now is the time maybe im not writing it in the proper place but i would appreciated if anyone can post a collection for the sider inyunim and chasides ect im sure pepole have collected alot during the years but im in need the help is big and so the chased
הצלחה רבה האט געשריבן:
now is the time maybe im not writing it in the proper place but i would appreciated if anyone can post a collection for the sider inyunim and chasides ect im sure pepole have collected alot during the years but im in need the help is big and so the chased
פסח איז נאר אכט טאג הרה"ק רבי נפתלי מליזענסק(בן הרה"ק ר' אלעזר בן הרבי רבי אלימלך מליזענסק זי"ע)איז אמאהל אנגעקומען אין א שאטדט (נארייאיש) איז צו אים צוגעגאנגען א איד או געבעטן ער זאל ביי אים איינשטיין,יענער איד האט נישט געוואוסט ווער רבי נפתלי איז און האט אים נישט געקענט ער האט אים געהאלטען פאר סתם אן ארימאן און האט אים פשוט איינגעלאדענט איינצושטיין ביי זיך מקיים צו זיין מצות הכנסת אורחים. רבי נפתלי האט אים געזאגט אז ער איז מסכים איינצושטיין ביי אים אין שטוב, אבער ער נעמט זיך מיט אים אויס צוויי תנאים –איינס, אז ער זאל אים צושטעלין א מנין פאר קידוש לבנה, און צווייטענס ער זאל אים צו שטעלין פיש פאר א סעודה נאך קידוש לבנה. האט דער איד אים געענטפערט , אז דער ערשטען תנאי קען ער האלטען , ער וועט אים קענען צוזאמענשטעלין א מנין מחדש צו זיין די לבנה, אבער דעם צווייטען תנאי קען ער נישט האלטען, ווייל אין דעם שטעטל לויפט אינגאנצען נישט דורך קיין טייך פון וואו צו פאנגען פיש, און צו די שפעטע צייט וועט קיינער נישט ברענגן קיין פיש צום פארקויפען. האט רבי נפתלי מסכים געוועהן און איז געגאנגען צו יענעם אין שטוב. עס גייט נישט א דורך קיין לאנגע צייט, און עס קלאפט ביי די טיר אן אוקריינער גוי מיט א פיש אין זאק, און טראגט אהן דעם בעל אכסניא אפצוקויפען דעם פיש! דער בעל אכסניא זעענדיג דעם וואונדער ווי מען האט פון הימעל צוגעשיקט פיש פאר דעם גאסט, האט ער פארשטאנען אז ער איז אן אורח הגון און א צדיק נסתר, האט ער זיך אפגעשריבען א קוויטעל און עס אראפגעלייט פאר אים, אן ער האט זיך דערביי מזכיר געועוהן : אז ביז יעצט האט ער געהאט פרנסה פון די קרעטשמע וואס ער האט געהאט אפגעדינגען פונעם פריץ , אבער יעצט האט זיך אריינגעמישט א פרעמדער איד און האט אים משיג גבול געוועהן, און האט אויסגעדינגען די קרעטשמע פון פריץ , און ער איז ל"ע געבליבען אהן פרנסה. האט רבי נפתלי אים געפרעגט ווי אזוי הייסט יענער איד , האט אים דער בעל אכסניא געענטפערט אז יענער הייסט פסח , האט רבי נפתלי זיך אנגערופען ! עה ! "פסח" איז אכט טאג! רבי נפתלי איז ווייטער געפארען זיין וועג און דער בעל אכסניא איז ארויס פון שטאדט , און דערציילט אז דער ארעמאן וואס האט זיך ביי אים אויפגעהאלטען איז געוועהן א פארבארגענער צדיק, און ער האט געזאגט אויף דעם משיג גבול אז "פסח" איז אכט טאג , וואס דאס מיינט אז ביז אכט
טאג וועט יענער פארלירען די קרעטשמע. די איינוואוינער פון שטאדט האבען אבער געלאכט פון דעם איד וועלכער האט זיך אנגעטשעפעט אין אט דעם ארימאן און געגלייבט אין אים ווי א רבי. עס איז געקומען דער אכטער טאג און דער איד האט זיך געשעמט ארויסצוגיין פון שטוב, ווייל מען וועט אים אויסלאכען אז עס איז א דורך די צייט און דער פסח האלט נאך די קרעטשמע , אבער אזוי זיצענדיג אין שטוב קלאפט מען אויפ'ן טיר און עס קומען אריין עטליכע מענטשען און דערציילען אים די בשורה טובה , אז דער פריץ האט פלוצים ארויסגעווארפען פסח'ן פון די קרעטשמע . דער בעל אכסניא האט געמיינט אז זיי מאכען פון אים א שפאס(ליצנות),אבער זיי האבען אים צוגעפירט צום פענסטער און געוויזען ווי פסח'ס חפצים זענען שוין איינגעפאקט אויף א וואגען גרייט אוועק צופארן ווייל ער מוז פארלאזען די קרעטשמע ! עס געדוירט נישט לאנג און עס קומען שליחים צו אים אין שטוב אז דער פריץ רופט אים ער זאל תיכף אריבערקומען , ווען דער בעל אכסניא איז אריבער געגאגען צו אים , האט דער פריץ אים געפרעגט: זאג נאר, ביסט נישט געועוהן ביי א ראבין? האט ער אים געענפערט ,אז ער איז נישט געועוהן ביי קיין רבי האט אים דער פריץ דערציילט שוין אכט טאג וואס עפעס א ראבין קומט צו מיר און באפעלט מיר אז איך זאל דיך צוריקנעמען צו די קרעטשמע , איך האב געמיינט אז דאס איז א פוסטער חלום , אבער היינט מיטאג צייט בין איך אנטשלאפען געווארען הגם דאס איז נישט מיין סדר, און איך האב מיר גע'חלומ'ט ווי דער ראבין קומט צו מיר און שרייט אויף מיר מיט קולי קולות און ער האט מיך געשלאגן מכות רצח, און געווארענט אז איך בין איינגשטעלט מיט'ן לעבן אויב איך ווארף נישט שוין ארויס פסח'ן פון די קרעטשמע און איך נעם דיך נישט צוריק . דערביי האט דער פריץ אים געוויזען ווי ער האט געהאט צייכענס אויף זיין לייב פון די שלעק וואס ער האט באקומען! דעריבער, האט דער פריץ אויסגעפירט האב איך שוין היינט ארויסגעווארפען פסח'ן פון די קרענטשמע און אצינד בעהט איך דיך אז דו זאלסט ווייטער האלטען די קרעטשמע ווי פריער ווייל איך ציטער פאר מיין לעבן!
די מעשה האט הרה"ק רבי איציקיל פשעווארסקער געהערט פון הרה"צ רבי אלימלך ווייסבלום מליזענסק (אייניקעל פון רבי נפתלי זצ"ל) וואס זיין פעטער הרה"ק רבי איציקיל זידיטשובער האט דאס אים דערציילט.
