביי איינעם וועמען איך קען גאר גוט, און יענער וועט עס מיר עווענטועל אפגעבן אי"ה, נו, פארוואס עפעס זאל איך צונעמען דאס גארטל? ענדערש וועל איך זיך ארומדרייען נאך א שטיקל צייט מיט די עטוואס-דיקערע גארטל, און דער טאג וועט אי"ה אנקומען וואס איך וועל זיך צוריקזען מיט מיין אלטן גארטל.
נאכן איבערנעמען דעם גארטל, האט מיר דאס געוויסנביסן אנגעהויבן געפערליך בייסן, אזש איך האב נישט געקענט אריינלייגן דעם גארטל צו מיר אין די קעשענע, איך האב זיך אויפגעהויבן פון פלאץ, צוגעגאנגען צום עמוד - וואו יענער איז שוין געשטאנען גרייט פארצודאווענען פארן עולם - געגעבן א לייג אראפ דאס גארטל אויפן עמוד זאגנדיג: איך קען דאס נישט צונעמען ביי דיר!
1. בין איך גערעכט דערמיט? איז דא א סיבה פארוואס איך זאל נישט נעמען ביי אים דאס גארטל?
2. וואס וואלט איר געטאן אין אזא פאל?
