אידישע וועלט פארומס

מה הדין בזוממי בת כהן שלא באו לחייב הבועל כגון שהעידו שזנתה אבל לא מכירים מיהו הבועל, אז הם חייבים חנק, או לא, שלעולם אינם חייבים במיתה שלה

הבוחר בטוב האט געשריבן: מה הדין בזוממי בת כהן שלא באו לחייב הבועל כגון שהעידו שזנתה אבל לא מכירים מיהו הבועל, אז הם חייבים חנק, או לא, שלעולם אינם חייבים במיתה שלה

מחלוקת הראשונים

עי׳ בתוס׳ כאן ד״ה זוממי בת כהן

הבוחר בטוב האט געשריבן: מכות ב: רמז לעדים זוממין מה"ת מנין, במקום שאין מקיימין כאשר זמם. פרעגט די גמ' תיפוק ליה מלא תענה, ענטפערט די גמ' משום דהוי לאו שאין בו מעשה דארף איך דעם והיה אם בין הכות מגלה צו זיין דלוקין על לאו שאין בו מעשה.

ווייטער אין די גמ' ד: ורבנן האי לא תענה מאי דרשי ביה, ההיא מבעי לאזהרה לעדים זוממין(במקום מלקות ומיתה, דלתשלומין לא בעי אזהרה. תוס' שם) לכאורה אם לא תענה היא האזהרה להעונש של כאשר זמם שיש שם עונשי מיתה ומלקות הא משם גופא מבואר שחייבים על לא תענה אע"פ שאין בו מעשה, ולמה לי הגילוי של והיה אם בין הכות.

קודם דאס איז נישט זיכער אז דער מלקות ביי בן גרושה איז משום לא תענה; עס איז דא ראשונים וואס לערנען אז די מלקות איז דער כאשר זמם, דהיינו שהגילוי של והיה אם בן מגלה שיש פעמים שמקיימים כאשר זמם ע״י מלקות.

דאס אז כאשר זמם איז אן עונש אע״פ שלא עשה מעשה דאס איז דרך דער עצם חידוש פון עדים זוממים, אבער צו דאגן אז לא תענה זעלבסט איז מחייב מלקות ככל שאר לא תעשה שבתורה, פאלט אריין אינעם דין פון לאו שאין בו מעשה אי לאו הגילוי של והיה אם בן הזכות (לשיטת התוס׳ ודעימיה שהמלקות הוא על לא תענה)

מיללער האט געשריבן:

הבוחר בטוב האט געשריבן: מה הדין בזוממי בת כהן שלא באו לחייב הבועל כגון שהעידו שזנתה אבל לא מכירים מיהו הבועל, אז הם חייבים חנק, או לא, שלעולם אינם חייבים במיתה שלה

מחלוקת הראשונים

עי׳ בתוס׳ כאן ד״ה זוממי בת כהן

ריכטיג יישר כח.

מיללער האט געשריבן:

הבוחר בטוב האט געשריבן: מכות ב: רמז לעדים זוממין מה"ת מנין, במקום שאין מקיימין כאשר זמם. פרעגט די גמ' תיפוק ליה מלא תענה, ענטפערט די גמ' משום דהוי לאו שאין בו מעשה דארף איך דעם והיה אם בין הכות מגלה צו זיין דלוקין על לאו שאין בו מעשה.

ווייטער אין די גמ' ד: ורבנן האי לא תענה מאי דרשי ביה, ההיא מבעי לאזהרה לעדים זוממין(במקום מלקות ומיתה, דלתשלומין לא בעי אזהרה. תוס' שם) לכאורה אם לא תענה היא האזהרה להעונש של כאשר זמם שיש שם עונשי מיתה ומלקות הא משם גופא מבואר שחייבים על לא תענה אע"פ שאין בו מעשה, ולמה לי הגילוי של והיה אם בין הכות.