עלילת דם אין שטאט דאבזשין ווער האט דען געהערט פון דער שטאט דאבזשין אין פולין וואס געפונט זיך אין דער פלאצקער גובערניע, און נאך דערצו ווער האט געהערט פון אן עלילת דם בלבול וואס איז פאר געקומען אין דער שטאט אין יאר תרפ"ו, מיט קרוב צו 100 יאר צוריק. לייג צו אן אויער און הערט ווי אזוי מיר זענען געוואויר געווארן פון די מעשה, און ווי אזוי מיר האבן געהערט די מעשה במקור ראשון ממש, פון א איד וואס איז געווען דארט אין יענע יאר, און מיט זיין פאטער האט פאסירט די מעשה. וועגן פארשידענע סיבות האב איך געמוזט זיין לעצטענס אין דער שטאט לואיוויל וואס געפונט זיך אין דער שטאט קענטאקי איינע פון די 50 שטאטן פון אמעריקע. איך בין דארט געווען שבת. געווען דארט א שיינע מנין פון קרוב צו 100 אידן, מיט א ווארעמע מקוה א.ד.ג. נאכ'ן דאוונען זעה איך אן אלטען פוילישן איד. נו! אז מ'זעהט אן אלטען איד, דארף מען דאך צוגיין און רעדן מיט איהם און הערן וואס ער האט נאך צו דערציילן, וואס ער געדענקט נאך פון זיין יונגע יארן. ווי איך שמועס מיט דעם אלטען איד, ווער איך געוואויר אז ער איז שוין אלט 89 יאר, און איז געבוירן אין דער שטאט דאבזשין אין פולין. דער אלטער איד גייט אין שוהל יעדן טאג און דאוונט אלע תפילות במנין. איך פרעג איהם וועלכע יאר ער איז געקומען קיין אמעריקע? זאגט ער מיר אין יארע 1929 [תרפ"ט]. פרעג איך איהם, וואס האט איהם געברענגט צו קומען אזוי פרי קיין אמעריקע? ענטפערט ער מיר אז זיין טאטע האט געמוזט אנטלויפן פון פוילין וועגן אן עלילת דם וואס מ'האט ארויף געלייגט אויף איהם. ווי איך הער די ווערטער, האב איך מחליט געווען אז דא מוז ליגן א גאנצע מעשה פון אן עלילת דם וואס איז נאך נישט פארשריבן געווארן, און מ'מוז דאס פארשרייבן למען ידעו פאר די קומענדיגע דורות.
מיר האבן מחליט געווען אז זונטאג וועל איך ארויף גיין צו זיין דירה און ער וועט מיר דארט דערציילן בפרטי פרטיות די גאנצע מעשה. ווי איך קום ארויף צו זיין שטוב, האט ער גלייך ארויס גענומען א קאפי פון אן אלטע צייטונג "פארווערטס" פון יאר 1926 וואס פלעגט ארויס קומען דא אין אמעריקע און ער ווייזט דאס מיר, צו ווייזן אז די מעשה וואס ער גייט מיר דערציילן איז אמת און נישט עפעס א פאנטאזיע. איך וועל דא איבער געבן די עטליכע שורות וואס איז געשטאנען אין דער צייטונג, און דערנאך וועלן מיר שרייבן באריכות די גאנצע מעשה וואס איז פאר געגאגנען מיט דער עלילת דם. דאבזשינער אידן נאך אלץ אין טויט-שרעק איבער ציגיינערשען בלוט-בלבול מעלדונגען פון ווארשא קומען אן, אז די אידען פון דער שטעטעל דאבזשין האבן זיך נאך אלץ ניט בארוהיגט צוליעב דעם עלילת דם בלבול וואס איז פארשפרייט געווארן דורך ציגיינער. קיין פאגראם איז ניט פארגעקומען, פונדעסטוועגן זיינען עטליכע אידען אטאקירט געווארן פון דעם און פון יענעם. דורכגעהנדיג די גאסען. פון אוונד האבון אידן מורא ארויס צוגעהן אין גאס. אנגעהויבן האט זיך דאס, ווען מען האט אן 18 יאהריגע ציגיינערשע מיידעל געפונען אויף'ן אידישן בית עולם אין א שטערבענדן צושטאנד. מיט א וויילע שפעטער איז זי געשטארבן. פאר'ן טויט, זאגט מען, האט זי געמורמעלט, "אז עפעס א לאנגע בארד" האט זי געטשעפעט און געשלאגען. די ציגיינער האבען גלייך געמאכט א גוואלד, אז אידען האבען דער מיידעל געטויט און ארויסגעצאפט פון איהר בלוט אויף מצות. אנטיסעמיטען האבען דעם געשריי אונטערגעכאפט, דערווייל האט זיך שוין געפונען אנאנדער ציגיינערשע מיידעל וואס האט געזאגט אז זי האט געזעהן, ווי א איד מיט דעם נאמען פלאזבערג, האט געגעבען דער מיידל געלט, און האט איהר אוועקגעפירט צום בית עולם. די אלע מעשיות זיינען אבער פאלש, דאס זאגט אויך די פאליציי. דאגענען ווייס מען, אז איהר אייגענער טאטע האט ביינאכט זיך געיאגט נאך איהר מיט אן אייזן אין האנד, צוליעב דעם וואס זי האט צוריסען א וועקסעל אויף דריי הונדערט זלאטעס. ביז דא שטייט אין דער צייטונג. וואס איז געשריבן געוואורן בשעת מעשה, און זעהט אויס אז דער צייטונג האבן נישט באקומען די אלע ריכטיגע איינצעלהייטן פון די מעשה. דעריבער וועלן מיר אנפאנגען צו דערציילן די מעשה פונקטליך ווי אזוי דא איז געשעהן. דער איד וואס מיר האבן געטראפן און געהערט די גאנצע מעשה הייסט איז מר. פלאסבערג, א זוהן פון ר' אברהם פלאסבערג וואס מ'האט חושד געווען מיט דעם עלילת דם. דאבזשיןאיז א קליינע שטעטיל אין דער פלאצקער גובערניע. דארט האבן געוואוינט בערך 5,000 מענטשן, וואס האלב פון זיי זענען געווען אידן. אין דער שטאט איז געווען א גרויסער בית המדרש, דערנאך איז געווען א שוהל, און נאך דריי חסידישע שטיבלעך. א גערער שטיבעל, א ראדאמסקער שטיבעל און א אטוואצקער שטיבעל. ר' אברהם האט געדאוונט אין דער גערער שטיבעל און איז געוען א גערער חסיד. ער איז אויך געווען א שיינע בעל תפילה האט ער געדאוונט אין די הייליגע טעג אין דעם גרויסן בית המדרש פון שטאט. איין תפילה, און די אנדערע תפילה אין דעם גערער שטיבעל. ר' אברהם פאלסבערג