אידישע וועלט פארומס

דיא פאליציי קומען און זענען דארט צו מען צינד די הדלקה צו נישט. דער מאסען עולם קומט קיין מירון נישט וועגען דער הדלקה און דער פאליציי קומט נישט נאר וועגען דיא הדלקה. זיי זענען דארט צו האלטען ארדענונג פון דיא רבבות אלפי ישראל וואס קומען אהן, אויב מען וויל אפ האלטען חילול שבת זאהל אסרען יודען צו קומען אין מירון נישט פאר 12:00ביי נאכט, סיז דאך אבער נישט אזוי מהייבט שוין אהן צו קומען און זינגען גלייך מוצ"ש און פאליציי ארבעטין שוין סיהאט גארנישט צו טאהן מיט די באיאנערס הדלקה.

אבן יקרה האט געשריבן: א. שער הכוונות פון רח"ו. און אין פיל ספרים.

אבן יקרה האט געשריבן: די אריה"ק האט נישט געהייסן אז מ'דארף אזוי טוהן.

?


איך קען זייער גוט די חת"ס און הוא אשר דיברתי אז עס איז קלאר אז די חת"ס איז נישט חולק אויף א מנהג פונעם אריה"ק, און נאכדערצו אז ער דערמאנט בכלל נישט אז די מנהג האט א מקור.

בנוגע חילול שבת האסטו מיר גארנישט געענטפערט אז איך בפני עצמי בין נישט גורם קיין שום חילול שבת.

זאג מיר דרך אגב: דו האסט א זשענערעיטאר שבת? איך יא, אבער איך גיי אין א באלאכטענע גאס שבת, און זיכער דו אויכט, כאטש דא מאכען זיי זיכער חילול שבת נאר וועגן דיך.

א חסיד האט געשריבן: דיא פאליציי קומען און זענען דארט צו מען צינד די הדלקה צו נישט. דער מאסען עולם קומט קיין מירון נישט וועגען דער הדלקה און דער פאליציי קומט נישט נאר וועגען דיא הדלקה. זיי זענען דארט צו האלטען ארדענונג פון דיא רבבות אלפי ישראל וואס קומען אהן, אויב מען וויל אפ האלטען חילול שבת זאהל אסרען יודען צו קומען אין מירון נישט פאר 12:00ביי נאכט, סיז דאך אבער נישט אזוי מהייבט שוין אהן צו קומען און זינגען גלייך מוצ"ש און פאליציי ארבעטין שוין סיהאט גארנישט צו טאהן מיט די באיאנערס הדלקה.

דאס רעדט מען דאך.

לחם לשובע האט געשריבן:

אבן יקרה האט געשריבן: א. שער הכוונות פון רח"ו. און אין פיל ספרים.

אבן יקרה האט געשריבן: די אריה"ק האט נישט געהייסן אז מ'דארף אזוי טוהן.

?


איך קען זייער גוט די חת"ס און הוא אשר דיברתי אז עס איז קלאר אז די חת"ס איז נישט חולק אויף א מנהג פונעם אריה"ק, און נאכדערצו אז ער דערמאנט בכלל נישט אז די מנהג האט א מקור.

בנוגע חילול שבת האסטו מיר גארנישט געענטפערט אז איך בפני עצמי בין נישט גורם קיין שום חילול שבת.

זאג מיר דרך אגב: דו האסט א זשענערעיטאר שבת? איך יא, אבער איך גיי אין א באלאכטענע גאס שבת, און זיכער דו אויכט, כאטש דא מאכען זיי זיכער חילול שבת נאר וועגן דיך.

אז די אריה"ק האט זיך אזוי געפירט, איין איינציגע מאל וואס ער איז דארטן געווען, איז נאכנישט די פשט אז אזוי האט ער געהאלטן אז מ'דארף אזוי צו טוהן. אבער די מנהג איז זייט זיינע תלמידים שטארק נתייסד געווארן, אזוי ווי מ'זעהט שוין ביי פריעדיגע. דער חת"ס זאגט אז ס'איז א מנהג מרחוק יבואו דארט צו פייערן, נאר ער זאגט אז ער וואלט זיך מונע געווען פון די מנהג, "הגם שכוונתם לשמים". קוק נאר אריין ביטע (יו"ד סי' רלג).

