אידישע וועלט פארומס

באמת האב איך שוין לאנג געוואלט מאכן אזא אנקעטע, ווען כ'זעה מענטשן וואס אמאל פלעגן זיי יא אדער נישט אנטוען א שטריימל און היינט גייען זיי יא/נישט מיט א שטריימל..
און בכלל פארוואס גייט מען יא אדער ניין מיט א שטריימל ביי א וואכנאכט.

אבער כ'זעה אז דער איד דעלי האט פונקט די וואך דאס געמאכט פאר די אנקעטע טא ברענג איך עס אראפ אין זייערע ווערטער און לאמיר עס דיסקוסירן...

דער וואכנאכט און דער שטריימל
פאר אונזער אנקעטע טעמע היינטיגע וואך וועלן מיר אביסל פארקירעווען פון די געווענליכע טעמעס וועלכע האבן שייכות מיט די נייעס העדליינס אדער מיט א ספּעציפישע געשעעניש אדער אנגייענדיגע אנטוויקלונג אין דער היימישער גאס. מיר וועלן זיך אנשטאט באציען מיט א פראגע אין פארבינדונג מיט אידישע שמחות ב"ה – און דאס איז דער איינפיר אז די זיידעס גייען אנגעטאן מיט א שטריימל און בעקיטשע ביים וואכנאכט פון אן אייניקל.

עס זענען פארהאן פון ביידע עקסטרעמען. פון איין זייט אזעלכע וואס אפילו דער אבי הבן טוט זיך נישט אן דעם שטריימל און בעקיטשע ביים וואכנאכט, נאר לאזט דאס איבער פאר אינדערפרי צום ברית מילה פונעם קינד. פון די אנדערע זייט זענען דא אזעלכע וואס יעדער גייט מיט א שטריימל, אפילו די זיידעס, די עלטער-זיידעס און אזוי ווייטער. אינדערמיט זענען דא די וואס דער אבי הבן גייט אנגעטאן מיט א שטריימל, אבער נישט די זיידעס און עלטער-זיידעס.

ס'קען זיך אסאך מאל מאכן מערקווירדיג ווען מ'איז א זיידע ביי א וואכנאכט און מ'קומט מיט'ן שטריימל און דער מחותן, דער זיידע פון די אנדערע זייט, קומט אנעם שטריימל, אדער פארקערט. די אלע זאכן פירט זיך יעדער ווארשיינליך לויט וויאזוי ער האט געזען ביי זיינע עלטערן, נהרא נהרא ופּשטי', און ס'האט מסתמא מקורות און מנהגים מעגליך פון חצרות צדיקים, און ס'איז אינטערעסאנט צו זעהן יעדער לויט זייערע פירונגען.

איז אלזא די פראגע צו די חשוב'ע ליינער:

וויאזוי פירט מען זיך אין אייער משפּחה איבער'ן שטריימל ביים וואכנאכט?

איין זאך איז זיכער אז אויב גייט מען היינט מיט א שטריימל ביי א חברס חתונה פארוואס זאל מען נישט גייןדערמיט ביי א וואכנאכט ?
און נאכדערצו היינט ווען די שטריימל איז א יופי און מ'טוט עס נישט נאר אן פאר די הייליגקייט דערפון (אידישלייט גליון אלערט) איז זיכער אז מ'דארף פשטות יא גיין דערמיט.

פעלט מען אפציע, ווענדס זיך אין די גיסטע פון די בעל שמחה און די זיידעס,

אבי הבן און אלע זיידעס גייען מיט שטריימלעך, ווייסע זאקן נאר דער אבי הבן.

דער בעל ה'דער איד האט פארגאנגענע וואך געמאכט א שמחה פון אן אייניקל, ברויך מען דערגיין וואס איז פארגעגאנגען דארט... און צו די אנקעטע האט א שייכות דערצו...

http://www.ivelt.com/forum/viewtopic.ph ... 7#p2649387

farshlufen האט געשריבן:

http://www.ivelt.com/forum/viewtopic.ph ... 7#p2649387

שכח פארן צוווייזן

אוהב ספרים האט געשריבן:

הרב_שלום האט געשריבן:

ביי א וואך נאכט האט מען אנגעהויבען גיין מיט א שטריימל אינמיטען די נ יארן
רוב וועלט גייט נאך אלס נישט מיט א שטריימל

א החלטה סופית, ווייל עס איז דא מקומות מען איז געגאנגען פארדעם אויכעט, עס איז דא מקומות מען גייט היינט אויכעט נישט.