איז געווען א ריכטיגע פוילישע חסידישע איד, א גערער חסיד, זיך נישט גערירט און געטאן קיין שום זאך אן פרעגן דעם גערער רבי'ן וואס צו טאן. נאך עטליכע יאר בעפאר די מעשה איז פארגעקומען האט ער געהאט משפחה אין אמעריקע וואס האבן איהם געוואלט שיקען קארטלעך פאר איהם און זיין משפחה זייזאלן קומען וואוינען אין אמעריקע, און דארט וועט ער האבן פרנסה בריווח. פארשטייט זיך אז א חסיד גייט פרעגן דעם רבי'ן, דער ענטפער פון דעם רבי'ן איז געווען נאר די 4 ווערטער "וואס! אין דער טמע'נע אמעריקע!" דאס איז שוין געווען גענוג צו נישט פארן קיין אמעריקע. דערווייל האט דער ר' אברהם זיך אריינגעלאזט אין מסחר, און האט זייער שיין פארדינט און געהייסן אפילו א קליינער גביר. ער האט געוואוינט צוויי געסלעך ווייט פון דער אידישער בית עולם וואס איז געווען אינדרויסן פון דער שטאט דאבזשין. און א האלבע בלאק ווייט פון דער בית עולם האט ר' אברהם אויך געהאט א שיינער שטיקל פעלד, וואס ער פלעגט דארט איינפאלנצן פארשידענע ירקות און נאך זאכן און דאס פארקויפן. פון זיין פעלד האט מען געקענט זעהן דעם בית החיים. מאכט זיך איין טאג א פרייטאג א וואך בעפאר ראש השנה אין יאר תרפ"ו איז אנגעקומען א מחנה פון ציגיינער אין דער שטאט.[פאר די וואס ווייסן נישט וואס ציגיינערס זענען, וועלן מיר בקיצור שרייבן וואס זיי זענען. ציגיינערס זענען א גאר נידריג פאלג, וואס האבן נישט קיין אייגענעם לאנד, זיי זענען כסדר נע ונד, און וואוינען אין אפענע פעלדער, האבן עטליכע וואגאנען, און גייען פון שטאט צו שטאט, פארקויפן קליינע זאכן ווי נאדלען ,קנעפ, און נאך אזעלכע זאכן. נארמאל איז א באנדע פון ציגיינערס בערך צווישן 20 און 30 מענטשן. עטליכע משפחות צוזאמען]דער געזעץ איז דעמאלט געווען אין פוילין פאר די ציגיינערס, אז אין וועלכע שטאט זיי קומען אן, מעגען זיי נישט זיין אין דער שטאט לענגער ווי 24 שעה. און אויך מוזן זיי זיין אינדרויסן פון שטאט נעבן דער בית החיים. ווייל אפילו די גוים פלעגען ליידן פון די ציגיינערס. אזוי איז אנגעקומען א מחנה פון די ציגיינערס אין פרייטאג צו דער שטאט דאבזשין און האבן זיך באזעצט אינדרויסן פון שטאט נעבן דעם אידישן בית עולם. געווען א ציגיינער וואס האט געהאט א פאפירנע געלט וואס איז ווערט געווען 300 זלאטעס, וואס איז בערך 20$ אמעריקאנער דאלער, און די טאכטער א מיידל האט דאס צוריסן. איר פאטער פאר גרויס כעס האט איר גענומען און צוזאם געהאקט אירע ביינער, און איר איבער געווארפן דעם גדר פון דעם אידישן בית החיים, און זי איז דארט געבליבן א פאר'חלש'טע. עס קומט שבת די מוטער פון די מיידל זוכט איר קינד און קען איר נישט געפונען. די ערשטע זאך איז זי געגאנגען צו די פאליציי און געבעטן רשות צו פארלענגערן דעם טערמין פון זיין דארט מער ווי 24 שעה. פארשטייט זיך אז אין אזא מצב פון א פארלוירן קינד האט די פאליציי איר נאכגעגעבן. די מוטער איז אריין אין שטאט און זיך גענועמן שרייען מיט קולות "וואו איז מיין קינד?" פארשטייט זיך אז אלע מענטשן האבן אנגעפאנגען איר צו זוכן, און קיינער האט נישט געהאט דעם קלענסטן פארדאכט אז דא קען ארויס קומען א מעשה פון א עלילת דם. אזוי האט זי געזוכט דעם קינד ביז זונטאג אינדערפריא. אזוי ווי עס איז געווען דעמאלט חודש אלול, האט זיך געמאכט ווי א געוויסע איד איז געגאנגען זונטאג אין בית החיים צו מתפלל זיין אויף קבר אבות. און ער האט דארט געזעהן ווי עס ליגט א פאר'חלש'טע גוי'שע מיידעל. פארשטייט זיך אז ער האט איר נישט צוגערירט, פאר פחד מ'זאל איהם נישט חושד זיין. אבער אויפן וועג צוריק גייענדיג אין שטאט, האט ער געטראפן ר' אברהם פלאסבערג ארבייטען אין זיין פעלד און האט איהם דערציילט אז עס געפונט זיך א גוי'שע מיידל אין דער בית החיים דארט און דארט נישט ווייט פון דעם גדר. ווי ר' אברהם האט דאס געהערט, האט ער אפגעלאזט זיין ארבעט, און גלייך געלאפן צום גבאי פון בית המדרש און צוזאמען זענען זיי געגאנגען צו די צוגיינערס דערציילן אז די מיידל געפונט זיך אין דער בית החיים. ווי דער טאטע פון די מיידל האט דאס געהערט האט ער גלייך געשריגן צו ר' אברהם אז ער האט איר דארט באהאלטען. ר' אברהם איז געווארן דערציטערט און געזאגט ווי אזוי קען דאס זיין, אז איך האב דאס געטאן, און איך זעלבס בין געקומען דיר דערציילן אז זי געפונט זיך דארט! רופט זיך אן דער גוי און ווייזט מיט די פינגער אויף דעם גבאי און זאגט אז ער האט דאס געטאן. דערווייל זענען ביידע ר' אברהן מיט דעם גבאי אריין אין א שרעק ווער ווייסט צו מ'וויל נישט מאכן א בלוט בלבול דא אויף זיי. דערווייל איז דער גוי געגאגנען אין בית החיין און דארט געטראפן זיין טאכטער ווי זי איז זייער פאר'חלש'ט, מ'האט שנעל גענומען די מיידעל צום דאקטער פון שטאט. און נאך א וויילע איז ארויס געקומען די נערס פון דעם דאקטער[זעהט אויס א גרויסע אנטיסעמטישע פרוי]און געזאגט אז ס'איז דא ציייכענס אויף איר קערפער אז מ'האט איר געעשטאכן מיט מעסערס, און ארויס געצאפט בלוט פון איר.