איך האב קלאר גיענטפערט. יעדער איינער בפני עצמו, איז א חלק פון די רבבות וואס צוליב זיי קומען נאך פאליציי און מרבה אין חילול שבת. יעדער איינער וואס האלט זיך איין פון פארן, און איז מפרסם פאר אנדערע אז ס'איז א חילול שבת און חילול שם שמים נורא פארן אהין גלייך ביים זמן, איז מונע נאך חילולי שבת. ס'איז אזוי קלאר ווי א העלע טאג. מ'דארף זיין אינגאנצן בלינד כדאי זיך אפנארן אין קאלט מאכן אזא הארבע נושא. ס'איז זיכער אז ס'איז גארנישט קיין נח"ר פאר באשעפער און נישט פאר די הייליגע תנא אלוקי רשב"י, אז וועגן זיך אביסל מקרב זיין און דערהויבן, זענען מיר גורם פאר אזוי פוהל אידן מרבה זיין חילול שבת.
ס'האט טאקע נישט גראד מיט די הדלקה, אבער ס'איז קלאר אז עצם זאך אז מ'איז מדחה די הדלקה, איז ערשטנס מונע חילול שבת וואס איז פארמערערט וועגן די הערכות צו די הדלקה, און נאכדערצו ס'האלט נאך אידן פון זיך נישט איילן און אנקומען, ס'ברענגט אריין מענטשן טראכטן צו מיט דעם פארן בין איך נישט יוצא שכרי בהפסדי דורך חילול שבת וואס איך בין מרבה.

למעשה, וויפיהל אזייגער גייט זיין די הדלקה?

אבן יקרה האט געשריבן: כבוד הרב לחם לשובע.
איך האב דאך קלאר געזאגט אז איך רעד נישט, נישט פון גורם אדער מסייע, וואס האט צו טוהן מיט סוגיות פון לפנ"ע מיט הוכח תוכיח. ווען איז לפני עוור דאורייתא, ווען ס'איז נאר מסייע לדבר עבירה וואס איז אויך ווען ס'איז נישט בתרי עברא דנהרא, און אריינגיין צו פלפולים צו מ'נעמט אהן ווי די ש"ך האלט (יו"ד סי' קנא) אז איסור מסייע איז נישטא ביי מומר, אדער מ'האלט נישט ווי דער ש"ך אזוי ווי סאך אחרונים זענען מחולק, און ווייטער מפלפל אז אפילו לויט'ן ש"ך צו די מחללי שבת זענען מומרים אדער תינוקות שנשבו און צו ביי תינוקות שנשבו איז נישט געזאגט געווארן די היתר. פלפולים אויף פלפולים.
איך רעד פון גאנץ א אנדערע זאך. ס'איז קלאר ווי די העלע טאג, אז ווען א מענטש טוט א פעולה, וואס דורך איהם אדער וועגן איהם, וועלן אידן מחלל שבת זיין צוליב דעם, איז דאס נישט נאר צו טוהן מיט סוגיות פון תרי עברי דנהרא מיט אזעלכע פלפולים.
ס'איז גאנץ פשוט, וואס האט גארנישט מיט די סוגיות.
ס'איז א סאך סאך מער הארבער.
דאס הייסט אז דער מענטש האט געשאפט חילול שבת. ער איז דער מחלל שבת!
ס'איז משל למה"ד, א מענטש וועט מאכן א שפיל אינמיטן רה"ר בעצם יום השבת, און וועגן איהם וועלן קומען אנדערע צו פאהרן, אדער צו פאטגראפירן אא"וו, ס'איז פשוט דייטליך ער איז דער מחלל שבת.
דאס וואס זאגט דער שבה"ל.

אויף די פרטים בנוגע צום מירון, צו מ'איז יא מרבה חילול שבת מיט אנקומען אהין גלייך צו נישט, גיי איך מיך נישט דינגען.

ער אליין איז מחלל שבת, דאס איז סתם בויך סברות, אדער עס האט א מקור?

