אידישע וועלט פארומס

סאדאם חוסעין האט געשריבן:

די מהרי"ל שרייבט שוין מען צינדט אינעווייניג ווייל די דרכי משה ברענגט אראפ
וכתב במהרי"ל שהיה נזהר להניחו בטפח הסמוך לפתח אע"ג דהאידנא מדליקין בפנים
די תרומת הדשן שרייבט שוין אזוי וכ"כ מהרא"י בת"ה סימן ק"ו דאף בזמן הזה ידליק בטפח הסמוך לפתח בשמאל אם יש לפתח מזוזה ואם אין לה ידליק בימין
והביא ראיה ממרדכי דאף בזמן הזה ידליק בטפח הסמוך לפתח
וכ"מ לקמן ס"ס זה מדברי הטור

ווער עס צינדט אין גאס צריך ביאור פארוואס איז ער משנה פון אלע ראשונים וואס שרייבן בזמן הזה צינדט מען אינעווייניג.

אמאל איז דאך געווען א שעת סכנה?
וועלכער ראשון שרייבט אז אפילו בזמן שיש גלייכבארעכטיגונג בעולם איז נאך אלץ נשתנה געווארן ממה שתיקנו חז''ל?

גוטע נקודה האט געשריבן:

אמאל איז דאך געווען א שעת סכנה?

מלשון רוב ראשונים איז משמע אז מען האט נישט צוריק געטוישט צו משום שמא יחזור דבר לקלקלו, אדער משום שאר סיבות.

הר ההר האט געשריבן:

גוטע נקודה האט געשריבן:

אמאל איז דאך געווען א שעת סכנה?

מלשון רוב ראשונים איז משמע אז מען האט נישט צוריק געטוישט צו משום שמא יחזור דבר לקלקלו, אדער משום שאר סיבות.

איך מיין אז די איינציגע סמך לדבריך איז אין ספר העיטור.
ער שרייבט אז לאחר שכבר נהגו משום סכנה להדליק מבפנים נהגו כן אף עכשיו.

משא''כ מלשון שאר ראשונים.
אין ריטב''א שטייט אז סכנה איז לאו דוקא נאר אפילו צער אדער איבה.
שווער צו זאגן אז די היינטיגע אנטיסעמיטיזעם זאל זיין גענוג צו הייסן איבה, און צער איז אויך נאר לכאורה במקום צער גדול, ווייל חז''ל האבן דאך דאס אזוי מתקן אעפ''כ וואס קיינעם איז עס נישט קיין הנאה צו צינדען אויפן גאס.

אלע ברענגען צו דעם ספר הנייר, אז ער שרייבט ולדידן דביני גויים דיירינן כשעת הסכנה היא.
דארף מען אויך פארשטיין וואס אז געווען די תחילת תקנת חז''ל, דוקא במקום שאין שם גויים? רש''י זאגט קלאר נישט אזוי.

דער רא''ה איז אויך נאר משום שמא יכבוהו עכו''ם.

עכ''פ עס איז מיר א גרויסע פלא, איך זיך א סמך להלכה אויף דעם אויב איינער ווייסט פון עפעס א תשובה וואס ארבעט עס אויס להלכה.

גוטע נקודה האט געשריבן:

הר ההר האט געשריבן:

גוטע נקודה האט געשריבן:

אמאל איז דאך געווען א שעת סכנה?

מלשון רוב ראשונים איז משמע אז מען האט נישט צוריק געטוישט צו משום שמא יחזור דבר לקלקלו, אדער משום שאר סיבות.

איך מיין אז די איינציגע סמך לדבריך איז אין ספר העיטור.
ער שרייבט אז לאחר שכבר נהגו משום סכנה להדליק מבפנים נהגו כן אף עכשיו.

משא''כ מלשון שאר ראשונים.
אין ריטב''א שטייט אז סכנה איז לאו דוקא נאר אפילו צער אדער איבה.
שווער צו זאגן אז די היינטיגע אנטיסעמיטיזעם זאל זיין גענוג צו הייסן איבה, און צער איז אויך נאר לכאורה במקום צער גדול, ווייל חז''ל האבן דאך דאס אזוי מתקן אעפ''כ וואס קיינעם איז עס נישט קיין הנאה צו צינדען אויפן גאס.

אלע ברענגען צו דעם ספר הנייר, אז ער שרייבט ולדידן דביני גויים דיירינן כשעת הסכנה היא.
דארף מען אויך פארשטיין וואס אז געווען די תחילת תקנת חז''ל, דוקא במקום שאין שם גויים? רש''י זאגט קלאר נישט אזוי.