עס האט מער נישט געפעלט, ר' אברהם האט זייער מורא געהאט און איז גלייך געלאפן צו די פאליציי פון שטאט, און דערציילט אז מ'איז איהם חושד מיט אן עלילת דם. די פאליציי וואס זענען נישט געווען אזוי אנטעסעמיטישע, און האבן געקענט זייער גוט די ציגיינער וואס זייערע קינדער זענען געווען ממש ווי הפקר באזיי, האט גלייך פארשטאנען אז די מעשה איז נישט אמת, אוון האט בארואיגט ר' אברהם און געזאגט אז ער גלייבט איהם אז ער איז נישט שולדיג אין דעם, אבער צו זיין מער פארזיכטיק זאל ער זיין געווארנט און נישט שלאפן אין זיין אייגענע הויז די קומענדיגע נעכט. ווי די ידיעה האט זיך פארשפרייט אז מ'האט כאילו געטראפן צייכענעס אויף די קערפער פון ארויס צאפען בלוט, האט געמאכט א געטומעל צווישן די גוים אין שטאט, און די גוים אין שטאט האבן זיך געגרייט צו מאכן א פאגראם און אטאקירן די אידישע קווארטל. זיי זענען אנגעקומען אין דעם אידישן קווארטל מיט גרויסע קולות און געשרייען און גענומען ווארפן שטיינער און ברעכן די פענצטער פון די אידישע געשעפטן. אבער די פאליציי פון דאבזשין האט נישט געקענט צוריק האלטען דעם צוהיצטען עולם, וויייל, זיי זענען געווען נישט מער ווי געציילטע פאליציי. האבן זיי שנעל געקלונגען טעלעפאניש צו דער פאליציי פון דעם קומענדיגן שטאט וואס איז געווען נישט מער ווי עטליכע מייל אוועק פון דארט, אז מ'זאל צושיקען פאלציאנטן, ווייל אין דער שטאט דאבזשין גייט פארקומען א פאגראם. עס האט נישט גענומען מער ווי 15 מינוט און עס איז אנגעקומען 2 קארס פיל מיט פאליציי קיין דאבזשין, פון יעדע קאר איז ארויס געקומען 6 פאליציאנטן און האבן געזעהן ווי דער צוהיצטער עולם איז גרייט אויף א פאגראם. האבן זיי זיך גענומען שיסן מיט זייערע רעוואלווערס אין דער לופט, האבן זיך אלע צושפרייט און זיך אוועק געגאגנען. און אזוי זענען די אידן פון דאבזשין געראטעוועט געווארן פון א פאגראם. אבער אלץ שרעק איז ר' אברהם נישט געשלאפן אין זיין הויז. די מיידל האט נאך געלעבט. און אין דעם קומענדיגן טאג האבן די גרופע פון די ציגיינערס מיטגענומען דעם קראנקן מיידל און האבן פארלאזט דעם שטאט. אבער מיט עטליכע טעג שפעטער איז די מיידל געשטארבן, דעמאלט זענען זיי די ציגיינערס צוריק געקומען אין א שטעטיל וואס איז גלייך נעבן דאבזשין און געפאדערט פון דער פאליצי צו מאכן א ריכטיגע אויס פארשונג וועגן די מיידל. ביי די צייגינערס איז שוין אפילו געווען א אנדערע מיידל וואס האט עדות געזאגט, אז זי האט געזעהן מיט אירע אייגענע אויגן ווי ר' אברהם פלאסבערג האט גענומען די מיידל צום בית עולם. כדי צו זעהן אויב אירע ווערטער זענען אמת. האבן די פאליציי גענומען עטליכע אידן וואס האבן געהאט לאנגע בערג אזוי ווי ר' אברהם פלאסבערג, און זי האט געמוזט באווייזן ווער איז דער באשולדיגער. פארשטייט זיך אז זי האט געוויזן אויף א געוויסע מענשטען זעהטן בכלל נישט אויס ווי ר' אברהם פלאסבערג, נישט מער וואס ער האט געהאט א לאנגע בארד. די פאליציי האט דאס געזעהן, האבן זיי גלייך איינגעזעהן אז די מעשה אזי א אויסגעטראכט וועגן די אידן, און זיי האבן גלייך באפרייט ר' אברהם פלאסבערג, מיט נאך עטליכע אידן וואס מ'האט חושד געווען. די פאליציי האט גענומען גוט אויספארשן די עלטערן ביז זיי זענען ארויף געקומען אויף דעם אמת, אז דער פאטער אליין איז דער שולדיגער אין די גאנצע מעשה, מ'האט ארויף געלייגט אויף איהם א גרויסע קנס פון א געלט שטראף. און די ציגיינערס האבן זיך אפגעעטראגן פון דארט. מ'קען מיינען אז דארט האט זיך געענדיגט די גאנצע מעשה, אבער זעהט אויס אז דער שרעק פון די מעשה האט נאך געדארפט איבער בלייבן דארט. ווי די מעשה איז געווארן באוואוסט אינדרויסן פון דעם שטעטיל זענען אנגעקומען די גוי'שע צייטונג שרייבערס, און האבן גענומען בילדער פון די אידן אין דער שטאט דאבזשין, און האבן געשריבן אין דער צייטונג פאלשע זאכן, זיי האבן דארט געשריבן מיט גרויסע קידוש לבנה אותיות אז די אידן פון דאבזשין האבן ערמארדעט א ציגיינישער מיידל פאר זייערע רעליגיעזע צוועקן. און זיי האבן אראפ געברענגט עטליכע נעמען פון אידן וואס מ'האט חושד געווען און דער הויפט מענטש וואס מ'איז חושד איז ר' אברהם פלאסבערג. אויך האבן זיי געבערנגט א בילד ווי די אידן שטייען ביים טייך און זאגן תשליך. צום באמערקן: אז זאגן תשליך ביים טייך, און אזוי אויך נעמען מים שלנו ביים טייך בעפאר פסח האט כסדר געווארפן א פארדעכטיגע אויג ביי די גויים, אז עפעס א בהאלטענישע זאך ווערט געטאן נעבן דעם טייך דורך די אידן. און בפרט בעפאר פסח, ווען זיי האבן געזעהן, ווי מ'פירט עפעס א קריגעל פארדעקט קיינער זאל דאס נישט זעהן. און שפעטער ביים באקען די מצות האט מען באדעכקט אלע פענצטער מיט לייליכער מ'זאל נישט קענען אריינקוקן – און דער אמת'ע טעם ווייסן מיר אז די פענצטער האט מען באדעקט כדי דער זון זאל נישט אריינשיינען דארט וואו מ'קנעט די מצות, ווייל אויב יא איז דאס א שאלה פון חמץ. דעמאלט איז נישט געווען ווי היינט. א צייטונג האט געקענט שרייבן וואס ער וויל. ווי לאנג ס'איז געווען אקעגן אידן האט דאס קיינעם נישט געשטערט. קיינער האט נישט נאך געפארשט אויב די מעשה איז טאקע אמת אדער נישט. און אלע גוים האבן גענומען גלייבן אויף זיכער, אז אין דער שטאט דאבזשין האבן אידן גע'הרג'ט א גוי'שע מיידל און ר' אברהם פלאסבערג איז דער הויפט מערדער. פארשטייט זיך אז פון דעמאלט אן איז פאר גרויס פחד ר' אברהם פלאסבערג מער נישט געשלאפן אין זיין הויז, כסדר ביי אנדערע מענטשן. און נישט נאר דאס, די פרנסה וואס ער האט געהאט, האט גענומען גיין אויף בארג אראפ, קיין גוי האט מער נישט געוואלט האנדלן מיט מסחר מיט ר' אברהם, אלץ חשד פון זיין דער מערדער. אזוי ביז צוויי יאר איז ר' אברהם געווארן ליידיג פון זיין גאנץ פארמעגן און איז געבליבן בעירום ובחוסר כל. און וואו ער האט זיך געדרייט האבן גויים כסדר געוויזן מיטן פינגער אז דער איד איז דער מערדער. ער האט נישט געהאט קיין ברירה, ביז ער איז נאכאמאל געגאנגען צום גערער רבי'ן זצ"ל פרעגן וואס ער זאל טאן, אויב ער זאל גיין קיין אמעריקע. דא האט שוין דער רבי איהם געענטעפרט אז יא, און זאל מצליח זיין אין אמעריקע. אזוי איז ר' אברהם פלאסבערג אנגעקומען קיין אמעריקע אין יאר תרפ"ט צוזאמען מיט זייע קינדער. זיינע קינדער האט ער געשיקט אין ישיבה תורה ודעת. און אין נאך מוסדות. זיינע קינדער אליין ב"ה זענען אלע געבליבן שומרי תורה ומצוות. ער אליין ר' אברהם איז געווען א טיפ פון א אלטע חסידישע פוילישער איד. ער איז געווען דער בעל תפילה אין דער גערער שטיבעל אין בארא פארק ביז סוף ימיו. ער איז געשטארבן אין א טיפע עלטער פון 90 יאר אין יאר תש"ל און פיהל מענטשן געדענקן איהם נאך, אבער קיינער האט נישט געוואוסט צו זאגן אז דער ר' אברהם איז אריבער א גרויסער חשד פון אן עלילת דם, וואס צוליעב דעם האט ער געמוזט אנטלויפן קיין אמעריקע.
