בעזר ה' וועלן מיר פרובירן צו ברענגען יעדע וואך א קורץ מילתא דבדיחותא, אדער א אינטערסאנטע ווארט אויף די פרשה, לכבוד די ליינער.
פרשת לך לך:
אלס קינד האט דער מלמד פון הגאון הקדוש רבי ר' העשיל פון קראקע זצ"ל אים געפרעגט ווער איז געווען דער מלך פון די שטאט סדום?? האט ער גענפערט וואס הייסט, עס שטייט די וואך אין די פרשה "ברע" מלך סדום, אז דער מלך סדום האט געהייסן "ברע", פרעגט אים די מלמד, אויב אזוי פארוואס זאגן מיר יעדען טאג ביים דאווענען "מלח סדומית רובע" פארוואס זאגן מיר נישט "ברע", האט רבי העשיל גענפערט אז ווען מען האט איבערגעדרייט סדום, האט מען אויך איבערגעדרייט די נאמען פונעם מלך.....
פרשת לך לך: (מיר ברענעגן אויף די אשכול לאו דווקא מילתא דבדיחותא, נאר שיינע "זיסע" ווערטער אויך) עס שטייט די וואך אין די פרשה - ואנשי סדום רעים וחטאים לה' מאוד. שטייט אין דברי חנה פון הרה"ק מקאלשיץ זי"ע, די מדרש זאגט "אמר רב יצחק, מצאתי דוד עבדי", איך האב געטראפן מיין קנעכט דוד, "היכן מצאתיו" ווי האב איך אים געטראפן "בסדום", לכאורה וואס איז פשט אין די מדרש?? נאר עס שטייט אין ספרים הקדושים, אז סד"ם איז ר"ת ס'עודתא ד'דוד מ'לכא, אז ביי סעודת מלוה מלכה, וואס עס איז סעודת דוד מלכא משיחא דארט קען מען טרעפן דוד המלך. איז זייער גוט וואס די מדרש זאגט, אז ביי סד"ם קען מען טרעפן דוד המלך, זאגט די קאלשיצער רב זצ"ל אז דורך די פשט קען מען גוט פארשטיין פשט אין פסוק, "ואנשי סדום" מענטשען וואס נעמען זיך צוזאם צו עסן מלוה מלכה, "רעים" חברים אין ידידים בשבת אחים יחדיו, מען זיצט בצוותא חדא, איז "חטאים לה' מאוד", חטאים איז א לשון פון ריייניגען ווערט מען זייער גערייניגט, - אז אידן נעמען זיך צוזאם צו עסן מלוה מלכה באחוה ובריעות ווערט מען גערייניגט. די תורה איז נתגלה געווארן בלילה פארן קאלשציער רב זצ"ל (כך מובא בספרו)
רש"י די וואך: נעשה נס למלך סדום שיצא משם לפי שהיו באומות שלא היו מאמינין שניצל אברם מכבשן האש וכיון שיצא זה האמינו באברהם למפרע.
אויב איינער גלייבט נישט אין קיין נסים ווייל ער פארשטייט נישט וויאזוי דאס קען זיין, אויב אזוי פארוואס אין די נס פון מלך סדום זאל ער יא גלייבן?! און אויב וועט ער פאר סיי וועלכע סיבה יא גלייבן אין די נס פון מלך סדום פארוואס זאל דאס גורם זיין אז ער זאל שוין אויך גלייבן אין די נס פון אברהם?!
עס שטייט אין די פרשה "אנכי מגן לך", טייטש הרה"ק רבי מרדכי מנדוברנה זצ"ל בדרך צחות - אז ווען א בעל הבית רופט א אורח צו עסן, און ער עסט צוזאמען מיט די אורח פילט די אורח אסאך מער באקוועם צו עסן, אברהם אבינו האט דאך געהאט אסאך געסט, נו ווי קען אברהם אבינו עסן אזוי סאך מיט יעדע אורח, האט אים די באשעפער געזאגט "אנכי מגן לך" איך וועל דיר געבן א עקסטערע מגן צו עסן מיט אלע אורחים.
אולי יש חמשים צדיקים בתוך העיר האף תספה וכו'.... די הייליגער צאנזער רב זי"ע דער "דברי חיים" האט געזאגט בדרך צחות, אז עס איז דא פופציג רבנים אין איין שטאט, דארף נישט די באשעפער חרוב מאכן די שטאט, עס וועט שוין פון זיך אליין חרוב ווערן, ווייל ווען פופציג רבנים פירן א שטאט נעמט נישט לאנג ביז מען צושלאגט זיך, דאס האט אברהם אבינו געזאגט אז עס איז דא פופציג רבנים דארפסטו נישט חרוב מאכן..