קאמפיוטער עקספערט האט געשריבן: לחם איך פארשטיי נישט פארוואס דו עקשענסט דיך ווען עס איז קלאר אז טאמער די משטרה ווייסט אז קיינער קומט נישט ביז דריי אזייגער ביינאכט למשל, אז זיי גייען זיך נישט אנפאנגען צו גרייטען פארדעם אין שבת קודש
און עס איז קלאר אז אפילו עס וואלט נישט געווען אן הלכהדיגע פראבלעם איז עס א ערענסטע חילול השם

וועגן חילול השם האב איך נישט גערעדט, נאר איבער די טענה וואס די טייערע שטיין האט גערעדט, און אפילו אויב די פאליציי וועט וויסן אז קיינער וועט נישט קומען גלייב אז זיי וועלן זיך ציגרייטען ווייל זיי ווילן נישט נעמען קיין ריסקס, און כ"ש אז דערווייל איז די מצב אז זיי האלטן אז די עולם וועט יא קומען, קומט אויס אז זיי זענען בכל אופן ליידער מחלל שבת, אפילו אויב איך פערזענליך וועט נישט קומען.

הרב מרדכי הלפרין האט געזאגט אז יעדער באס וואס וועט ארויס פארן מוצ"ש פאר 12:00 פוןבני ברק, איז גורם חילול שבת, לפי דבריו איז די הדלקה פון באיאן גורם געהעריגע חילול שבת, די פאליציי דארף האבן לפחות 6 שעה זיך ציגרייטן, ביי די לויה פון הג"ר עובדי' יוסף למשל, האבן זיי זיך געגרייט אין 2 שעה...

די ספרדישע רבנים שרייבן

חזון-איש'ניק האט געשריבן: ביי אלע הפגנות וואס גדו"י האבן געשיקט אין שבת האט דאס אויך גורם געווען חילול שבת פון די פאליציי.
אבער ס'דא א מקום לחלק אז דארט האט מען נישט געוואלט די פאליציי, משא"כ דא דארף מען זיי.

אינטערסאנט פארוואס נאר די ספרד'ישע רבנים און אזוי אויך עטליכע מזרח'יסטישע רבנים זענען ארויס קעגן פארן מוצ"ש, און נישט קיין איין היימישער רב.

בנוגע די פסק דין וואס מען האט דא געברענגט פון שה"ל אז מען דארף אפשטיפען א ברית אויב ס'גורם חילול שבת, ידוע אז ר' משה פיינשטיין פסק'נט קלאר אז מען דארף נישט אפשטופען.
ס'נתפרסם געווארן עפעס א תשובה אין מהרי"ל דיסיקן בנושא, כקהאב נישט געזעהן.

קיין שום שטעלונג לגבי די נושא דא, נאר אינטערעסאנט, עמיצער פראבירט צו שטעלן ר' משה פיינשטיין ווס. שבה"ל פסק פאר פרומע חסיד'ישע אידן...

שטאלצער יוד האט געשריבן: יא יא, ר' משה האט גישריבן תשבות פאר די רעפארמע און פאר גוים.
הוי זהיר בגחלתן!

סתם פאר די סעיק אוו איט, איך האב דאס נישט געזאגט. ליין איבער מיין תגובה. און וואס כ'האב יא געשריבן איז פשוט, (וע"ע ערך חלב עכו"ם/סתם...). און אויב ווילט איר נאך אלץ טענה'ן דאן ווייסט איר מן הסתם נישט וועלכע קלייענטעל ר' משה האט בעיקר גע'קעיטער'ט.

נאר היינט אין א וועלט ווי יעדער וואס איז געווען א גדול/ר"י/פוסק/למדן/רב/רבי (אפי' באמת) איז אויטאמאטיש זיינס א הוראה/הנהגה וכו' שייך פאר יעדן, און ווען איינער זאגט אנדערש איז א פראבלעם פין "הוי זהיר" זעט מען אלעס אזוי.

עכ"פ, כ'האב באמת געמיינט נאר צו שרייבן בקיצור מיין באמערקונג, נישט דא ח"ו אריינצוגיין דן זיין אויף קיינע גדולים. #ואכמ"ל

הוי זהיר איז שייך אפילו די האלסט נישט פון איינעמס פסק, אבער איז יענען בגדר ת"ח וגדול איז שייך הוי זהיר, אפילו עס איז דא א פסק פון א צווייטען גדול, מיינט נישט די מעגסט מזלזל זיין