בכלל נישט, און דו מאשקע האסט בכלל נישט רעספאנדעד צו דעם וואס איזאק און איך האבן דא מגיב געווען, מיטן אויסרייד אז דו ווילסט עס נישט פארוואנדלען אין א וויכוח, אבער יעצט ביסטו צוריק... סאו לאמיך פרובירן נאכאמאל.
עטץ רעדטס דען דא צו מענטשן וואס מאכן פון סגולות א עיקר און תפילות א טפל ?? ווייז מיר אן איינער וואס האלט אזוי!!
וואס ווילסטו פאר א גוט יאר ? דא רעד זיך פון צובראכענע נשמות וואס גיסן זיך שוין אויס זייער הארץ לאנגע יארן ביים דאווענען זיי זאלן געהאלפן ווערן מיט קינדער, זיי דאווענען און זאגן תהילים בכוונה יעדן טאג, תפילה איז ביי זיי דער עיקר !! אבער זיי כאפן זיך אן אין יעדע סגולה ווי א דערטרונקענער אין שטרוי, און וואס ווייסטו ? אפשר די סגולה בצירוף מיט זייער דאווענען מיט טרערן יעדן טאג האט געמאכט א רושם אין הימל, דו ווייסט וויזוי די זאכן ארבעטן אין הימל ??
וואס פארדרייסטו דא דעם שמיטשיק אז זיי מאכן תפילה פאר א טפל, זאג דאס פאר די עלטערע בחורים וואס וויינען זיך אויס ביים ציון יעדע וואך און בעטן ביים דאווענען צובראכענערהייט, די זעלבע בחורים מאכן אלע מיני סגולות וואס נאר מעגליך וואס דו מאכסט חוזק דערפון, און זיי זויגן דאס נישט אויס פון די פינגערס, די אלע זאכן ווערט געברענגט, זיי מאכן תפילה א טפל ????? YOU GOTA BE KIDDING ME!!!
צו וועם רעדסטו דא ???? צו מענטשן וואס ליידן אויף די ביטערע מחלה און זייער משפחה וויינט זיך אויס די אויגן פארן אויבירשטן יעדן טאג און אויך זאגן זיי פרק שירה פערציג טאג ווייל דאס קען מעגליך צוהעלפן ?????? זיי מיינסטו ????
עס איז דא איין אידיש קינד וואס האלט אז א סגולה איז דער עיקר ??? סארי ראנג עדרעס. ווילסט דא פארציילן פארן עולם אז תפלה קען זיכער העלפן ? שקויעך פאר די נייעס, תזכה למצוות, מען רעדט בכלל נישט פון דעם, רעדט צו דער זאך ביטע.
זייער א שארפער דיסקאשן דא... ובא הכתוב השלישי ויכריע ביניהם... ומר אמר חדא ומר אמר חדא ולא פליגי.
איך וועל זיך נישט באציען ספעציפיש צום פרק שירה, ווייל דאס איז עפעס א לעצטערע פובליצירטע סגולה וואס איך ווייס נאך נישט וויאזוי מ'עסט דאס, איך וועל זיך בעיקר אפשטעלן אויף סגולות אלגעמיין.
"ויצעקו אל ה' בצר להם וממצוקתיהם יושיעם" איז אלץ געווען די עצה פון א איד בעת צרה. אידן אין אלע דורות האבן געוואוסט אז דאס תהלימ'ל איז דער איינציגסטער מקום מנוס ופליטה פאר אלע ענגשאפטן און צו יעדער צייט. ס'נישט דא אין פלאץ מעתיק צו זיין פון די ספרי קודש דאס גרויסע חשיבות פון די פסוקי תהלים וועלכע איז פערפאסט געווארן מיט רוח הקודש דורך דעם נעים זמירות ישראל אדונינו דוד מלך ישראל חי וקים, וואס כידוע צדיקים האבן געזאגט אז דוד המלך האט ברוח קדשו אריין געלייגט אין די פרקי תהלים אלע סארט געברויכן פון אלע סארט אידן עד ביאת הגואל. ווען נאר א איד וועט זיך שפירן געענגט פון סיי וועלכע צרה אדער בקשה, דארף ער נאר איין זאך טוהן: "נעמען דאס תהלימ'ל אין דער האנט אריין און דארטן וועט ער זיך שוין באגעגענען מיט אלע זיינע הצטרכות'ן". די פסוקים רעדן צו יעדן סארט מענטש, פון יעדן סארט מצב און פון יעדע סארט בקשה. אני הגבר קען אויף מיר מעיד זיין, אז וויפיל מאל איך נעם נאר דאס תהלימ'ל אין דער האנט אריין (ליידער נישט קיין סאך...) שפיר ווי אט ממש די ווערטער וואס איך זאג יעצט האב איך געוואלט בעטן פונעם רבונו של עולם. מ'קען זיצן און דערציילן טעג און וואכן, חדשים און יארן, שמיטת און יובלות ולעולמי עולמים, פון די גרויסע מופתים, ניסים און ישועת השי"ת, הן נסים וישועת ברוחניות והן ניסים וישועת בגשמיות, וואס מ'זעט אלץ ביי די פרקי תהלים.