בדרך כלל די ארץ ישראלדיגע גייען שנעלער און מער מיט בגדי שבת, לדוגמא בר מצוה איז מען דארט געגאנגען יארען צוריק וכו'.

בבית נדבורנא קרעטשניף גייט מען בכל מאורע בבגדי שבת,

עס איז דא מאורעות וואס אמאל איז מען געגאנגען און שפעטער האט מען אויפגעהערט, לדוגמא הדלקת נר חנוכה, דער קדושת יו"ט איז געגאנגען בבגדי שבת, דער דברי יואל הפסיק.
סנדקאות הדברי יואל בשנים הראשונות הלך ואח"כ הפסיק.
המנחת אלעזר הלך עם קאלפיק כשהיה מוהל
בבאבוב גם הולך הסנדק עם שטריימל


בעצם מאי שנא, א שמחה איז א שמחה, א חתונה א ברית א בר מצוה וכו', דארף נישט האבן קיין אנדערע הלכות, נאר לדעתי האט דאס צוטוען, ווייל א חתונה און א ברית איז אייביג געווען א מאורע וואס מען האט געפראוועט אפילו אין דער אלטער היים וכו', דער עושר צו דער ארימאן, משא"כ וואך נאכט, בר מצוה, שבע תנאים, ברכות יעדע נאכט, ודברים הדומים, האט מען אמאל נישט געמאכט כל זב חוטם, לכבוד א בר מצוה איז אפשר געווען א לחיים נאכען דאווענען אויב עס איז געווען, שבע ברכות כמעט האט מען קיינמאל נישט געמאכט [חוץ בבית רבנים ואדמורים] און אפילו שבת, איז דאך די חופה געווען על פי רוב עש"ק, און די סעודה ליל שבת שבע ברכות איז אויכעט געווען די סעודת החתונה וכן על זה הדרך

און היינט אז מען מאכט סעודות גדולות ביי יעדע מאורע כמו חתונה וכדומה, זאל מען טאקע גיין בבגדי שבת אזוי ווי א חתונה און א ברית

ניס קראכער האט געשריבן:

דער בעל ה'דער איד האט פארגאנגענע וואך געמאכט א שמחה פון אן אייניקל, ברויך מען דערגיין וואס איז פארגעגאנגען דארט... און צו די אנקעטע האט א שייכות דערצו...

דאכציך אז יא...

עולם הפוך האט געשריבן:

ניס קראכער האט געשריבן:

דער בעל ה'דער איד האט פארגאנגענע וואך געמאכט א שמחה פון אן אייניקל, ברויך מען דערגיין וואס איז פארגעגאנגען דארט... און צו די אנקעטע האט א שייכות דערצו...

דאכציך אז יא...

ווער י. כץ ?
כ'גלייב נישט אז יושע הערש רעדט בכלל אריין אין די נייעס/אימעיל.
קען זיין אז די שרייבער י כץ האט זיך געוואונדערט ביי די וואכנאכט.....

מיין טאטע איז נישט געגאנגען, אבער איך גיי וועגן מנהג המקום

צדוק האט געשריבן:

אויב ס'שבת ביינאכט, זיכער יא

א וואכנאכט שבת ביינאכט? ביסט זיך אפשר טועה מיט א "בת"נאכט?

קו הישר האט געשריבן:

א וואכנאכט שבת ביינאכט? ביסט זיך אפשר טועה מיט א "בת"נאכט?

שלום זכר/וואכנאכט

אדער רעד איך פון א וואכנאכט ווען די בעיבי איז אויף א גאנצע נאכט..

צדוק האט געשריבן:

אדער רעד איך פון א וואכנאכט ווען די בעיבי איז אויף א גאנצע נאכט..

