אידישע וועלט פארומס

El Rushbo האט געשריבן: שלום עליכם צהלה.

יא! איך בין פארהייראט און איך פארמאג עטליכע קינדער אין חדר.

אז איר זענט מחולק, זענט איר וועלקאם צו שרייבן פארוואס, סתם שרייבן אז איינעמ'ס תגובה פאסט פאר אונטער אכצן יעריגע שטרייכט גארנישט אונטער אויסער אז דו ביזט א גרויסע חסיד פון דיין שארפן מוח וואס דערהייבט נישט עפעס וואס דו באטיטעלסט אלץ נאריש.

צום ענין אין קורצן

1) זאלן אלע געווארפענע בחורים זיין נאר פון די ענינים וואס מ'קען נישט זאגן פארן טאטן וואלט געווען גאנץ נאענט צום עולם התיקון (איך בין קאטעגאריש מחולק מיט די 'נישט זאגן' פאךעסי. העכסטענס רעד צו דעם רב ווי דער טאטע באלאנגט, און יענער זאל באגלייטן דעם פאטער על הדרך, אבער סתם גארנישט טוהן דערצו, נישט זאגן, און לייגן דעם בחור און שאול תחתית, איז א פיל גרעסערע עוולה ווי דאס נישט זאגן פארן טאטן).

El Rushbo האט געשריבן: @זבחי.
ביזט מעגליך גערעכט, אבער ווען דו פארציילסט נישט פארן טאטן און דו לייגסט אין שאול תחתית מיטן לאזן ישיבה-לאז טוסטו אפ פיל מער שאדן, ווי די קאנסעקווענצן פון יא פארציילן

צהלה ושמחה האט געשריבן: טאטעס קענענן נישט העלפן קיין בחורים מיט פראבלעמען, זיי ווערן פארלוירען אין זייערע הרגשים און זיי מאכען נאר ערגער, פינטעל.

פאר א סיבה טיען אזוי אלע מנהלים וראשי ישיבות, זיי טיען עס נישט פאר שלעכטקייט נאר פון זייער עקספיריענס.

זבחי צדק האט געשריבן:

El Rushbo האט געשריבן: @זבחי.
ביזט מעגליך גערעכט, אבער ווען דו פארציילסט נישט פארן טאטן און דו לייגסט אין שאול תחתית מיטן לאזן ישיבה-לאז טוסטו אפ פיל מער שאדן, ווי די קאנסעקווענצן פון יא פארציילן

איך פארשטיי ביידע זייטן, ובכהאי גוונא, שב ואל תעשה עדיף, אז דער מנהל האט מורא אז דער טאטע ווערט ווערן הארץ קראנק ווען ער וועט געוואויר ווערן די מעשים אשר לא יעשו אויף זיין צדיק'ל, איז שב ואל תעשה עדיף, זייער מעגליך אז דער מנהל איז בארעכטיגט עס לאזן אויפן רבוש"ע זאל פירן ווי אזוי דער בוכ"ע וויל!, פארפאלן, רוב פראבלעמען אויף דעם עולם השפל האבן נישט קיין מענטשליכע לעזונג...
עס איז דא א ווארט פונם גערער רבי'ן, אויפן פסוק וואס משה רבינו האט געזאגט פארן רבוש"ע 'האנכי הריתי את כל העם הזה אשר תאמר אלי שאהו בחיקך כאשר ישא האמן את היונק', משה רבינו האט גע'טענה'ט איך בין נישט דער פאטער און דער טאטע פון כלל ישראל, איז דאך משמע פון דעם אילו וואלט ער יא געווען זייער טאטע, וואלט נישט גילטיג געווען די טענה 'הצאן ובקר ישחט להם, אם כל דגי הים יאסף להם ומצא להם', ווייל א טאטע דארף זיין א טאטע פאר זיין קינד אן קיין הגבלות, לענינינו, דער מנהל האט גבולים, וויפיל ער האלט אז ער איז מחויב צו טוהן, און וויפיל ער קען טוהן,
אבער די עלטערן דארפן צישטעלן א ישיבה פאר זייער זון, פאר יעדע פרייז אין די וועלט, קיין שום תירוץ וועט עס נישט פארענטפערן פארן טאטן 'פארוואס האסטו נישט געטוהן פארן חינוך פון דיין קינד'!!, קיין שום אמתלא אדער אונס, וועט עס נישט מישב זיין, אבער אויף א מנהל איז די טענה נישט שייך

מי יודע האט געשריבן:

צהלה ושמחה האט געשריבן: טאטעס קענענן נישט העלפן קיין בחורים מיט פראבלעמען, זיי ווערן פארלוירען אין זייערע הרגשים און זיי מאכען נאר ערגער, פינטעל.