ליידער, ליידער, לעבן מיר היינט אין א דור וואס איז ערום ויחף פון צדיקי אמת, ס'איז ממש אין א בחינה פון החושך כיסה את פני האדמה, און אויב א איד געפונט זיך אין אן עת צרה שפירט ער ווי ער איז ממש אליין, ער האט זיך נישט צו וועם צו ווענדן, און אויב זוכט ער א צדיק אמת וועלכער זאל זיין אין די בחינה פון דובר אמת בלבבו צדיק גוזר והקב"ה מקיים וכו' וכו' איז דאס נאר אפצוגעפונען אויפן בעסטן פאל אחד במדינה ושנים בכל העולם כולו (לשון גוזמא נקט). אויב איז אין די אמאליגע צייטן געווען איינגעפירט אז ווען א צרה אדער אן ענגשאפט האט ארומגענומען א איד איז ער באלד געלאפן זוכן א חכם שיבקש עליו רחמים, וועט ער דאס היינט צו טאגס פאר א רפואה (תרתי משמע...) נישט טרעפן. עס איז טיילמאל אויסצוגיין פאר צער פשוט פאר דעם אליין, אז ס'נישט דא צו וועם צו רעדן.
אני כשלעצמי ווען איך טרעף אן איד אין אזא מצב, צייג איך אים צו די ווערטער פון מיין באליבטן רבי'ן זצוק"ל (אין א בחינה פון א תלמיד מפי ספריו, א שטייגער ווי ער זעלבסט האט געזאגט אויף זיך בשייכות צום חתם סופר) וואו ער זאגט און זאגט צענדליגער מאל דאס באקאנטע ווארט זיינע אויף די גמרא אז "בעיקבתא דמשיחא אין לנו להישען אלא על אבינו שבשמים", און וואס איז געווען אמאל אויף וועמען דען האבן זיך אידן אמאל פארלאזט אויב נישט אויף אבינו שבשמים? איז ער דאס מסביר מיט די באקאנטע מעשה פונעם ישמח משה מיטן רבין פון לובלין אשר אין כאן מקומו להאריך, אבער דער שפיץ דערפון איז אז דער רבי פון לובלין האט געפרעגט דעם ישמח משה וואס פשט אין די גמרא "הבא לטהר 'מסייעין' אותו", וואס איז דער לשון רבים 'מסייעין?' האט ער דאכט זיך באלד דערויף אליין געענפערט אז די 'מסייעין' זענען די צדיקים, צדיקים זענען די וואס העלפן דעם איד אנצוקומען צום רבונו של עולם. דאס איז פשט אין די גמרא אין לנו להישען און דאס האבן די חכמינו ז"ל געוואלט מרמז פאר אונזער ארעם דור, אז בעיקבתא דמשיחא ווען ס'וועט זיין א זמן פון העדר הצדיקים, זאל מען וויסן און געדענקען אז אין לנו להשען "אלא" על אבינו שבשמים. ער פלעגט דאס איבערזאגן און איבערזאגן טויזנט אין איין מאל אז אין אונזער נאקעטער דור, ווען מ'זעמער אן צדיקים, איז פיל פיל גרינגער און נענטער פאר א פשוטן איד אנצוקומען צום רבונו של עולם ווי אין די פריערדיגע דורות. "אני בעל הבירה", איז דא פון אים א באקאנטע תורה וואו ער האט דאס פארטייטש אז בעיקבתא דמשיחא ווען אידן וועלן זיין אנע צדיקים, וועלכע זענען דאך די בעלי הבירה נאנט צו ברענגען אידישע הערצער לאבינו שבשמים, דעמאלט אין די תקופה זאגט דער באשעפער "אני בעל הבירה", איך בין אליין סיי בורא ומנהיג און סיי דער בעל הבירה, און דער כח וואס אידן האבן אמאל געהאט דורך די צדיקים קען היינט צוטאגס יעדער איד האבן גלייך צום רבונו של עולם. (איר זאלט מיר אנטשולדיגן אז איך האב זיך אזוי צולאזט מיט די תורה'ס פון רבי'ן, אבער וואס זאל איך טוהן? ער איז מיין פעיווארעט רבי און וויפיל מאל איך קוק אדער איך לערן זיינע רעיונות כאפ איך א פריש התפעלות. איר פארשטייט מיך, יא?).
איז צו וואס וויל איך נאר צוקומען? יא וועגן סגולות. אין מיינע אויגן זענען די סגולות געווארן היינט זייער פאפיולער פשוט ווייל מיר לעבן נעבעך אין אזא מצב וואס מ'ווייסט זיך נישט וואו אהין צו טאן, מ'ווייסט זיך נישט וואו צו ווענדן, ס'פעלן די צדיקים 'המסייעין', דעריבער כאפן זיך אידן אן אויף יעדע קלייניקייט בעת צרם. אנגעהויבן האבן זיך טאקע די זאכן בלויז אלס א טפל, כלומר אידן האבן זיך אויסגעוויינט און אויסגערעדט כבן המתחטא ומתבקש ביים סידור אדער ביים תהלימ'ל, זיי האבן געוואוסט אז דאס און נאר דאס איז דער איינציגסטער וועג המקובל לנו מאבותינו אנצוקומען צו א ישועה, און צו דער זייט האבן זיי אויך צוגעניצט א סגולה המקובלת מפי ספרים וסופרים. ברבות הימים, ווען דאס דור איז ליידער געפאלן נאך טיפער און וגברו הצרות ל"ע, יעדן טאג מיט פרישע צרות און פרישע פרשות מבהילות, זענען די מענטשן ליידער געווארן אזוי פאר'צרה'ט און אזוי פארפארעט אז מ'האט אנגעהויבן צו מישן יוצרות און געמאכט פאר א טפל עיקר און פאר עיקר טפל, און מ'האט זיך גענומען בלויז צו די סגולות.