דער רא''ה איז אויך נאר משום שמא יכבוהו עכו''ם.

עכ''פ עס איז מיר א גרויסע פלא, איך זיך א סמך להלכה אויף דעם אויב איינער ווייסט פון עפעס א תשובה וואס ארבעט עס אויס להלכה.

מנחת יצחק ח“ו סס“ו
שבט הלוי ח“ז ספ“ד

יעדער האט געשריבן:

גוטע נקודה האט געשריבן:

הר ההר האט געשריבן:

גוטע נקודה האט געשריבן:

אמאל איז דאך געווען א שעת סכנה?

מלשון רוב ראשונים איז משמע אז מען האט נישט צוריק געטוישט צו משום שמא יחזור דבר לקלקלו, אדער משום שאר סיבות.

איך מיין אז די איינציגע סמך לדבריך איז אין ספר העיטור.
ער שרייבט אז לאחר שכבר נהגו משום סכנה להדליק מבפנים נהגו כן אף עכשיו.

משא''כ מלשון שאר ראשונים.
אין ריטב''א שטייט אז סכנה איז לאו דוקא נאר אפילו צער אדער איבה.
שווער צו זאגן אז די היינטיגע אנטיסעמיטיזעם זאל זיין גענוג צו הייסן איבה, און צער איז אויך נאר לכאורה במקום צער גדול, ווייל חז''ל האבן דאך דאס אזוי מתקן אעפ''כ וואס קיינעם איז עס נישט קיין הנאה צו צינדען אויפן גאס.

אלע ברענגען צו דעם ספר הנייר, אז ער שרייבט ולדידן דביני גויים דיירינן כשעת הסכנה היא.
דארף מען אויך פארשטיין וואס אז געווען די תחילת תקנת חז''ל, דוקא במקום שאין שם גויים? רש''י זאגט קלאר נישט אזוי.

דער רא''ה איז אויך נאר משום שמא יכבוהו עכו''ם.

עכ''פ עס איז מיר א גרויסע פלא, איך זיך א סמך להלכה אויף דעם אויב איינער ווייסט פון עפעס א תשובה וואס ארבעט עס אויס להלכה.

מנחת יצחק ח“ו סס“ו
שבט הלוי ח“ז ספ“ד

וידוע שיטת ה'דבר יהושע', אז היינטיגע צייטן איז מען גאר נישט יוצא אז מצינדט אינדרויסן.
https://hebrewbooks.org/53183

אוראייניקל האט געשריבן:

יעדער האט געשריבן:

גוטע נקודה האט געשריבן:

הר ההר האט געשריבן:

גוטע נקודה האט געשריבן:

אמאל איז דאך געווען א שעת סכנה?

מלשון רוב ראשונים איז משמע אז מען האט נישט צוריק געטוישט צו משום שמא יחזור דבר לקלקלו, אדער משום שאר סיבות.

איך מיין אז די איינציגע סמך לדבריך איז אין ספר העיטור.
ער שרייבט אז לאחר שכבר נהגו משום סכנה להדליק מבפנים נהגו כן אף עכשיו.

משא''כ מלשון שאר ראשונים.
אין ריטב''א שטייט אז סכנה איז לאו דוקא נאר אפילו צער אדער איבה.
שווער צו זאגן אז די היינטיגע אנטיסעמיטיזעם זאל זיין גענוג צו הייסן איבה, און צער איז אויך נאר לכאורה במקום צער גדול, ווייל חז''ל האבן דאך דאס אזוי מתקן אעפ''כ וואס קיינעם איז עס נישט קיין הנאה צו צינדען אויפן גאס.

אלע ברענגען צו דעם ספר הנייר, אז ער שרייבט ולדידן דביני גויים דיירינן כשעת הסכנה היא.
דארף מען אויך פארשטיין וואס אז געווען די תחילת תקנת חז''ל, דוקא במקום שאין שם גויים? רש''י זאגט קלאר נישט אזוי.

דער רא''ה איז אויך נאר משום שמא יכבוהו עכו''ם.

עכ''פ עס איז מיר א גרויסע פלא, איך זיך א סמך להלכה אויף דעם אויב איינער ווייסט פון עפעס א תשובה וואס ארבעט עס אויס להלכה.

