אידישע וועלט פארומס

ליבי ובשרי האט געשריבן:

קיסריה האט געשריבן:

ישרן האט געשריבן:

קיסריה האט געשריבן: איך האב דעם חוה"מ געהערט פון מיין שוואגער וואס האט אנגעפרעגט א גרויסן רב ומורה הוראה איבער א חולה אין שפיטאל.
דער רב האט גע'פסק'ט אז אויב ער האט נישט קיין שום געהעריגע מצות צו די סדרים אין שפיטאל מעג ער עסן מאשין מצות.

איך קען עס נישט גלייבן אז מ'זאל מתיר זיין מאשין מצות, ווען דער דברי חיים פסק'ט אז דאס איז חמץ גמור, אפילו בשעת הדחק גדול.

דער בעל המעשה האט מיר געבעטן נישט צו זאגן דעם נאמען פונעם רב. איך בין זיכער אז ס'האט דעקונג, איך ווייס נישט וויאזי און מהיכן דנתני.

איך פארשטיי נישט אודאי האט דאס דעקונג, די אנדערע פוסקים וואס זענען מקיל.
עד כדי כך קען מען זיך נישט רעכענען מיט די חולקים אויפן דברי חיים אז סזאל זיין אזוי ווי ב"ש במקום ב"ה אינה משנה אז מען זאל זיך נישט קענען פארלאזן אויף זיי אפילו בשעת הדחק גדול?
אודאי איז דא וואס וועלן זאגן אזוי, אבער עס איז נישט קיין קשיא אויף איינער וואס האלט נישט אזוי.

מצה שרויה אז מ'גיט פאר א חולה, ווייל קיינער זאגט נישט אז מצה שרויה איז חמץ. מ'איז בסך הכל מחמיר.
אבער מאשין מצות הייסט ביי אונזערע קרייזן חמץ גמור.

זייט אייך מסביר,
פארוואס איז די רב משועבד צום צו יעדע פסק פונעם צאנז'ע רב? ער איז נקרא על שמו?

אפי' די אוסרים האט נישט יעדער געהאלטן עס איז חמץ גמור.

אפשר טאר איך נישט עסן האנד מצות ווייל די רבני ירושלים האבן נישט געהאלטן דערפון....

לאמיר נעמען אין חשבון..
פון וואס רעדט מען דא, פון די כזיתים מצה? איז דאך עס א דאורייתא, האבן מיר דען אנגענומען אז הלכה למעשה אין אזא פאל זאל מען ענדערש גארנישט עסן און עוקר זיין דערמיט א מצוה דאורייתא?
אויב רעדט מען סתם אזוי אז דער חולה וויל עסן מצה, מעג מען דאך עובר זיין אויף איסורי דרבנן פאר א חולה שאין בו סכנה און איסורי דאורייתא פאר א חולה שיש בו סכנה...

דארף מען וויסן אויב דער הייליגער צאנזער רב האט געמיינט צו זאגן אז מאשין מצות איז חמץ דאורייתא.. וכן אז מטאר קיינמאל נישט קויפן קיין פסח'דיגע מאשין מצה ווי מאנישעוויץ וכו' אלץ חמץ שעבר עליו את הפסח..
אדער איז דאס מער אן אויסדריק און גזירה דרבנן אז סהאט א דין חמץ..

און נאכן ווערן קלאר אין די שיטה פונעם הייליגן דברי חיים, און לאמיר זאגן אז ער האלט מאשין מצות פאר ריכטיגע חמץ, דארף מען עקסטער דן זיין אויף ווי ווייט מיר האבן דאס אנגענומען

לעניננו, נאך די אלע חשבונות דארף מען עקסטער דן זיין דאס מציאות ביי יעדע חולה עקסטער

פארשטייט זיך, נארמאל דער וואס נעמט אן אלע פסקים פון דער דברי חיים, דארף חושש זיין אויף היינטעגר מאשין מצות. אבער למעשה, ער האט געפאסקנ'ט אויף מאשין מצות אין זיין צייט, און עס קען גאר זיין אז אויף היינטג'ר מאשינין וועט ער נישט אזוי געפאסקינד. ממילא איז דאס נישט קען וונדער אויב א רב איז מתיר בשעת הדחק אפילו פאר איינער וואס פירט ווי דער דברי חיים.

חובב_ספרים האט געשריבן: און עס קען גאר זיין אז אויף היינטג'ר מאשינין וועט ער נישט אזוי געפאסקינד.

אזוי גאר?
ס'דא טענות אז די היינטיגע זענען נאך ערגער:
מחמצת שאסרה תורה

זעירא האט געשריבן:

חובב_ספרים האט געשריבן: און עס קען גאר זיין אז אויף היינטג'ר מאשינין וועט ער נישט אזוי געפאסקינד.

אזוי גאר?
ס'דא טענות אז די היינטיגע זענען נאך ערגער:
מחמצת שאסרה תורה

אבער ס'דא טענות אז זיי זענען נאך בעסער. יעדער איינער קען זאגין וואס ער מיינט, אבער דער שאלה דא איז וואס וועט דער דברי חיים געזאגט. און נאר ער קען דאס ענפערין בודאות.