איך וועל געבן א ביישפיל מיט פרשת המן: דאס גאנצע פארוואנדלען פרשת המן און אזא פאלקס-סגולה ביום ג' בשלח, נעמט זיך פון דעם וואס היינט צו טאגס ווען ס'איז ליידער א מצב פון עמך ישראל צריכין פרנסה, אידן מוטשענען זיך אוועק פאר טריקן שטיקל ברויט, ס'איז ממש א מצב פון והיוקר יעמיר און אידן גייען פשוט אויס נאך א ישועה אין פרנסה, מ'האט זיך נישט צו וועמען ווענדן, דעריבער איז געווארן א גאנצער מצב ביום ג' בשלח אין זאגן פרשת המן. מ'האט געמאכט דערפון אזא תורה שלימה אזש ס'דא אפילו אידן וואס מג' בשלח לג' בשלח ווייסן זיי ניטאמאל אז ס'פאראן אזא תפילה ווי "פותח את ידיך ומשביע לכל חי רצון"...
נאכמער, דער גאנצער ענין פון זאגן פרשת המן איז במקורו מיוסד געווארן אלס א 'תפילה' פאר פרנסה, און כלל נישט אלס סגולה. דער טור ובית יוסף ברענגען אין אורח חיים סי' אל"ף אז 'וטוב' לומר פרשת המן בכל יום, און ווי דער ב"י איז דאס מסביר בטוב וטעם אז דאס איז גוט כדי 'שיאמין' אז מ'זאל גלייבן באמונה אז פרנסה גיבט דער אויבערשטער, קומט דער פרישה און צייכנט אן א ירושלמי וואס דריקט זיך אויס דאס לשון אז 'מובטח', איז געקומען איינער און האט צוגעשטעלט בשם רבינו בחיי (אזוי מיין איך, כ'דענק אויסנווענדיג דער מקור) אז דאס איז א סגולה לומר בכל יום, איז געקומען א דריטער און האט געפונען א שבט מוסר וואס זאגט אז מ'זאל עס זאגן שנים מקרא ואחד תרגום, איז געקומען א פערטער און האט צוגעלייגט אז אויב מ'זאגט עס ביום ג' בשלח איז ממש בדוק ומנוסה, און פון דארט און ווייטער איז די באן געפארן צו א מצב פון זיך אנכאפן אין די בלויזע סגולה. (אגב, דאכט זיך אז דער מנחת אלעזר האלט גאר אז להלכה 'טאר' מען דאס נישט זאגן יעדן טאג).
אמת, זילבערנע בעכער מיט איזאק זענען הונדערט פראצענט גערעכט! די אידן וועלכע ניצן צו ערשט דעם תהלימ'ל און גיסן זיך אויס זייער צובראכן הארץ און בעטן זיך צו השי"ת בעת צרתם און דערויף נעמען זיי זיך נאך צו דער זייט 'אויך' א סגולה, מה טוב ומה נעים, מ'דארף נאר וויסן אז דער עיקר איז די תפלה לה', וויאזוי די ישועה וועט קומען, צי דורך א סגולה צי דורך אן אנדער וועג, דאס געווענד זיך שוין אין די עצם תפלה. עס איז אמאל פאראן א בחינה אז די תפלה איז נתקבל געווארן לרחמים און מ'פירט דעם מענטש פון אויבן אז ער זאל דערנאך טוהן די און די סגולה, און אזוי ארום פירט דער מסבב כל הסיבות אז זיין בקשה זאל ערפילט ווערן. אבער מאשקע און בני היכלא רעדן פון די סארט מענטשן וואס מחמת רוב דוחקם וצערם זענען זיי מעלים עין מן העיקר, זיי זענען פשוט נישט משים על הלב אז דער עיקר וואס פארלאנגט זיך פון א מענטש בעת צר זענען תפלות ותחנונים באגלייט מיט אן אמונה שלימה, און אנשטאט דעם האבן זיי דאס פארטוישט מיט כל מיני סגולות און זיי זענען זיך סומך אז בלויז דאס און נאר דאס וועט העלפן. לכאורה צו די סארט מענטשן האבן זיך בני היכלא און באצויגן, ואלו ואלו דברי ... חיים.
זארעך, אט אזוי, הערליך הערליך הערליך הערליך, איך בין געווען עקסטרעם מיט מיין תגובה אפצושלאגן א נאסע שמאטע פון סארקאזים און חוזק מאכן פון מענטשן וואס מוזן זיך נעבעך קלאמערן צו סגולות.