מנחת יצחק ח“ו סס“ו
שבט הלוי ח“ז ספ“ד

וידוע שיטת ה'דבר יהושע', אז היינטיגע צייטן איז מען גאר נישט יוצא אז מצינדט אינדרויסן.
https://hebrewbooks.org/53183

יישר כוחכם ביידע פון אייך, וועלן מיר עס בעזר השם נאך קוקען און צוריק קומען מיט אן אנטווארט.

עס איז ידוע מכמה הוכחות אז ווען די אלע ראשונים וואס שרייבן בזמן הזה שמדליקין בפנים איז נישט געווען א ספעציעלע שעת סכנה אויף צינדן חנוכה ליכט, נאר זיי מיינען צו זאגן אז מען האט עוקר געווען די צינדן אין דרויסן און מתקן געווען בפנים
אפילו פשוט איו שלחן ערוך עס איז זיכער אז ווען די רמ"א שרייבט מִיהוּ בַּזְּמַן הַזֶּה שֶׁכֻּלָּם מַדְלִיקִין בִּפְנִים מַמָּשׁ, וְאֵין הֶכֵּר לִבְנֵי רְשׁוּת הָרַבִּים כְּלָל, מיינט כולם נישט נאר וואו עס איז נישט דא קיין גזירא
לאמיר זאגן אז עס איז אלע אלע דורות געווען גזירות און ווען די ראשונים שרייבן בזמן הזה מיינט אייביג עס איז געווען גזירות די זעלבע די שלחן ערוך וואס האט געשריבן די ספר פאר אלע דורות שרייבט בזמן הזה כמה פעמים האט געמיינט טאקע נאר בזמנם וואס עס איז דא די גזירה בזמן הרמ"א,

אבער פון משנה ברורה קען מען נאך געדענקן? ער שרייבט אויך אזוי משא"כ עכשיו שמדליקין ממש בפנים ולא איכפת לן כלל לעשות היכר לבני ר"ה

אויב וויל מען יוצה זיין אויך די שיטת צו צינדן אין גאס דארף מען אין אסאך פעלער צינדן 6/7 צו יוצא זיין אלע דיעות
אויך דא גרויסע מחלוקה ווי מען צינדט און ווען מען טיט אנדערש איז מען נישט יוצא די צווייטע מהלך,
לגבי צינדן אין גאס לויט שיטת רש"י און נאך אסאך ראשונים איז מען נישט יוצא צו צינדן אין א רשות הרבים נאר אויב די טיר פון די הויז איז אליין אפען צו די רשות הרבים
משא"כ אויב עס איז דא א האלל און פון די גאס טיר גייען אריין צוויי מענטשן אין די האלל מוז מען צינדן יעדער ביי זיין טיר אינעווייניג. ווייל עס מיז זיין אן אייגענע טיר.

תוספות האלט אז יעדער צינדט ביי די רשות הרבים אפילו ווען עס איז דא אסאך אירע צו די זעלבע אריינגאנג, עס איז א גרויסע מחלוקת הראשונים ווי ועמען מען פסקנט,

נאך דעם צו מען צינדט אויפן רשות הרבים ממש אדער בפנים החצר, און מען זעהט עס טאקע נאר ווען מען עפענט די טיר,

עכ"פ עס איז זייער שווער צו צינדן אין גאס צולוב די קאמלעצירטע מחלוקת אין יעדע פאל ווי מען דארף צינדן.

פארשטייט זיך אויב איז דא עטליכע טירן צו די גאס דארף מען צינדן ביי יעדע טיר, דאס מיינט אויך אויב איינער האט א זומער דירה אין די קעטסקילס וכדו'

סאדאם חוסעין האט געשריבן:

[
פארשטייט זיך אויב איז דא עטליכע טירן צו די גאס דארף מען צינדן ביי יעדע טיר, דאס מיינט אויך אויב איינער האט א זומער דירה אין די קעטסקילס וכדו'

די פוסקים נעמען אן אז אויב מ'דרייט זיך נישט דארט יעצט, דארף מען נישט צינדן דארט.

אוראייניקל האט געשריבן:

סאדאם חוסעין האט געשריבן:

[
פארשטייט זיך אויב איז דא עטליכע טירן צו די גאס דארף מען צינדן ביי יעדע טיר, דאס מיינט אויך אויב איינער האט א זומער דירה אין די קעטסקילס וכדו'

די פוסקים נעמען אן אז אויב מ'דרייט זיך נישט דארט יעצט, דארף מען נישט צינדן דארט.

ס'שטייט שוין אין די פריערדיגע פוסקים אז ס'איז נישט שייך היינט.