פרשת וירא: ואקחה פת לחם וכו'... אין משך חכמה (פרשתינו) ווערט געבענגט בדרך הלצה, די יראים פסק'נט להלכה למעשה אז אכילת פת בלא שתיה איז מען נישט מחיוב בברכת המזון, מען איז נאר מחיוב אויב מען עסט און טרינקט, טייטש ער דאס האט אברהם אבינו געזאגט "ואקחה פת לחם" איך געב ענק נאר א שטיקעל ברויט, און נישט קיין טרינקען, כדי דורך דעם "אחרי כן תעברו" וועלן ענק תיכף גיין אן בענטשען וויילן ענק זענען נישט מחיוב געווארן מיט ברכת המזון.
די וואך זעהן מיר די "גדולה הכנסת אורחים יותר מקבלת פני השכינה", מען לערענט עס ארויס פון די פסוק "אל נא תעבור מעל עבדיך".
די הייליגערטריסקער מגידזי"ע האט געזאגט בדרך הלצה, איך האב קיימאל נישט פארשטאנען דעם מאמר, ביז ווען עס איז מיר אונטערגעקומען א מעשה,,, איך בין געפארן אינטערוועגנס און עס איז געווען א גרויס קעלט, און איך האב אנגעקלאפט אין א קרעטשמע וואס האט באלאנגט פאר א יוד אז ער זאל מיר אריינלאזן זיך אנצוווארמען אביסעל, אבער יענער האט זיך נישט וויסנדיג געמאכט. אבער ווען איך האב געזאגט ווער עס שטייט ביים טיר, האט ער תיכף געפענט און מיר ווארים אויפגענומען,,, האב איך דאן געזאגט אז איצט פארשטיי איך פארוואס "גדולה הכנסת אורחים מקבלת פני השכינה" ווייל ביי די שכינה איז נישט שייך קיין קעלט, אבער ביי הכנסת אורחים איז דאס אמאל א שאלה פון פיקוח נפש כדי מען זאל נישט פארפרוירען ווערן
הגאון המפו' רבי יהושע לייב דיסקין זצ"ל זאגט א זיס ווארט (מהרי"ל דיסקין) אז מיר נעמען דאך אן אז די עקידה איז געווען יום כיפור, דערפאר שטייט אין די תורה "וישא אברהם את עיניו וירא והנה איל אחר נאחז בסבך בקרניו", כדי עס זאל נישט זיין איסור צידה, נאר עס איז ניצוד ועומד און עס איז מותר..
ולוט ישב בשער סדום, זאגט רש"י: אותו היום מניהו שופט עליהם.
אין ספר "אפריון" לבעל קיצור שלחן ערוך, פרעגט ער ווי קומט דאס אז די אנשי סדום זאלן אויפנעמען לוט אלץ שופט, אקעגן די סדום'ניקעס איז ער דאך געווען גאנץ אן איינשטענדיגער מענטש?
ענטפערט ער אז די גמרא אין מס' סנהדרין פארציילט אז אליעזר עבד אברהם איז געווען אין סדום און איינער האט אים געווארפן א שטיין אין קאפ און אים גוט צובלוטיגט, האט ער יענעם אנגעקלאגט אין משפט האט דער שופט ג'פסק'נט אז ער דארף גאר באצאלן פאר יענעם געלט ווייל ער האט אים מקיז דם געווען, האט אליעזר תיכף גענומען א שטיין און געווארפן פארן שופט אין קאפ אריין און אים גוט צומזיק'ט, ווען דער שופט האט אים פארגעהאלטן האט ער אים געזאגט לשיטתך ביסטו מיר יעצט שולדיג געלט, גיי באצאל עס פאר דעם וועמען איך בין שולדיג.
זאגט ער אז די מעשה איז שנעל פארשרייט געווארן אין סדום און די שופטים האבן אנגעהויבן ציטערן פאר זייער לעבן ווייל מענטשן וועלן דאך אנהייבן נאך טוהן אזויווי אליעזר דעריבער האט קיינער מער נישט געוואלט זיין א שופט אין סדום זענען געגאנגען די אנשי סדום און געצווינגען לוט אז ער מוז ווערן א שופט כדי ער זאל כאפן שטיינער אין קאפ.
די וואך אין די פרשה זעהן מיר די שידוך פון יצחק און רבקה. לבן האט זיך אנגערופן אז מה' יצא הדבר. שטעלט זיך די קשיא, איז לבן געוועהן עפעס אזא גרויסע מאמין?! נאר זאגט די בית ישראל פון גור, אז אליעזר האט געבעטן שדכנות געלט, האט איהם לבן געענטפערט ווי ס'דארף צו זיין....
אליעזר פרעגט פון רבקה: היש בית אביך מקום לנו ללין, ענטפער זי: גם מקום ללון.
פי' רש"י ללין: לינה אחת והיא אמרה ללון כמה לינות.
האב איך געהערט אמאל מפרש זיין, ללין איז א לשון פון א קריגעריי אזוי עס שטייט אין פסוק וילונו העם על משה, אליעזר האט געוואלט וויסן וואס פאר א סארט שווער יצחק וועט באקומען האט ער איר געפרעגט צו היש בית אביך מקום ללין, צו מ'קען זיך מיט איר טאטע'ן קריגען, האט זי אים געענטפערט: לינות הרבה, מקען זיך מיט אים אסאך קריגן.