אבער איך בין נישט מחולק מיט דיר, האסט עס אראפגעלייגט זייער באלאנסירט, איך כשלעצמי האב איך ניטאמאל געוואלט אדרעסירן די אנדערע זייט פון די מטבע וואס מאכט אויס א זייער קליינע פראצענט (פון מענטשן וואס זענען עכט אין א צרה) פארן אויבן דערמאנטן טעם.
זרח זאלסט נישט מיינען איך האב נישט געליינט, און אויך זאלסטו נישט לאזן זיך פארפירן פון די יעניגע וואס ווילן דיר דעם קאפ פארדרייען און איינריידן געוויסע זאכענעס, כאילו ווי גלייך, איך האב נישט הנאה געהאט פון איטליכע בוכשטאב...
ניין חביבי יקירי, געליינט האב איך, פארגעניגן האב איך געטאן געניסן, און וואס נאך? אה יא, אוודאי ביסט דאך קאשער גערעכט... אלו ואלו.
וואס איין זארעך קען אלץ צוזאמברענגען, כמה וכמה רוחות לפונדק א'.
ר' זארעכ, זייער גוט אראפגעלייגט, אבער זיי מסביר פארוואס האבען אונזערע עלטערעןנישטעוסק געווען מיט די זאכען? און אפילו די צדיקים צי וועמען מען איז געגאנגען האבען אויך נישט געטוהן די זאכען.
איך טראכט צירוק אפילו נאר ביז צי מיינע ערשטע יאהרען נאך מיין חתונה, וויא האט מען געהערט פון 40 טעג שירה, וויא האט מען געהערט פון 40 פרויען נעמען חלה, וויא האט מען געהערט פון ח"י ראטעל, וויא האט מען געהערט פון זאגען נשמת מיט מנין, וויא האט מען געהערט פון תהילים החיד"א[עס איז אפילו נישט קלאר וואס דער חיד"א האט געמיינט],... ענד די ליסט גאוס אן ענד אן. גיטס א פרעג פון ענקערע טאטעס און זיידעס. אסאך פון זיי האבען אפילו נישט געהערט פון א טייל פון די סגולות. טרעפטס מיר אפילו איין עלטערע יוד וואס האט אפילו געוויסט אז עס עקזעסטירט אפילו א סגולה פון ח"י ראטל ביז די לעצטע פאר יאהר.
ווילסט זאגען אז היינט איז ערגער פון וואס יודען האבען געליטן און די צווייטע וועלט מלחמה? אדער דאס גאנצע ענין פון סגולות, האבען זיי פארגעסען?
ס'מיר באמת א פארגעניגן צו זען אז דער עולם דא האט זיך אנגערופן ווארעם צו מיינע דיבורים. גלייבט מיר אז בשעת'ן באשאפן דעם ארטיקל, האב איך מיר אליין געגלייבט וואס אלץ דאס קען אויסמאכן...
ר' שמחה, שאלה גדולה שאלתם! אייערע פראגעס זענען נוקב ויורד לחדרי בטן. און אז איר זענט גאר דער שואל, איז דאך דאס שוין אין א בחינה פון חצי תשובה. אייערע דיבורים ליינען זיך מיט אינטערעסע, ובבחי' כתלמיד הדן.
עס איז פאראן א וועלטס טייטש "שאל אביך" - א בלויזע שאלה און פראגע וואס דיין טאטע שטעלט דיר, "ויגדך" - דאס זעלבסט וועט דיר שוין אלעס זאגן. "זקינך" - ווען דו קומסט נאר אין בארירונג מיט דיין זיידן, אפילו אומגעפרעגט, בלויז צו כאפן א שמועסל מיט אים, "ויאמרו לך" - דאס אליין וועט דיר שוין אלעס זאגן. דער אופן וויאזוי א טאטע פרעגט א שאלה און האלט פאטר א קינד, אויב איז דאס קינד א מבין זאגט אים שוין די בלויזע פראגע זעלבסט וואס דער ריכטיגער וועג איז, און וויאזוי ער דארף זיך צו פירן. ביי א זיידן איז דאס שוין מיט א טריט ווייטער, ער דארף דיר אפילו נישט פארהאלטן, דו דארפסט בלויז קומען אין בארירונג מיט אים, דו דארפסט בלויז נהנה פון זיין שיחת זקינים, און דאס זעלבסט "ויאמרו לך" - וועט דיר שוין אלעס זאגן, און וועט דיר שוין באלייכטן דיינע אויגן וויאזוי זיך צו פירן. אייער פראגע זעלבסט, ר' שמחה, וועלכע איז אין א בחינה פון "שאל אביך", איז שוין "ויגדך!", ס'זאגט שוין אלעס... און דעריבער גלייב איך אז דער תירוץ דערפאר איז נישט אזוי פשוט און איינפאך.
אין דער אמת אריין איז דער ענין אביסל א סענסעטיווער ענין, ווייל ס'דא ליידער זייער אסאך פאר'צרה'טע אידן ה"י וועלכע האבן זיך ארויפגעכאפט אויף די סגולות, און ביי די אידן, אויב רירט מען זיי אן די נושא, איז דאס ממש ווי געגאסן זאלץ אויף אן אפענעם וואונד, ס'קען ביי זיי אסאך מאל אויסנעמען ווי א צרה על גבי צרה. דעריבער, בעת מ'בהאנדלט די ענינים דארף קענען גיין צווישן די טראפן...