פאר א סיבה טיען אזוי אלע מנהלים וראשי ישיבות, זיי טיען עס נישט פאר שלעכטקייט נאר פון זייער עקספיריענס.

אלזא, א בחור מיט פראבלעמען איז נידון ל........
דער ראש ישיבה איז א B&H מענדעזשער און פייערט אים, ער איז בכלל נישט אין חיוב פון ערבות, נניח, אבער דער טאטע אויך טאר נישט וויסן דעם פראבלעם, ומה יעשה הבן שלא יחטא???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????

מי יודע האט געשריבן:

צהלה ושמחה האט געשריבן: טאטעס קענענן נישט העלפן קיין בחורים מיט פראבלעמען, זיי ווערן פארלוירען אין זייערע הרגשים און זיי מאכען נאר ערגער, פינטעל.

פאר א סיבה טיען אזוי אלע מנהלים וראשי ישיבות, זיי טיען עס נישט פאר שלעכטקייט נאר פון זייער עקספיריענס.

אלזא, א בחור מיט פראבלעמען איז נידון ל........
דער ראש ישיבה איז א B&H מענדעזשער און פייערט אים, ער איז בכלל נישט אין חיוב פון ערבות, נניח, אבער דער טאטע אויך טאר נישט וויסן דעם פראבלעם, ומה יעשה הבן שלא יחטא???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????

חזק חזק ונתחזק האט געשריבן: קליינע הערה:

כ'האב נארוואס געלערנט דיע וואך אין מסכת סנהדרין קז: אז גחזי איז געווען א חוטא ומחטיא את הרבים און דערוועגן אין מספיקין בידו לעשות תשובה, און איז נישט זוכה צו עולם הבא. פרעגט די גמרא מאי עביד? ...רבנן דחה מקמיה און רש"י איז מסביר תלמידים דחה מישיבתו של אלישע.

א רחמנות אויף דיע משגיחים/ראשי ישיבות/מנהלים וואס ווארפן...

זבחי צדק האט געשריבן:

חזק חזק ונתחזק האט געשריבן: קליינע הערה:

כ'האב נארוואס געלערנט דיע וואך אין מסכת סנהדרין קז: אז גחזי איז געווען א חוטא ומחטיא את הרבים און דערוועגן אין מספיקין בידו לעשות תשובה, און איז נישט זוכה צו עולם הבא. פרעגט די גמרא מאי עביד? ...רבנן דחה מקמיה און רש"י איז מסביר תלמידים דחה מישיבתו של אלישע.

א רחמנות אויף דיע משגיחים/ראשי ישיבות/מנהלים וואס ווארפן...

פארוואס איז אייך נישט שווער געווען א קשיא אין די גמרא
'וויאזוי האט עס אלישע ציגעלאזט'????

שמו האט געשריבן: הערה קטנה

נישט לגבי די ספיציפישע ישיבה וואס איז דא אויפן טיש, נאר לגבי אסאך אנדערע ישיבות (מיט דעם זעלבן פראבלעם פון ווארפן בחורים אין די וועלט אריין)

איך האב פערזענליך מיטגעהאלטן אין כמה ישיבות א ווארפעריי, אויף נער'ישע פראבלעמען, (די וואס רעדן פון 'לא יחטא' דארט האט די ישיבה א פראבלעם צו לאזן, אין נישט יעדער איז דער ח"ח וואס קען אריין נעמען צו זיך אין שטוב), איך רעדט פון סתם פראבלעמען, וואס א בחור האט זיך נישט צוגעשטעלט, אדער נישט גענוג מכניע געווען צום צוויי אין צוואנציג יערי'גער ראצער, וואס ניצט דעם טיטל משגיח, צו ווייזן דאס בעלות וואס פעלט אים אינדערהיים

ווערעצקי האט געשריבן:

שמו האט געשריבן: הערה קטנה

נישט לגבי די ספיציפישע ישיבה וואס איז דא אויפן טיש, נאר לגבי אסאך אנדערע ישיבות (מיט דעם זעלבן פראבלעם פון ווארפן בחורים אין די וועלט אריין)

איך האב פערזענליך מיטגעהאלטן אין כמה ישיבות א ווארפעריי, אויף נער'ישע פראבלעמען, (די וואס רעדן פון 'לא יחטא' דארט האט די ישיבה א פראבלעם צו לאזן, אין נישט יעדער איז דער ח"ח וואס קען אריין נעמען צו זיך אין שטוב), איך רעדט פון סתם פראבלעמען, וואס א בחור האט זיך נישט צוגעשטעלט, אדער נישט גענוג מכניע געווען צום צוויי אין צוואנציג יערי'גער ראצער, וואס ניצט דעם טיטל משגיח, צו ווייזן דאס בעלות וואס פעלט אים אינדערהיים

האב מיר אמאל געהערט א גוטע מעשה, א טרעפליך ווארט ממש צום ענין.
אין סלבודקא ישיבה אין בני ברק, זענען אמאל געווען א גרופע בחורים וועלכע האבן דווקא נישט געוואלט לערנען די מסכתא וואס די ישיבה האט אויסגעקליבן, למשל, די ישיבה האט געוואלט לערנען כתובות, און די בחורים האבן געוואלט לערנען בבא קמא, נו וואס טוט מען, מ'קען דאך נישט סתם אין די וועלט אריין טוהן אנדערש ווי דער ראש ישיבה / משגיח הייסט, זענען די בחורים אריבער געגאנגען צום חזון איש זי"ע, (כידוע האט סלבודקא ישיבה זיך שטארק פאררופען אויפן חזו"א, און כסדר מיט אים זיך שואל עצה געווען בנוגע די ישיבה, און דער חזו"א האט אסאך געשטופט און געהאלפן די ישיבה בעצה ותושיה), די בחורים האבן פארציילט פארן חזו"א בתמימות אז ס'דא א רעדע פון לערנען בבא קמא, און זיי ווילן הערן פונעם חזו"א צו בבא קמא איז א פאסיגע מסכתא, און דער חזו"א האט עס באשטעטיגט אז ס'איז זייער פאסיג פאר א ישיבה מסכתא. מער האבן זיי נישט געדארפט, זיי זענען צוריק געקומען אין ישיבה מיט א הוראה פונעם חזו"א, "דער חזו"א האט געהייסן מ'זאל לערנען בבא קמא...".
דער משגיח, אדער ווי מ'רופט עס אין די ליטא "משגיאאאאאח", האט זיך נישט פארלוירן, און ארויף אויפן ארון הקודש און אויסגעקלאפט: מיר לערנען די וואך (פ' לך) אין די סדרה, וואו הגר האט גרינגגעשעצט איר בעה"ב, "ותקל גבירתה בעיניה", פאר שרה האט דאס זייער פארדראסן ביז "ותענה שרי", שרה האט געפייניגט הגר, און הגר איז אנטלאפן פון שרה. גייענדיג אין מדבר באגעגענט הגר א מלאך, און ווי די מדרש זאגט זענען געווען 3 באזונדערע מלאכים, יעדער מלאך האט געזאגט נאך א בשורה, איינער זאגט "הנך הרה ויולדת בן", א צווייטער זאגט "הרבה ארבה את זרעך", און אן אנדערער זאגט "שובי אל גבירתך והתעני תחת ידיה", לכאורה פארוואס זאגט ער "והתעני תחת ידיה", פייניג דיך אונטער אירע הענט, פארוואס זאל נישט דער מלאך זאגן "קער דיך צוריק צו שרה און זי וועט דיך מער נישט פייניגן"?
נאר, זאגט דער משגיח, "ווייל ביי שרה אין ישיבה, טוט מען וואס שרה הייסט, נישט קיין חילוק מיט וויפיהל מלאכים הגר רעדט, הגר קען קומען מיט 3 מלאכים, אבער ביי שרה אין ישיבה פאלגט מען וואס שרה זאגט...".