סטיטשינער האט געשריבן:

גוטע נקודה האט געשריבן:

יישר כוחכם ביידע פון אייך, וועלן מיר עס בעזר השם נאך קוקען און צוריק קומען מיט אן אנטווארט.

וואס הייסט אן אנטווארט? איר האט אפגעמאכט אז עס איז א פראבלעם און דעריבער דארפן די פוסקי הדור אן אנטווארט?

ער מיינט צו זאגן וויאזוי די אלע ראשונים זענען געווען קעגן שלחן ערוך, עפעס אזוי.

farshlufen האט געשריבן:

אוראייניקל האט געשריבן:

סאדאם חוסעין האט געשריבן:

[
פארשטייט זיך אויב איז דא עטליכע טירן צו די גאס דארף מען צינדן ביי יעדע טיר, דאס מיינט אויך אויב איינער האט א זומער דירה אין די קעטסקילס וכדו'

די פוסקים נעמען אן אז אויב מ'דרייט זיך נישט דארט יעצט, דארף מען נישט צינדן דארט.

ס'שטייט שוין אין די פריערדיגע פוסקים אז ס'איז נישט שייך היינט.

ווייל מ'צינדט אינעווייניג, און אפילו די וואס צינדן יא אינדרויסן, ווייל עס זענען דא וואס צינדן אינעווייניג.

ער רעדט אבער נניח אז מ'וועט אננעמען אז מ'דארף איבעראל צינדן אינדרויסן.

מ’מוז צינדן נאך מעריב? אדער ס’איז נאר א מנהג. אדער אפשר דאס אויכעט נישט

ווער איז שטערקער?! האט געשריבן:

מ’מוז צינדן נאך מעריב? אדער ס’איז נאר א מנהג. אדער אפשר דאס אויכעט נישט

אז מ'דאוונט נאכן צאת, דארף מען קודם דאוונען אלס תדיר

ווער איז שטערקער?! האט געשריבן:

מ’מוז צינדן נאך מעריב? אדער ס’איז נאר א מנהג. אדער אפשר דאס אויכעט נישט

אויב מ'איז אין שול דאווענט מען קודם אלס תדיר, און די מנהג איז צו גיין אין שול צו דאווענען קודם.

אבער אויב מ'איז אין שטוב דארף מען ע"פ הלכה נישט ארויסגיין דאווענען ווייל תדיר זאגט מען נאר ווען ביידע מצוות זענען אייניג.

יצחק אייזיק האט געשריבן:

ווער איז שטערקער?! האט געשריבן:

מ’מוז צינדן נאך מעריב? אדער ס’איז נאר א מנהג. אדער אפשר דאס אויכעט נישט

אויב מ'איז אין שול דאווענט מען קודם אלס תדיר, און די מנהג איז צו גיין אין שול צו דאווענען קודם.

אבער אויב מ'איז אין שטוב דארף מען ע"פ הלכה נישט ארויסגיין דאווענען ווייל תדיר זאגט מען נאר ווען ביידע מצוות זענען אייניג.

ש’כח.

ע"פ סוד איז דאכט זיך מיר יא אן ענין צו דאווענען פריער.

יצחק אייזיק האט געשריבן:

ווער איז שטערקער?! האט געשריבן:

מ’מוז צינדן נאך מעריב? אדער ס’איז נאר א מנהג. אדער אפשר דאס אויכעט נישט

אויב מ'איז אין שול דאווענט מען קודם אלס תדיר, און די מנהג איז צו גיין אין שול צו דאווענען קודם.

אבער אויב מ'איז אין שטוב דארף מען ע"פ הלכה נישט ארויסגיין דאווענען ווייל תדיר זאגט מען נאר ווען ביידע מצוות זענען אייניג.

לפי המשנ"ב יש טעם נוסף, שק"ש דאוריי' ונ"ח דרבנן

אוראייניקל האט געשריבן:

ע"פ סוד איז דאכט זיך מיר יא אן ענין צו דאווענען פריער.

עי' ספה"ק עבודת ישראל

אויב דער טאטע קומט אהיים שפעט פון די ארבייט איז כדי די שטוב זאל ווארטן אדער לאזן די בחורים צינדן ביים זמן?

אויב וועלן די בחורים זיצן נטכאמאל א האלבע שעה קענען זיי צינדן אבער לכאורה נישט און עס איז לכתחילה כדי עס זאל זיין צוזאמען און זיי קענען עסן לערנען חוץ אפשר פת ווייל די טאטע איז א שומר