ואקדמות מילין: היות דער ענין איז נישט אויפגעברענגט געווארן דורך סתם איינעם, נאר דורך אזא איד ווי ר' שמחה, דעריבער האלט איך אז עס איז ווערט אן אויסשמועס. "זקינך ויאמרו לך", מיר זענען פארט אינגעלייט און מיר פארשטייען נאכנישט אלצדינג, און עס פארלאנגט זיך פון אונז אויסצושמועסן און הערן וואס אידן פון א דור פריער האבן צו זאגן איבער די ענינים. אבער, צוליב די לעצטעריגע אומאיינגעמליכקייטן וואס עס האבן זיך אפגעשפילט צווישן אונזערע פיר ווענט, וויל איך פארדעם קלארשטעלן א וויכטיגער ענין:
"היימישע קרעטשמע" איז מער ווייניגער געשטעלט אויף א פלאץ וואו אינגעלייט שמועסן זיך אויס ענינים איינער מיטן אנדערן. זה בונה וזה סותר, זה מוציא וזה מכניס. פארשטייט זיך אז כשם שאין פרצופיהן שוות כך אין דיעותיהן שוות, און דעריבער איז געווארן א רוטינע זאך אז ביי צענדליגע און צענדליגע ענינים ואשכולות ווערן די נושאים ואשכולות פארוואנדלט אין א בחינה פון וויכוחים. פארשטייט זיך אז הייסע וויכוחים און היציגע דעבאטעס קענען טייל מאל צוברענגען אז די דעבאטירער שפרינגען ארויס פון די כלים און דאס ברענגט צו ווייטאגליכע נאכפאלגן, אמאל שארפע אויסדריקן, אמאל שארפע באליידיגונגען און צומאל אפילו צו א מחלוקה'לע רח"ל, און אין זעלטענע פעלער האט דאס שוין אפילו געברענגט צו פערזענדליכע אטאקעס. פרעגט זיך צי ביידע צדדים: "הזאת מבוגרים?" פארשטייען דען נישט ערוואקסענע מענטשן ביידע זייטן פון די מטבע? פארשטייען דען נישט מענטשן דעם כשם שאין וכו'? אדרבה, דאס איז דאך דער ציל פונעם גאנצן וויכוח אז יבוא בעל הסברה ויאמר דעתו, און זאל דער צווייטער צד ארויפקומען און זיך מתווכח זיין און ערקלערן און לאזן הערן זיין מיינונג, ועל פי שני הסברות יקום דבר. אזוי, און נאר אזוי, קען מען צוקומען צו פארשטיין דעם ריכטיגן אויסגאנג פון א וויכוח. און דאס זעלביגע פרעגט זיך אויף פארקערט אויך, יעדער פארשטייט אז ביי א היציגער וויכוח פארן טיילמאל אויסדריקן שארפער ווי נארמאל, איז וואס? דארף מען שוין וועגן דעם ארויסגיין פון די כלים און ווערן טיף באליידיגט כאילו יענער וואלט אריינגעשמועסן אין דיר פערזענליך? אויב די אויסדריקן און די ווערטליך וועלכע לויפן בשעת'ן וויכוח זענען אויף אן איינגעהאלטענעם אופן, ס'הייסט ס'איז נישט בבחי' שנאה גאות וחוצפה, דארף מען זיך נאכנישט צוקראצן, נאך אלעם איז דאך דאס א וויכוח וכך הוא דרכם של המתווכחים, נישט אזוי? דעריבער, איידער איך לאז זיך אריין אין די ענינים זאל יעדער גוט אריינקלערן אז מ'מיינט נישט דא קיינעם און גארנישט, ס'נישט מער ווי א פרידליכער וויכוח. [ביטע נישט דעבאטירן אין דעם אשכול די ספעציפישע נושא. איך האב דאס נאר גענוצט אלס אן הקדמה, בכדי מ'זאל פארשטיין פארוואס איך האב זיך אריינגעלאזט אין א לאנגס און א ברייטס על אף וואס... אז איינער האלט אנדערשט בנושא הוויכוחים, זאל ער עפענען אן אשכול (פארשטייט זיך אויב ס'איז ברשות המנהלים) איבער די "גבולות הדיון", און דארט דעבאטירן דעם אופן וויאזוי עס דארף געפירט ווערן א וויכוח. יישר כח פאר אייער פארשטענדענישן].
ר' שמחה, ווי אויבן געשריבן איז דער ענין זייער א האקעלער ענין, דעריבער, אויב וועט איר גוט מערקן, האב איך דאס שוין האלב-וועגס פארענטפערט אין מיין ערשטע תגובה. בשעת'ן שרייבן מיין ערשטע תגובה האב איך געשפירט אז איך קען נישט גיין אפילו מער ווי איין טריט ווייטער... יעצט, נאך אייער פראגע, בצירוף מיט מיין קליינע הקדמה'לע, שפיר איך אז ס'דא א מקום לאוזן קשבת, ס'איז צוריק צו די אלטע גוטע צייטן ווי מ'קען אין "היימישע קרעטשמע" דעבאטירן אויף א פרידלעכן אויפן אפילו ענינים העומדים ברומו של עולם.