דער גלח איז געווארען א בעל תשובה דער נודע ביהודה האט געהאט א תלמיד וואס איז ליידער אראפ פונעם עהרליכן יודישן וועג און איז געווארן א גלח. דער נודע ביהודה האט שאטרק געוואלט פראבירן צוריק צו ברענגן זיין תלמיד צום ריכטיגן וועג אבער ער האט נישט געוואוסט ווי אזוי ער קען צוקומען צו איהם און צו ער וועט איהם בכלל אויסהערן. דער נודע ביהודה האט זיך נאכגעפרעגט און ער איז געוואר געווארן אז דער גלח האט א צייט ווען ער זעצט זיך אוועק פארנט פון זיין הויז פאר אפרוה, האט דער נודע ביהודה געטראכט אז ער וועט דאן אריבער גיין זיין שטוב אין איהם באגריסן, און אויב דער גלח וועט איהם ענטפערן איז א סימן אז ער האט נאך עפעס שייכות מיט איהם און עס איז נאך דא האפענונג איהם צוריק צו ברענגן, אויב אבער וועט דער גלח זיך נישט צוטוהן מאכן פון איהם איז א סימן אז ער מיט איהם נישט קיין שייכות און עס איז א שאד די צייט צו פארברענגן מיט איהם. אין די באשטימטע צייט איז דער נודע ביהודה אריבער און פארנט פון זיין הויז און ער האט שיין באגריסט דעם גלח, און צו זיין וואונדער האט דער גלח איהם ווארעם צוריק באגריסט. דער נודע ביהודה האט פארשטאנן אז עס לוינט זיך צו כאפן א שמועס מיט איהם, און ער האט זיך טאקע אוועק געזעצט מיט איהם און געכאפט א פיינע שמועס. אינמיטן די שמועס פרעגט איהם דער נודע ביהודה 'זאג נאר, וואס האט דיר געמאכט אוועק צו גיין פון יודישן וועג?' האט דער געוועזענער תלמיד געזאגט אז די מעשה איז אזוי: ווען ער איז געווען א בחור אין געלערנט ביי די נודע ביהודה האט ער געגעסן טעג ביי א געוויסע שטוב(אין יענער צייט ווען א בחור איז געפארן לערנן אין א ישיבה האט מען נישט געגעסן אין ישיבה, נאר א יעדע בחור האט געהאט א שטוב ביי איינער פון די שטאטישע איינוואוינער, וואס מיט זייער גוטסקייט פלעגן זיין געבן צו עסן פאר דעם בחור, אין מען האטדאס גערופען 'טעג'). עס איז געווען די יום טוב פסח, ווען אינמיטן יום טוב האט די בעל הבית'טע פון דער שטוב געטראפן א ווייצל אין איינער פון די געקעכטס, האט זיך מיך געשיקט פרעגן דער רב דער נודע ביהודה צו מען מעג עסן די געקעכט'ס? איך בין טאקע געגאנגן פרעגן, און נאך א שטיק צייט וואס דער רב האט אריין געטראכט אין די שאלה, האט ער געפסקנט אז מן הדין וואלט מען געקענט זאגן אז מען קען עס עסן, אבער עס איז בעסער צו מחמיר זיין אין עס אוועק ווארפן. ווען איך בין צוריק צו יענעם אין שטוב האט איך איבער געגעבן די רייד פונעם רב, אין די עהרליכע פרוי האט גענומען די גאנצע עסן און מיר עס געגעבן אוועק צו ווארפן. ווען איך האב דאס געזען האב איך מיך נישט געקענט איינהאלטן צו אוועק ווארפן אזא געשמאקע געקעכטס, און איך האב גענומען פאר מיר אביסל און געגעסן דערפון. נאכן ענדיגן עסן האב איך מיך געפילט גאר שלעכט אויף דעם וואס איך האב מיך נישט געקענט איינהאלטן צו עסן א זאך וואס אפשר חמץ(דאס איז נאר געווען די יצר הרע וואס האט איהם געוואלט צוברעכן), און איך האב ביי מיר געטראכט אז איך בין דער ערגסטע מענטש אין דער וועלט, ווייל איך האב געגעסן חמץ אין פסח, און דערפאר האב איך מחליט געווען אז איך ווארף אוועק די גאנצע יודישקייט, ביז איך בין אנגעקומען ביז אהער. ווען דער נודע ביהודה האט געהערט די מעשה, האט ער גערעדט מיט איהם אז דאס איז נאר די יצר הרע, און א ראי' האסטו ווייל איך האב דאך קלאר געזאגט אז מן הדין קען מען עס עסן, ממילא איז נישט אזוי געפערליך וואס דו האסט געטוהן, און אזוי האט דער נודע ביהודה אסאך כוחות אריין געלייגט ביז דער גלח האט תשובה געטוהן און געווארן אן עהרליכע יוד.