חובב_ספרים האט געשריבן:

זעירא האט געשריבן:

חובב_ספרים האט געשריבן: און עס קען גאר זיין אז אויף היינטג'ר מאשינין וועט ער נישט אזוי געפאסקינד.

אזוי גאר?
ס'דא טענות אז די היינטיגע זענען נאך ערגער:
מחמצת שאסרה תורה

אבער ס'דא טענות אז זיי זענען נאך בעסער. יעדער איינער קען זאגין וואס ער מיינט, אבער דער שאלה דא איז וואס וועט דער דברי חיים געזאגט. און נאר ער קען דאס ענפערין בודאות.

דערפאר האט ער געזאגט א 'טעם הכמוס'...

פאר'מוח'ט האט געשריבן:

חובב_ספרים האט געשריבן:

זעירא האט געשריבן:

חובב_ספרים האט געשריבן: און עס קען גאר זיין אז אויף היינטג'ר מאשינין וועט ער נישט אזוי געפאסקינד.

אזוי גאר?
ס'דא טענות אז די היינטיגע זענען נאך ערגער:
מחמצת שאסרה תורה

אבער ס'דא טענות אז זיי זענען נאך בעסער. יעדער איינער קען זאגין וואס ער מיינט, אבער דער שאלה דא איז וואס וועט דער דברי חיים געזאגט. און נאר ער קען דאס ענפערין בודאות.

דערפאר האט ער געזאגט א 'טעם הכמוס'...

נישטא אזא פסק, א רבי פאר חסידים קען דעיס זאגן אבער מקען נישט מיט דעים אפווענדן גדולי פוסקים וואס זעהן בחוש אז די היינטיגע מאשין מצות איז אסאך מער מהודר

rutledge האט געשריבן:

פאר'מוח'ט האט געשריבן:

חובב_ספרים האט געשריבן:

זעירא האט געשריבן:

חובב_ספרים האט געשריבן: און עס קען גאר זיין אז אויף היינטג'ר מאשינין וועט ער נישט אזוי געפאסקינד.

אזוי גאר?
ס'דא טענות אז די היינטיגע זענען נאך ערגער:
מחמצת שאסרה תורה

אבער ס'דא טענות אז זיי זענען נאך בעסער. יעדער איינער קען זאגין וואס ער מיינט, אבער דער שאלה דא איז וואס וועט דער דברי חיים געזאגט. און נאר ער קען דאס ענפערין בודאות.

דערפאר האט ער געזאגט א 'טעם הכמוס'...

נישטא אזא פסק, א רבי פאר חסידים קען דעיס זאגן אבער מקען נישט מיט דעים אפווענדן גדולי פוסקים וואס זעהן בחוש אז די היינטיגע מאשין מצות איז אסאך מער מהודר

לגבי א מורה הוראה ביזטו גערעכט, אבער ווען עס קומט צום פסק פונעם דברי חיים, קען מען נישט אנפאנגן און טראכטן אז אפשר וואלט ער היינט מתיר געווען, וויבאלד ער האט געזאגט אז ס'איז א 'טעם הכמוס' ממילא קענסטו נישט קיין ערגעץ מיט דעם, ויותר מזה, לכאורה דאס גופא איז געווען די סיבה פארוואס ער האט געזאגט אז ס'איז א טעם הכמוס...

פאר'מוח'ט האט געשריבן:

rutledge האט געשריבן:

פאר'מוח'ט האט געשריבן:

חובב_ספרים האט געשריבן:

זעירא האט געשריבן: אזוי גאר?
ס'דא טענות אז די היינטיגע זענען נאך ערגער:
מחמצת שאסרה תורה

אבער ס'דא טענות אז זיי זענען נאך בעסער. יעדער איינער קען זאגין וואס ער מיינט, אבער דער שאלה דא איז וואס וועט דער דברי חיים געזאגט. און נאר ער קען דאס ענפערין בודאות.

דערפאר האט ער געזאגט א 'טעם הכמוס'...

נישטא אזא פסק, א רבי פאר חסידים קען דעיס זאגן אבער מקען נישט מיט דעים אפווענדן גדולי פוסקים וואס זעהן בחוש אז די היינטיגע מאשין מצות איז אסאך מער מהודר

לגבי א מורה הוראה ביזטו גערעכט, אבער ווען עס קומט צום פסק פונעם דברי חיים, קען מען נישט אנפאנגן און טראכטן אז אפשר וואלט ער היינט מתיר געווען, וויבאלד ער האט געזאגט אז ס'איז א 'טעם הכמוס' ממילא קענסטו נישט קיין ערגעץ מיט דעם, ויותר מזה, לכאורה דאס גופא איז געווען די סיבה פארוואס ער האט געזאגט אז ס'איז א טעם הכמוס...

זיין טעם כמוס איז געווען כלפי מאשין מצות פו זיין צייט. ווער זאגט אז דאס פאסט לגב היינטיגער מאשין מצות. דער דברי חיים האט נישט געפאסקינד אויף היינטעגער מאשין מצות בכלל.