מיין תגובה אויבן איז געווען אין א בחינה פון א 'לימוד זכות' אויף די אידן וועלכע זענען נעבעך אריינגעפאלן אין די בלויזע סגולות עפאכע...
די סיבה פארוואס די סגולות זענען געווארן היינטיגע צייטן אזוי 'בעסט סעלער', איז ליידער אזוי ווי איך האב אויבן ערקלערט. מענטשן שפירן זיך ערום ויחף, נאקעט און צעבראכן, מ'האט זיך נישט אויף וואס ארויפצוכאפן; קיין צדיקי אמת צו וועמען צו ווענדן איז נישט פארהאן, דעריבער כאפן זיך די צעבראכענע מענטשן אן אויף יעדן בענדל וואס קומט זיי נאר אונטער. בימים ההם, פאר די צווייטע וועלט קריג, ווען צדיקי אמת האבן זיך נאך געוואלגערט צווישן כלל ישראל, האבן אידן מקיים געווען כפשוטו דעם מאמר חז"ל פון "ילך אצל חכם ויבקש עליו רחמים". פארשטייט זיך אז יעדער צדיק האט זיך געהאט זיין דרך ואופן וויאזוי ער האט מבקש רחמים געווען און געפועלט ישועות, איינער דורך א קמייע, דער צווייטער דורך רעצעפטן (ראדאשיץ), דער דריטער דורך תפילה, דער פערדער דורך געלט (ר"ר הערש), יעדער צדיק וצדיק לפי בחינתו. בזמן הזה, ווען דאס דור איז ליידער אויסגעטריקנט, אידן וואלגערן זיך פאר צרות אין די גאסן ה"י און זיי זעהן נישט פאר זייערע 'פליישיגע' אויגן דעם גרויסן אור פון א צדיק וואס זאל זיי העלפן, האבן זיי זיך צוגעכאפט צו די עצה פון סגולות. מהאי טעמא וועט איר אויך טרעפן זייער אסאך אידן וועלכע לויפן נאך די אלע 'כאכאמים און חכמה ליינער'ס', אזוי צו זאגן כאילו זיי זענען די אויף וועלכע חז"ל האט געזאגט דעם "ילך אצל חכם"... אמת, רוב צדיקי אמת האבן זיך נישט באנוצט מיט קיין סגולות, אבער לעומת זה האבן זיי דאך קלאר און דייטליך אנגעוויזן ברוח קדשם פאר די באטרעפנדע וואס יא צו טאן.
עס איז ליידער אסאך מאל אזוי ווייטאגליך צוצוקוקן ווי פאר'צרה'טע אידן נעבעך האבן פשוט, מחמת רוב צערם ודוחקם, פארגעסן פונעם עיקר. און ווען איך זאג "רוב צערם ודוחקם", מיין איך נישט בדייקא א פיזישער דוחק פון א מחלה רח"ל וכדומה, נאר אפילו א גייסטישער דוחק א שטייגער ווי אן ענגשאפט אין מסחר ופרנסה וכדומה. אויב האבן זיך צדיקים אמאל געמוטשעט צו פארענטפערן דעם הארבן תיקוני זוהר פון "צווחין ככלבין הב הב" אז אידן האבן אינזין ימים נוראים בלויז די פרנסה, וואלטן זיי דאס היינט צוטאגס אויסגעדרייט אויף דעם טאש-מעסערל סגולה, וואס איז שוין היינט צוטאגס כמעט פארוואנדלט געווארן אין א דאורייתא. איך שטיי און כ'שטוין אסאך מאל, אינגעלייט וועלכע מוטשענען זיך ארום פאר פרנסה דורכאויס דעם קיילעכיגן יאר און ווען עס קומט צוגיין די הייליגע טעג זענען זיי פארנומען א גאנצן דאווענען מיט זייטיגע ענינים (גראדע נישט קיין שלעכטע). אן עלי' וועט ער זיך איינהאנדלען פאר אלע געלטער, ווייל ס'איז א סגולה פאר דעם; האניג וועט ער עסן דייקא דעם 'דבש חי', ווייל ס'איז א סגולה פאר יענץ; לדוד מזמור וועט ער זינגען, ווייל ס'איז א סגולה פאר א דריטע זאך; און אזוי ווייטער און ווייטער. נו, איז נאך אפילו א פלא א דאס מעסער'ל ערב ראש השנה איז ביי אים ממש ביהרוג ואל יעבור? און יא, ער וועט אפילו מקפיד זיין דאס צו האבן אין טאש איינגעוויקלט א גאנצן ימים נוראים. ר' איד! די טעג זענען אלע טויערן אפן, די טעג ווארט דער רבונו של עולם פון דיר 'אויך' א פשוטע תפלה 'לעני', היינט איז א טאג וואס עס איז 'דרשו את ה' בהמצאו', קומסטו מיר מיט זייטיגע סגולות? איז דאס דער אפטייטש פונעם 'דרשו?' (פארשטייט זיך אז איך רעד שוין נאך דעם וואס צדיקים האבן אונז מגלה געווען אז דער "הב הב" דארף אין אונזער דור נישט קיין תירוץ, און דער 'דרשו' קען זיך באציען אויף דעם אויך). פון וואס קומען די אלע זאכן אויב נישט פון צעבראכנקייט און פארלוירנקייט, אזש אז צרות הראשונות משכחות את האחרונות?