פארכאפט אין די נעץ די גמרא אין מסכת פםחים(דף ג' ע"ב)דערציילט א מעשה, אז עס איז אמאהל געוועהן א גוי וואס פלעגט קומען יעדעס יאהר ערב פסח קיין ירושלים, פארשטעלט ווי א איד, און ער האט געגעסן א חלק פון א קרבן פםח. איינמאהל איז ער געקומען צו רבי יהודה בן בתירא, און ער האט זיך בארימט צו אים, אז כאטש עם שטייט אין די תורה(אין פרשת בא)"וכל בן נכר לא יאכל בו" - א גוי טאהר נישט עסן פון דעם קרבן פסח, פונדעסטוועגן, באקומט ער, א גוי, א שטיקל פון דעם בעםטן חלק פון דעם קרבן פסח יעדעס יאהר. האט אים רבי יהודה בן בתירא געפרעגט, "האט מען דיר אמאהל געגעבן פון דעם וויידל?" האט דער גוי געענטפערט, אז ער האט קיינמאהל נישט באקומען פון דעם וויידל. האט אים רבי יהודה בן בתירא געזאגט, "ווען דו וועסט נאכאמאהל גיין קיין ירושלים אויף פסח, זאלסטו בעהטן א שטיקל פונעם וויידל, ווייל דאס איז דער בעסטער חלק פון דעם קרבן פסח". דעם קומענדיגן פסח, ווען דער גוי איז נאכאמאהל געקומען קיין ירושלים האט ער געבעהטן זיין "חבורה" אים צו געבן א חלק פון דעם וויידל, "איך וויל א גוט שטיקל פלייש פון דעם וויידל!". ווען די אידן דארט האבן דאס געהערט, האבן זיי אים געפרעגט, "וואס? די וויידל? קיינער באקומט נישט די וויידל פון דעם קרבן פסח!" האט דער גוי געזאגט, "עטץ ווילטס מיך אפנארן, עטץ ווילטס געבן דאס בעסטע שטיקל פאר אן אנדערן. ניין! איך וועל מיך נישט לאזן! איך האב באצאהלט אסאך געלט פאר דעם קרבן פסח, און אז איך וויל פון דעם וויידל, דארף איך באקומען פון דעם וויידל!" האבן זיי אים געפרעגט, "ווער האט דיר געגעבן די עצה אז דו זאלסט בעהטן א חלק פון דעם וויידל? יעדער ווייסט אז די וויידל איז מען מקריב אויפ'ן מזבח, און קיינער עסט נישט דערפון". האט דער גוי געענטפערט, אז דער תנא רבי יהודה בן בתירא האט אים דאס געזאגט. ווען די אידן האבן דאס געהערט, זענען זיי געווארן פארוואונדערט. האבן זיי נאכגעפארשט ווער דער מענטש איז, און מען איז געוואויר געווארן אז ער איז א גוי, און מען האט אים באהאלטענערהייט גע'הרג'ט. נאכדעם האבן זיי געשיקט א בריוו צו רבי יהודה בן בתירא, "שלום צו דיר, רבי יהודה בן בתירא, דו ביזט אין "נציבין"(א ווייטע שטאט פון ירושלים)אבער דיין נעץ איז אויסגעשפרייט איבער ירושלים". מיט דעם האבן זיי געמיינט צו זאגן, אז מיט זיין גרויס חכמה, האט ער געכאפט דעם גוי, אזוי ווי מיט א נעץ, אפילו ער אליין איז געוועהן זעהר ווייט פון די שטאדט "ירושלים".
צדיקים עסן קרבן פסח צוזאמען מיט'ן אפיקומן איינמאל ביים סדר, פאר'ן עסן דעם אפיקומן, האט דער הייליגער דברי חיים דער צאנזער רב זי"ע געזאגט: עס איז באקאנט וואס די משנה זאגט(ערכין יג.), אז אין בית המקדש אין די לשכה פון לעמעלעך האט קיינמאל נישט געטארט זיין ווייניגער ווי זעקס לעמעלעך וואס מען האט זיי שוין געהאט אונטערזוכט פון פעלערס, כדי מ'זאל שטענדיגהאבן גרייט לעמעלעך מקריב צו זיין פאר קרבנות. אויב אזוי היינט ווען דאס בית המקדש איז ליידער חרוב געווארן וואו זענען די זעקס לעמעלעך אוועק געקומען? האט דער הייליגער צאנזער רב זי"ע געזאגט אז מ'האט די לעמעלעך גענומען אין מדבר אריין און זיי מערן זיך דארט, און פון זיי איז אליהו הנביא יעדן טאג מקריב צוויי קרבנות, איין לעמעלע אינדערפרי(תמיד של שחר)און איין לעמעלע נאכמיטאג(תמיד של בין הערבים). דער הייליגער דברי חיים האט ווייטער דערציילט, אז אמאהל האט דער אוהעל'ער רב דער ישמח משה זי"ע געבעטן ביי השי"ת מ'זאל אים געבן די זכי' דאס צו זעהן, האט מען אים איינמאהל געוויזן ווי אליהו הנביא איז מקריב די קרבנות און אליהו איז א כהן הדיוט, און דער מלאך מיכאל איז דער כהן גדול. האט דער הייליגער דברי חיים אויסגעפירט, א יעדע יאר ערב פסח איז אליהו הנביא מקריב דעם קרבן פסח, און אלע צדיקים פונעם דור זענען צוזאמען געציילט אויף דעם קרבן פסח און פאר זיי ברענגט אליהו הנביא א שטיק פלייש פונעם קרבן פסח צו עסן. כאטש מיר זענען נישט אין ארץ ישראל און נישט אין ירושלים, ברענגט פאר זיי אליהו הנביא די לופט פון ארץ ישראל און לופט פון ירושלים, און די צדיקים זיצן אין ארץ ישראל אין ירושלים און עסן פון דעם קרבן פסח. און אפילו די וואס זענען נישט אין די הויכע מדריגה אז אליהו זאל פאר זיי ברענגן דעם קרבן פסח, אבער זיי האלטן זיך צו די צדיקים פונעם דור און גלייבן אז די צדיקים עסן פונעם קרבן פסח, ווערט עס פארעכנט אזוי ווי זיי וואלטן אליין געגעסן פונעם קרבן פסח. וועט איר דאך טראכטן אז איך מיין א רוחניות'דיגע שטיקל קרבן פסח, זאג איך אייך אז ניין, איך מיין באמת אז די צדיקים עסן א גשמיות'דיגער שטיק פלייש פונעם קרבן פסח. ווייטער האט דער הייליגער דברי חיים דערציילט: "מ'האט מיר דערציילט אז דער רבי ר' זושא זי"ע איז איינמאהל געווען פארשלאסן אין א שוהל און ער איז דארט אנטשלאפן געווארן. ווען ער האט זיך אויפגעכאפט און האט נישט געקענט ארויס, האט ער זיך אנגערופן "וועט דען זושא פאסטן" אזוי ווי רבי ר' זושא זי"ע האט דאס ארויסגעזאגט האט באלד דער מלאך מיכאל איהם געברענגט א שטיק פיש פונעם לויתן און וויין פונעם "יין המשומר.", האט דער רבי ר' איציקל לאנצוטער דער חוזה מלובלין זי"ע געזאגט, דער מלאך מיכאל האט באמת געברענגט עכטער יין, און א עכט שטיק פיש, אזוי אויך צו די היינטיגע צדיקים פונעם דור, ברענגט מען א עכט שטיקל פונעם קרבן פסח. אויב וועט איר פרעגן אז מיר זענען דאך "טמאי מתים"? איז דאך די הלכה אז "טומאה נדחה בצבור" - ווען גאנץ כלל ישראל זענען טמא פון מתים מעג מען דעמאלטס מקריב זיין דעם קרבן פסח אפילו מיר זענען טמא, זאלט איר וויסן אז מיר זענען יעצט אין ירושלים און מיר עסן פונעם קרבן פסח, און די אידן וואס גלייבן אין דעם זענען גלייך ווי זיי וואלטן אליין געגעסן. דאס אלעס האט דער הייליגער דברי חייםדערציילט ביים סדר איידער ער האט געגעסן דעם אפיקומן, זכותו יגן עלינו אמן. אין הגדה מהר"י ט"ב ווערט צוגעלייגט, אז ווען דער הייליגער דברי חיים זי"ע האט געענדיגט דאס צו דערציילן, האט ער זיך גענומען עסן דעם אפיקומן, אז יעדער וואס איז דארט געווען האט זיך געדאכט, אז ער זעהט ממש ווי דער דברי חיים עסט פונעם קרבן פסח. הרה"ק מסטראפקוב זצ"ל בעמח"ס דברי מנחם האט מוסיף געווען אויף די מעשה, אז מען האט דעמאלטס ביים סדר געזעהן א פלא'דיגע זאך. ווען דער הייליגער דברי חיים זי"ע האט דאס דערציילט, זענען געווען ביים סדר בערך זיבעציג אידן, און ווען דער הייליגער דברי חיים זי"ע, האט געענדיגט עסן דעם אפיקומן האט יעדער איינער משתוקק געווען, זוכה צו זיין צובאקומען שיריים פונעם אפיקומן וואס איז געווען צוזאמען מיט'ן קרבן פסח, און עס איז געווען א פלא אז עס איז אויס געקומען שיריים פאר אלע מסובין.