אקעי.... איך פארשטיי אויפן ווינק... איך גיי שוין שלאפן.
א גוטע נאכט.
--
טעקניקלי איז עס נישט די "גאנצע" נאכט.

קו הישר האט געשריבן:

צדוק האט געשריבן:

אדער רעד איך פון א וואכנאכט ווען די בעיבי איז אויף א גאנצע נאכט..

אקעי.... איך פארשטיי אויפן ווינק... איך גיי שוין שלאפן.
א גוטע נאכט.
--
טעקניקלי איז עס נישט די "גאנצע" נאכט.

שמן זית האט געשריבן:

אין קרית יואל איז איינגעפירט אז אפילו די עלטער זיידעס גייען מיט ווייסע זאקן ביי די טאג פון די ברית, פון ווען מ'שטייט אויף,
אין א"י האב איך לעצטענס באמערקט זיידעס גייען מיט הוטן ביזן ברית, און פארן ברית טוישן זיי זיך, כ'האב מיר שוין גע'טענה'ט מיט עטליכע זיידעס אז מ'דארף שוין פארטאגס אנטוהן די שטריימל, בעקיטשע

ביי וואך נאכט גייט די אבי הבן מיט ווייסע זאקן און די זיידעס מיט שטריימל בעקיטשע,

אין ווילי איז אנדערש אינגעפירט,

איך האב נאך דערווייל ליידער נאך נישט געמאכט קיין ברית, ווען כ'וועל מאכן בעז"ה איז מיין פלאן זיך אנצוטוהן די ווייסע זאקן פאר די שקיעה אזויווי ערב יו"ט, און אויסטוהן מוצאי ברית פאר'ן שלאפן אזויווי מוצאי יו"ט,

חוץ אויב ס'וועט זיין אין די ניין טעג

איך ווייס נישט פונקטליך וויפיל יאר איר ווארט שוין אויף א ברית, דער אייבירשטער זאל אייך אויפרעכטן בקרוב

אבער לגבי אנטוהן די בגדי שבת זאלט איר טוהן וויאזוי אייערע עלטערן און אור עלטערן האבן געטוהן

---

גיין פון פארטאגס מיט בגדי שבת (וה"ה די וואס זענען נוהג צו בלייבן דערמיט ביז ביינאכט) איז נאר פארן אבי הבן, ווייל ער איז בפועל מקיים די גרויסע מצוה אין דעם טאג, משא"כ די זיידעס וכו' פרייען זיך זייער מיט די שמחה אבער עס איז דאך נישט זייער מצוה.

שמן זית האט געשריבן:

קום אריין 6:30 אינדערפרי אין היכל ראזענבערג אין קרית יואל, צייל אפ וויפיל עלטער זיידעס זיצן מיט שטריימלעך און ווייסע זאקן טעגליך, נאכדעם רעד

כ'געדענק וואס מיין טאטע האט געטוהן ביי ברית'ן, ביים לעצטן ברית וואס מיין טאטע האט געמאכט בין איך געווען 2 יאר

מען מעג גיין אגאנץ יאר אויך מיט א שטריימל, דא רעדט מען ווען עס האט פשט.

אז דו געדענקסט וואס דיין טאטע האט געטוהן איז דאך זיכער גוט, כ'פארשטיי נאר נישט וויאזוי מען געדענקט אזוי גוט פון ווען מען איז אלט געווען 2 יאר...

זבולון חיים הלוי האט געשריבן:

אני הקטן גייט ביי אייניקלעך יא מיט א שטריימל
און ביי אור אייניקלעך נישט

איי מה פשט?
ווייל מיין טאטע פלעגט אזוי טוהן

(נישט דא די אפציע ביי די אנקעטע)

די באבע יוטא׳לע שווארץ פלעגט צו זאגן אמאל ביי אור און אור אור אייניקלעך שמחות ״איך בין שוין דא די ווייטסטע קרוב״
זעהט זיך אויס אז ביי די אור אייניקלעך איז דאס ביי אייך צו א ווייטער קרוב צו גיין מיט א שטריימל