דער עלטערער דור, וועלכע האבן נאך די זכי' געהאט צו הערן מיט זייערע אויערן און צו זעהן מיט זייערע אויגן צדיקי אמת, ווייסן און פארשטייען אליין וואס א איד האט צו צוטאן בשעת עס באפאלט אים א צרה ל"ע. זיי ווייסן בעסער דעם אפטייטש פון אמונה. זיי פארשטייען בעסער דעם דערהער פון בטחון. און איך רעד שוין נישט פון די "זקיניך ויאמרו לך", פון די אלטע אידן, כלומר אונזערע זיידעס, וואס ווען זיי רעדן בלויז פון דער ביטערער וועלט קריג איז דאך דאס בלויז איין שטיק אמונה, איי... איי... איי... שטיקער אמונה גיסט זיך פון זיי. אודאי איז אין זייערע אויגן דער גאנצער ענין פון סגולות ווי עפעס אזא פרענקישע מעשוגאס... דאס טונקלקייט און אויסגעטריקנקייט האט מעביר געווען דאס אינגווארג מדעתם ומדעת קונם, און אריינגעפירט אין א מצב פון פארדרייען די יוצרות.
וואלטן ווען די מענטשן זיך ריכטיג מתבונן געווען, און צוגעלייגט אן אויער וואס די אלטע האבן צו זאגן, און וואלטן ווען די מענטשן אביסל מער עוסק געווען 'בלימוד' אין די ספרי קודש פון די צדיקי אמת, וועלכע באלייכטן דעם וועג פאר יעדן מענטש און יעדן מצב, וואלטן זיי זיך גאר אנדערשט באנומען בשעת עס באטרעפט זיי א פראבלעם. נאר וואס דען? דאס אליין געהער זיך שוין אויך אן צום תוקף הגלות. ס'איז א צרה בתוך צרה, אז אינאיינעם מיט די צרה זעלבסט ווערט גאר אוועק גע'גנב'ט דער ריכטיגער דעת פונעם מענטש אז ער זאל פארגעסן וויאזוי א איד ברויך זיך אומצוגיין אין אזעלכע מצבים.
הוי... רבוש"ע, טאטעניו געטרייער, קוק אראפ פון הימל און לעש שוין אויס דאס פייער. שומר ישראל האב שוין אויף אונז רחמנות, און שיק שוין משיח און לייז אונז אויס פון גלות...
דו ביסט גין גאלד, ווי נעם איך אזא פעדער אזוי שיין מסביר צו זיין אן ענין, אוי געוואלד ביסטו גוט, איך קען פשוט נישט צולייגן קיין איין ווארט דא, האסט עס צולייגט אויף פיץ פיצלעך אז א בלינדער קען דאס לעזן, אויך וועגן דער ציל פון "היימישע קרעטשמע" האסטו שיין צולייגט באריכות, איך האב דאס געשריבן בקיצור מיט "נאסע פיאות" (אשכול)
ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח ישר כוח
הרב די פעקט, יישר כח פארן אריינווארפן דא אייערע דיבורים. זייער שיין און קלאר ארויסגעברענגט די צווייטע זייט פון די מטבע.
אויב האט איר אן אינטערעסע, בין איך שטארק אינטערסירט אריינצוגיין אין א שמועס מיט אייך איבער די עניני 'סגולות' בכלל.
ס'טיישט אזוי. ס'דא זאכן וואס מ'געפון מיר נאך אין די גמרא, אזוי ווי די גמרא רעכנט אויס דארט אין הוריות צענדליגע עניני רפואה וכדומה, אז אויב מ'טוט דאס און דאס איז דאס גוט פאר דאס און דאס. אויך איז פאראן גמרא'ס א שטייגער ווי די גמרא פון הרוצה שיתקיים בו נכסיו אדער הרוצה להחכים, אדער א שטייגער ווי די גמרא זאגט חש בראשו יעסוק אא"וו. וואס די אלע זאכן זענען זעלבסט פארשטענדליך ממקור קדוש יהלכון. דערנאך איז פאראן סגולות וואס מ'טרעפט אין די ראשונים, א שטייגער ווי די סגולה פון רמב"ן צו זאגן די צען פסוקים (וועלכע איז היינט געדרוקט אין די מוצאי שבת זמירות), אדער א שטייגער ווי די סגולה פון רבינו בחיי צו ניצן פאר א מקשה לילד א געוויסער שטיין וכו'. דערויף איז פאראן סגולה'ס המקובלת לנו מפי חכמי הקבלה, פון די גורי האר"י, א שטייגער ווי צו זאגן פר' וישלח יעדן מוצאי שבת וכו' וכו'.
ס'פארשטייט יעדער בר דעת אז פון צווישן די אלע אויבנדערמאנטע סגולות איז פאראן עטליכע סוגים, ולא ראי זה כראי זה.
קודם איז פאראן סגולות אין חז"ל וועלכע זענען פשוט פראקטישע סגולות לרפואה וכו'. וואס לפי ווי עס קוקט אויס זענען זייער אסאך פון די סגולות פשוט סגולות טבעיים, והיות שנשתנו הגופים מחמת חולשת הדור זענען די אלע שוין נישט אזוי אקטועל אין אונזער דור.