א. משה'לע איז געווען א בן יחיד צו זיין פאטער, א יונגער רב אין א קליין פויליש שטעטל. זיינע עלטערן האבן אים זייער ליב געהאט - ווי עלטערן האבן ליב זייער ערשטן קינד, און זיי האבן זיך געגרייט צו פראווען זיין אפשערעניש צו זיין דריטן געבורטס- טאג. אבער דער נחת איז זיי נישט באשערט געווען. איינמאל, אן ערב-שבת, ווען די יונגע רביצין איז געווען פארנומען אין קיך, און דער רב איז נאך געווען אין בית-מדרש, איז משה'לע, וועלכער האט זיך געשפילט נעבן שטוב, פלוצלונג פארשוואונדן געווארן.
די פארצווייפלטע מאמע האט אלאמירט די שכנים, דער פאטער איז געקומען צולויפן פון בית-מדרש, דאס גאנצע שטעטל האט זיך געשטעלט אויף די פיס. מ'האט ארומגעזוכט משה'לען אין אלע ווינקעלעך, און מ'האט כסדר געהאלטן אין איין רופן: "משה'לע! משה'לע!" אבער משה'לע האט זיך נישט אפגערופן - ווי אין וואסער אריין. א גאנצן טאג האט מען אים ארומגעזוכט, ביז עס איז געקומען די צייט פון ליכט-בענטשן. יענער שבת איז שוין געווען א פארשטערטער, נישט נאר פאר די אומגליקלעכע עלטערן, נאר פאר אלע אידן פון שטעטל. די עלטערן האבן געטרויערט נאך זייער פאר- שוואונדענעם בן-יחיד און האבן זיך נישט געקענט טרייסטן. אין שטעטל האט מען נישט אויפגעהערט צו ריידן וועגן משה'לען און וואס עס האט מיט אים געקענט פאסירן. איינער האט געזאגט, אז יענעם ערב-שבת זענען דורכגעגאנגען ציגיינער און מסתם האבן זיי אים צוגעכאפט. אויב אזוי, איז געווען א שוואכע האפענונג, אז משה'לע זאל זיך ווען אויפזוכן.
און דאס איז טאקע וואס עס האט פאסירט. די וואנדערנדיקע ציגיינער, דערזעענדיק א שיינע אינגעלע אליין, האבן זיי אים געגעבן א צוקערל און האבן אים אריינגענארט אין זייער וואגן. וואו ער האט זיך גענומען שפילן מיט די ציגיינער-קינדער פון זיין עלטער. ווען ער האט זיך געכאפט, אז ער געפינט זיך צווישן פרעמדע, האט ער גענומען ווויינען און רופן "מאמע, מאמע!" אבער די ציגיינער זענען שוין געווען ווייט פון שטעטל און האבן זיך נישט אפגעשטעלט. משה'לע איז געבליבן באזיי אין די הענט.
וואכן לאנג האבן די ציגיינער געוואנדערט אלץ ווייטער און ווייטער און משה'לע האט צוביסלעך גענומען פארגעסן וועגן זיין טאטע-מאמע. די ציגיינער האבן אים ענדלעך געבראכט צו א רייכן פוילישן פריץ, וואס האט קיין קינדער נישט געהאט. זיי האבן משה'לען פארקויפט צום פריץ. דער פריץ און די פריצטע, שוין נישט קיין יונגע מענטשן, האבן זיך זייער דערפרייט מיט דעם שיינעם אינגעלע, און האבן אים געהאדעוועט ווי אן אייגן קינד. משה'לע האט אינגאנצן פארגעסן, אז ער איז א אידיש קינד. זיין נאמען איז איצט געווען יאנוש, און ער איז אויס- געוואקסן א יונגער פריץ. ווען דער אלטער פריץ איז געשטארבן, האט יאנוש גע'ירש'נט זיין גאנץ פארמעגן און אלע זיינע גיטער. צוזאמען דערמיט האט ער אויך גע'ירש'נט זיין שנאה צו אידן.
יאנוש האט געפירט א לוסטיק און זארגלאז לעבן, מיט הוליאנקעס און פארוויילונגען, ווי אנדערע פריצים פון דער פוילישער אפשטאם. ער איז געווארן דער ליבלינג פון דער פוילישער אריסטאקראטיע. מיט דער צייט איז ער באשטימט געווארן אלס גובערנאטאר פון דעם גאנצן געגנט. ער האט אנגעווארפן אן אימה אויף די אידן, וועלכע האבן געלעבט אונטער זיין הערשאפט, און זיי האבן אפט געליטן פון זיינע גזירות און רדיפות. ב. אצינד וועלן מיר זיך אומקערן צו משה'לעס עלטערן. דער רב מיט די רביצין האבן אנגעפירט זייער באשיידענעם לעבן מיט א טיפער וואונד אין הארצן, וואס איז נישט פארהיילט געווארן אויך נאכדעם ווי דער אויבערשטער האט זיי געבענטשט מיט אנדערע קינדער, צוויי אינגעלעך און צוויי מיידעלעך, פון וועמען זיי האבן געשעפט פיל אידישע נחת.
אין שטעטל איז געווען א "שבת-גוי", ווואס פלעגט אריינקומען אין אידישע הייזער אראפנעמען די לייכטער פון טיש. ער פלעגט אויך אריינקומען אין די וואכנטעג, וואו איינצוהייצן דעם אויוון, וואו אריינטראגן וואסער פון ברונעם, אדער ארויסהעלפן מיט אנדערע ארבעט. באזונדערס האט ער ליב געהאט אריינצוקומען אין הויז פון רב, וואו די רביצין האט אים שטענדיק מכבד געווען מיט א פארציע חלה, אביסל צימעס, א.ד.ג.