קודם דאס איז נישט זיכער אז דער מלקות ביי בן גרושה איז משום לא תענה; עס איז דא ראשונים וואס לערנען אז די מלקות איז דער כאשר זמם, דהיינו שהגילוי של והיה אם בן מגלה שיש פעמים שמקיימים כאשר זמם ע״י מלקות.

דאס אז כאשר זמם איז אן עונש אע״פ שלא עשה מעשה דאס איז דרך דער עצם חידוש פון עדים זוממים, אבער צו דאגן אז לא תענה זעלבסט איז מחייב מלקות ככל שאר לא תעשה שבתורה, פאלט אריין אינעם דין פון לאו שאין בו מעשה אי לאו הגילוי של והיה אם בן הזכות (לשיטת התוס׳ ודעימיה שהמלקות הוא על לא תענה)

די קשיא איז לויט ביידע מהלכים, די מח' הראשונים איז אויף די מסקנה נאך והיה אם בין הכות צו זאג איך אז דאס איז א גילוי אז ביי זיי שפילט זיך אויס דער כאשר זמם ע"י מלקות אדער ניין דאס איז א נייער עונש אויף לא תענה, דאס הייסט אז אמאל באקומט מען אויף די אזהרה פון לא תענה א עונש פון כאשר זמם און אמאל באקומט מען אויף די אזהרה פון לא תענה א עונש פון אם בין הכות.

איך פרעג וואס דארף מען דעם אם בין הכות בכלל, אויף יעדע אזהרה באקומט מען אוטומאטיש מלקות אויסער אויב די תורה איז מפרש אן אנדערע עונש, איז דא וואס מען קען נישט מקיים זיין די עונש פון כאשר זמם זאל ער באקומען מלקות אויפן לא תענה אזוי ווי יעדע אנדערע אזהרה, איי ס'איז א לאו שאין בו מעשה, אבער די תורה האט דאך שוין מגלה געווען מיטן עונש פון כאשר זמם אז אויף די אזהרה פון לא תענה באקומט מען אן עונש אע"פ שאין בו מעשה.

בשלומא לר' מאיר אז די אזהרה פון דעם עונש כאשר זמם איז פון וכל ישראל ישמעו ויראו ולא יוסיפו קען איך זאגן אז דאס איז נאר אן אזהרה אויפן עונש פון כאשר זמם, און אויף דעם אזהרה האט די תורה מגלה געווען שעונשין אע"פ שאין בו מעשה דארף איך יעצט דעם אם בין הכות מגלה צו זיין אז אויף די אזהרה פון לא תענה אז אויף דעם באקומט מען אויך מלקות אף דאין בו מעשה, אבער לרבנן וואס דאס איז די אזהרה אויפן עונש פון כאשר זמם קשה כנ"ל.

ואדרבא להמהלך אז דער והיה אם בין הכות אז מגלה אויפן כאשר זמם איז נאך שווערער ווייל די רבנן זענען בעצם מודה לר' מאיר אז מען באקומט מלקות אויף לא תענה ווען נישט כדי רשעתו, איי ס'איז דאך א לאו שאין בו מעשה, וע"כ וויבאלד דער לא תענה איז דער אזהרה פון כאשר זמם וכבר גילה התורה אז מען איז מעניש דערויף במקום כאשר זמם ווייס איך שוין אליינס אז מען באקומט מלקות דערויף אפילו שלא במקום כאשר זמם, נו אויב אזוי וואס דארף איך דעם והיה אם בין הכות.

ומצד השני איז פון דעם מוכרח אז עכ"פ לר"מ איז דער והיה אם בין הכות מגלה מלקות אויפן לא תענה און נישט אויפן כאשר זמם, ווייל אז נישט האט ער נישט קיין מקור אויף מלקות אויף לא תענה ווייל דער אזהרה אויף כאשר זמם איז פון אן אנדערע פסוק אינגאנצען, און ווי ר' יהודה קען ער דאך נישט לערנען ווייל שיטת ר"י איז דאך געבויט אויף עדים זוממין ממונא, און שיטת ר' מאיר פון שתי רשעיות איז דאך געבויט אויף עדים זוממים קנסא.