דערנאך איז פאראן סגולות, וואס חז"ל האבן מעיד געווען דערויף אז אויב מ'טוט דאס און דאס וועט מען מצליח זיין מיט דעם און דעם, ווי הרוצה שיתקיים אדער הרוצה להחכים אדער חש בראשו.
דערנאך איז פאראן סגולות טבעיים, המקובלת מפי חז"ל והראשונים, וועלכע זענען נאך עד היום אנגענומען אז ס'העלפט.
אויך איז פאראן סגולות המקובלת לנו מפי צדיקי אמת, א שטייגער ווי דאס מעסער'ל ערב ראש השנה וכו' וכו'.
אבער מער פון אלעם זענען אנגענומען און באקאנט די סגולות וועלכע זענען פארבינדן מיט תפלה'ס, א שטייגער ווי די פסוקי הרמב"ן, פר' וישלח, פרק שירה און פר' המן וכו' וכו'.
וויל איך אויסשמועסן: וואס איז טאקע פשט אז אויב, למשל, איך בין נויטיג אין א ישועה און איך זאג פרק שירה העלפט דאס. וארחיב את השאלה, ווען א מענטש איז אין אן ענגן מצב, ווייסן מיר אז ס'דא ראשונים וואס האלטן אז דאן איז דער חיוב תפלה מדאורייתא. וואס הייסט תפלה? פשוט און גראד זיך בעטן צום אויבערשטן בתפילה ובתחנונים. מקובל ביי אונז מדור דור איז, אז די דברי תפלה שתיקנו לנו האנשי כנסת הגדולה און די פסוקי תהלים פון דוד מלך ישראל חי וקים, זענען אלעמאל געווען דער ערשטער אדרעס פאר די דברי תפלה ותחנונים. אידן האבן אלעמאל געניצט די דיבורים, מקיים צו זיין דעם חיוב דאורייתא פון תפילה. און כידוע האבן מיר א כלל אז ווען א איד איז מתפלל בכוונה רצוי', איז חזקה שאין תפלתו חוזרות ריקם. אידן זענען ביי דעם געהאלפן געווארן און געזען ביי דעם אויסטערלישע ישועות נפלאות.
איז מיין אויסשמועס, וואס איז פשט אין די איבעריגע סגולות וועלכע זענען צוגעלייגט געווארן? איז דאס פשט, למשל, אז פרק שירה דארף איבערנעמען דאס פלאץ פון תהלים, צי איז פשט אז נאך תהלים אויב מ'וועט זאגן פרק שירה וועלן די פסוקי תהלים גרינגער אנקומען למקומו הראוי?
וביתר ביאור מיין איך צו פרעגן: ס'אמאל פארהאן אז א מענטש, טראץ וואס ער זאגט דברי תפלה ותחנונים איז אבער אמאל פאראן אז ס'דא א מקום למקטריגים וועלכע שטערן די תפילה'ס זיי זאלן אנקומען למקומם הראוי. דעריבער פרעג איך, צי די סגולות התלויים באמירה זענען פשוט ווי מ'זאגט אן עצה טובה, אז אפילו לו יצוייר ס'דא מקטריגים וועלכע שטערן די פסוקי תהלים זאלן אנקומען צום ריכטיגן מקום איז אבער פאראן אן עצה טובה אז מ'זאל זאגן די און די פסוקים וכדומה, און זיי וועלן שוין מאכן דעם דזשאב אז די פסוקי תהלים זאלן אנקומען וואו ס'ברויך?
דאס זעלביגע איז מיין פראגע למשל מיט די אנדערע סגולות אויך. איך האב נאר אנגעכאפט אלס ביישפיל דעם ענין פון פרק שירה.
דעתי? איך האב בכלל געזאגט א מיינונג? איך בין א יושב ודן כתלמיד הדן לפני רבו.
אז מיר האבן דא געהערט א שטיקל ביאור פון הרב די פאקט איבער דעם ענין סגולות, האב איך געפונען א מקום אויסצושמועסן די דברים העומדים ברומו של עולם. כלומר, מהו הענין של סגולות?
סגולות איז אזאך וואס ס'איז מקובלת לנו דור אחר דור, ס'קלאר און איך מאך דאס ח"ו נישט אוועק. איך פרעג נאר וואס פשט דערפון איז. אויב ווייסן מיר אז דאס ערשטע ביי יעדע זאך, אפי' שלא בשעת צרה, איז תפלה, דאן וואס איז פשט פון א סגולה? איז דאס במקום תפילה ממש, ס'הייסט אנשטאט תהלים זאל מען זאגן די סגולה, אדער איז דאס פשוט א סגולה להכרית כל מריע, און אויב איז דא א פאל וואס די תפילות פון די פרקי תהלים וכדומה ווערן געשטערט דאן האבן די סגולות א כח צו פארשטערן די מריעים אין ארויפצוטראגן די פריער געזאגטע תפלות למקומם הראוי? אין אנדערע ווערטער: איז סגולות אזאך פאר זיך, אדער איז דאס א שליסל צו עפענען די תפילות ופרקי תהלים?