איינמאל האט אים די רביצין געכאפט בא א גניבה און האט זיך נישט וויסנדיק געמאכט. אבער ווען זי האט אים געכאפט בא א גניבה א צווייטן מאל און א דריטן מאל, האט זי אים משלח געווען און פארבאטן אריינ- צוקומען אין שטוב. אויך אנדערע אידן אין שטעטל האבן אים געכאפט בא גניבות און האבן אים ארויסגעטריבן, דער גוי איז געווארן אין כעס אויף די אידן און האט געשווארן צו נעמען נקמה.
באלד נאך פורים, ווען אידן האבן זיך גענומען גרייטן צו פסח, איז דער גוי אוועק אויף דעם גויעשן בית -הקברות, וואו א טאג פריער איז באגראבן געווארן א קריסטלעך קינד. אין דער פינצטערניש פון דער נאכט האט ער אויסגעגראבן דעם פרישן קערפער, איבערגעשניטן אים דאס האלדז און האט אים באגראבן אין הויף פונם רב. אויף מארגן איז ער אוועק צום מאגיסטראט און האט דערציילט, אז ער האט געזען ווי אידן גראבן אויס דעם פרישן קערפער פון א קריסטלעך קינד, האבן אפגעצאפט בלוט פון אים פאר פסח און האבן באגראבן דעם קערפער אין הויף פונם רב.
אין יענער צייט האבן פיל גויים געגלויבט, אז אידן באנוצן קריסטלעך בלוט אין זייערע מצות און וויין פאר פסח. דערהערנדיק די "עדות" פון דעם גוי, איז דער מאגיסטראט תיכף געקומען צום רב אין דער באגלייטונג פון פאליציי, און זיי האבן אויס- געגראבן דעם קערפער. מ'האט באלד ארעסטירט דעם רב און די חשוב'סטע בעלי-בתים פון שטעטל, און מ'האט פארפירט א פראצעס קעגן זיי.
עס האבן נישט געהאלפן די טענות פון רב און פון די אנדערע אידן, אז די תורה האט שטרענג פארבאטן אידן צו באנוצן בלוט, אפילו אראפ- צושלינגען א בלוטסטראפן פון אן איי, און אז די גאנצע באשולדיקונג איז א מיאוסער בילבול פון א גוי א גנב, וואס וויל זיך נוקם זיין פון די אידן, דערפאר וואס זיי האבן אים פארטריבן פאר זיינע גנבות. די ריכטער, וועלכע זענען אויך נישט געווען קיין אידן-פריינט, האבן אנגענומען די עדות פון דעם גוי און האבן פאר'משפט דעם רב צום טויט און די אנדערע באשולדיקטע אידן צו לעבנסלענגלעכער תפיסה. דערביי האבן זיי אויך ארויפגעלייגט א שווערע געלטשטראף אויף די אידן פון שטעטל. די אידן זענען געווען הילפסלאז קעגן דער בלוטיקער שנאה פון זייערע קריסטלעכע שכנים. די איינציקע האפענונג איז געווען, אז אזוי ווי דער אורטייל דארף נאך באשטעטיקט ווערן פון גובערנאטאר, וועט אפשר מעגלעך זיין צו ווירקן אויף אים צו באגנעדיקן די פאראורטיילטע. אבער וויסנדיק, אז דער גובערנאטאר איז א שונא -ישראל, איז דאס געווען גאר א שוואכע האפענונג. נאר א נס מן השמים קען זיי ראטעווען, און די אידן האבן געפאסט און תפילה געטאן צום אויבערשטן צו טאן א נס און ראטעווען זיי פון אומגליק.
ג. יענע נאכט האט דער גובערנאטאר נישט געקענט איינשלאפן. פאר- שידענע געדאנקן האבן זיך אים געטומלט אין קאפ, און כאטש ער איז געווען שטארק מיד נאך א דריי-טאגיקן געיעג אויף הירשן אין זיינע וועלדער, האט ער נישט געקענט צומאכן אן אויג. דער עיקר האט ער זיך נישט געקענט ארויסשלאגן פון קאפ די באגעגעניש מיט א דעלעגאציע פון אידישע שתדלנים, וועלכע זענען געקומען צו אים, גראדע ווען ער האט זיך געקליבן אויף יאגד, מיט דער בקשה אז ער זאל זיך אריינמישן אין דעם פראצעס און נישט דערלאזן א הימל- שרייענדע אומרעכט קעגן אומ- שולדיקע אידן פון די פארווארפענע שטעטלעך אין זיין גובערניע. דער גובערנאטאר האט דאם אפילו נישט געוואלט אויסהערן זייערע טענות. ער האט זיי באהנדלט נישט שיין, אומ- געדולדיק און אן שום מיטגעפיל. "איך פארלאז זיך אויף די ריכטער, און וועל ווארטן אויף זייער אורטייל", האט ער זיי קורץ און שארף געענטפערט און האט דערמיט פארענדיקט דעם ענין.
"ביסטו טאקע גרייט אויפצוגעבן דיין איצטיקן לעבן פון עשירות און כבוד און דיין הויכן אמט אלס גובערנאטאר, כדי צו זיין, און לעבן, ווי אן אמת'ער איד?" האט דער רב געפרעגט זיין צוריקגעפונענעם זון.
"צווייפלסטו דען אין דעם טאטע?" האט משה געענטפערט. פלוצלונג האט זיך ארויס געכאפט פון זיינע ליפן די ווערטער: "תורה צוה לנו משה" און ער האט זיך אליין געוואונדערט, ווי אזוי ער האט זיך איצט דערמאנט די לעצטע ווערטער וואס דער טאטע האט מיט אים געלערנט, איידער די ציגיינער האבן אים צוגעכאפט. דאן האבן זיי זיך צוזאמענגערעדט וועגן א פלאן, וואס קיינער אויסער זיי דריי טארן דערפון נישט וויסן: דער גובערנאטאר וועט ארויסרייטן אויף יאגד, ווי געוויינלעך, און וועט זיך אפזונדערן פון זיין סוויטע, טיף אין וואלד. נעבן א טייך וועט ער איבערלאזן זיינע קליידער און דעם פערד, עס זאל הייסן, אז ער איז אריין אין טייך באדן זיך, און איז דערטרונקען געווארן. ער וועט זיך איבערטאן אין פשוט'ע קליידער, וואס ער וועט צוגרייטן פון פריער, און וועט אויסוואנדערן קיין אמסטערדאם. אין א שטעטל דערביי, וואו זיין פאטער'ס ברודער איז רב, וועט ער קומען און ברענגען דעם פעטער א בריוול פון טאטען, און ער וועט ווערן א בעל תשובה און זיצן על התורה וועל עבודה אזוי לאנג ווי דער אויבערשטער וועט אים שענקען יארן.
עס איז שוין געווען האלבע נאכט ווען משה האט זיך געזעגנט מיט זיינע עלטערן. "איך ווייס נישט אויב עס וועט אונז אויסקומען זיך צו זען נאכאמאל אויף דער וועלט", האט דער אלטער רב געזאגט צו זיין זון, "אבער מיר וועלן זיך זיכער זען אין גן-עדן. דער אויבערשטער זאל דיר מצליח זיין".