לענינינו, אז דו ווילסט מ'זאל האלטן דיין בחור אין ישיבה, מוזטו זיך צושטעלן צו וואס די ישיבה פארלאנגט, אריינגערעכנט זיך מכניע זיין פאר דעם צוויי און צוואנציג יעריגער ראצער וואס ניצט דעם טיטל משגיח, אויב נישט, דאן זאלסטו צו קיינעם נישט קומען מיט קיין טענות אז מ'וויל נישט האלטן דיין בחור אין ישיבה, ס'נישט דא קיין שום ישיבה אויף די וועלט וועלכע קען האלטן א בחור וועלכער פאלגט נישט אויס די מנהלים, משגיחים, און מגידי שיעור.
אויב האלטסטו אז יענער צוויי און צוואנציג יעריגער ראצער, איז נישט פאסיג צו זיין קיין משגיח פאר דיין "חשובע בחור", דאן קענסטו זיך ווענדן צום מנהל, הנהלה, רבי וכו' וכו', אבער ווי לאנג דער בחור האלט נישט ביים פאלגן, דאן זאל ער צו קיינעם נישט קומען מיט קיין טענות ווען מ'ווייזט אים די טיהר.
אדרבה, טרעף מיר איין רב בישראל, וועלכער האט שוין אמאל טועם געווען די טעם פון זיין א מגיד שיעור, מנהל, מלמד וכדו', וואס וועט פארשטיין אז מ'מוז האלטן א בחור אין ישיבה, וועלכער וויל נישט זיך מכניע זיין פאר דעם צוויי און צוואנציג יעריגע ראצער...

מטעמים האט געשריבן: .... א קהלה ישיבה מיז האבען א ישיבה אדער א מהלך פון העלפען יעדע איינע פון זייערע פראבלעמען אדערווייז איז מען אין פאר גרויס טראבעל אין די לאנג ראן - עס איז די אבסולוט אחריות אויף די הנהלת הישיבה עס צו צושטעלן, מען בעט גארנישט פון זיי א חוץ אז זיי זאלען הייערן א וועד וואס וועט אלעס ארלעדיגען .

גבריאל האט געשריבן: אן אריינגיין ווען מען מעג יא אדער נישט ווארפן איז זיכער אז אויב א ישיבה האט אן התנהגות אז:
אן עושר'ס בחור ווערט פארשוינט און מען טרעפט עצות וויאזוי זיך אומצוגיין און עס איז נישט עק וועלט אבער בא א פשוט'ן בחור זעהט מען נישט קיין וועג ארויס.. מיט אלע גוטע תירוצים נאר ווארפן.. איז ער א ריכטיגע מפקיר נשמות ישראל. געלט טאר נישט זיין די חילוק ביים ווארפן א בחור. אויב קען מען זיך אן עצה געבען קען מען אפי' ביים עני, אויב איז ער א משחית און סנישט דא קיין וועג ארוינס נאר ווארפן קומט אזוי אויך פארן ראש הקהל'ס בחור. נשמות ישראל אינם הפקר.

מטעמים האט געשריבן: אקעי מען רעדט דא פון ישיבה גדולה בחורים און מען רעדט פון צען אנדערע פראבלעמען און מען מאכט א גרויס קוגעל און עס זעהט שוין אויס פונקט ווי דער דור הפלגה.

1) א בחור א מחוצף
2) גייסטישע פראבלעם
3) רעדיא
4) סעלפאונס
5) האלט נישט מיט סדרי הישיבה
6) קומט פון א שוואכע ישיבה
7) קומט פון א גוטע ישיבה אבער די מנהל איז נישט אין די מוד צו נעמען פון דארט.
8) קדושה פראבלעמען
9) רייכערט
10) קומט שפעט

יעדע איינס איז א הלכה פאר זיך, די אלע פראבלעמען ליגט אויף די מח פונעם מנהל, אבער א קהלה ישיבה מיז האבען א ישיבה אדער א מהלך פון העלפען יעדע איינע פון זייערע פראבלעמען אדערווייז איז מען אין פאר גרויס טראבעל אין די לאנג ראן - עס איז די אבסולוט אחריות אויף די הנהלת הישיבה עס צו צושטעלן, מען בעט גארנישט פון זיי א חוץ אז זיי זאלען הייערן א וועד וואס וועט אלעס ארלעדיגען.