חובב_ספרים האט געשריבן:

פאר'מוח'ט האט געשריבן:

rutledge האט געשריבן:

פאר'מוח'ט האט געשריבן:

חובב_ספרים האט געשריבן: אבער ס'דא טענות אז זיי זענען נאך בעסער. יעדער איינער קען זאגין וואס ער מיינט, אבער דער שאלה דא איז וואס וועט דער דברי חיים געזאגט. און נאר ער קען דאס ענפערין בודאות.

דערפאר האט ער געזאגט א 'טעם הכמוס'...

נישטא אזא פסק, א רבי פאר חסידים קען דעיס זאגן אבער מקען נישט מיט דעים אפווענדן גדולי פוסקים וואס זעהן בחוש אז די היינטיגע מאשין מצות איז אסאך מער מהודר

לגבי א מורה הוראה ביזטו גערעכט, אבער ווען עס קומט צום פסק פונעם דברי חיים, קען מען נישט אנפאנגן און טראכטן אז אפשר וואלט ער היינט מתיר געווען, וויבאלד ער האט געזאגט אז ס'איז א 'טעם הכמוס' ממילא קענסטו נישט קיין ערגעץ מיט דעם, ויותר מזה, לכאורה דאס גופא איז געווען די סיבה פארוואס ער האט געזאגט אז ס'איז א טעם הכמוס...

זיין טעם כמוס איז געווען כלפי מאשין מצות פו זיין צייט. ווער זאגט אז דאס פאסט לגב היינטיגער מאשין מצות. דער דברי חיים האט נישט געפאסקינד אויף היינטעגער מאשין מצות בכלל.

דער דברי חיים איז נישט "בלויז" א טעם הכמוס, אין די תשובה שרייבט אז ער האט געזעהן די אלע טעמים לאיסור און ער איז מסכים צו זיי באופן כללי, און זייער אסאך טעמים וואס די פוסקים לאיסור האבן אנגענומען בשעתם איז נאך שייך היינט אדער איז נאך ארגער.

טראק דרייווער האט געשריבן:

חובב_ספרים האט געשריבן:

פאר'מוח'ט האט געשריבן:

rutledge האט געשריבן:

פאר'מוח'ט האט געשריבן: דערפאר האט ער געזאגט א 'טעם הכמוס'...

נישטא אזא פסק, א רבי פאר חסידים קען דעיס זאגן אבער מקען נישט מיט דעים אפווענדן גדולי פוסקים וואס זעהן בחוש אז די היינטיגע מאשין מצות איז אסאך מער מהודר

לגבי א מורה הוראה ביזטו גערעכט, אבער ווען עס קומט צום פסק פונעם דברי חיים, קען מען נישט אנפאנגן און טראכטן אז אפשר וואלט ער היינט מתיר געווען, וויבאלד ער האט געזאגט אז ס'איז א 'טעם הכמוס' ממילא קענסטו נישט קיין ערגעץ מיט דעם, ויותר מזה, לכאורה דאס גופא איז געווען די סיבה פארוואס ער האט געזאגט אז ס'איז א טעם הכמוס...

זיין טעם כמוס איז געווען כלפי מאשין מצות פו זיין צייט. ווער זאגט אז דאס פאסט לגב היינטיגער מאשין מצות. דער דברי חיים האט נישט געפאסקינד אויף היינטעגער מאשין מצות בכלל.

דער דברי חיים איז נישט "בלויז" א טעם הכמוס, אין די תשובה שרייבט אז ער האט געזעהן די אלע טעמים לאיסור און ער איז מסכים צו זיי באופן כללי, און זייער אסאך טעמים וואס די פוסקים לאיסור האבן אנגענומען בשעתם איז נאך שייך היינט אדער איז נאך ארגער.

מקען לכאורה דן זיין אויף ביידע וועגן סיי לקולא און לחומרה און קיינמאל נישט ארויסקריכן.. ווייל סוף סוף וועט יעדער זיך האלטן מיט דאס זייניגע

איך מיין אבער אז מדארף האבן ברייטע פלייצעס צו זאגן פאר איינעם נישט צו עסן די דאורייתא'דיגע כזיתים אויב האט מען נישט עפעס אנדערש ווי די היינטיגע מאשין מצות

(איך קום פון מקומות וואו מהאט יא געגעסן מאשין מצות, אפשר בין איך א נוגע בדבר)

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: איינער וואס דברי רבנו הקדוש מצאנז איז יקר לו טאר חלילה נישט עסן קיין מאשין מצות פאר סיי וועלעכע סיבה.

ווי דער הייליגער נאסוידער רב האט געזאגט 'אז דער הייליגער רב האט געזאגט ס'איז חמץ קומט א מלאך פון הימל און איז עס מחמיץ'

שיין דערלעבט, חסידים פון דברי חיים בויען דאורייתא'ס אויף מעשה'לעך און אויסדרוקן פון "הייליגער נאסוידער רב"... אין סאדיגורא איז עס אזוי צוגעגאנגען. היינט דארף מען מברר זיין צו דאס איז דאס זעלבע מציאות אדער נישט. אויב וועט איינער נישט האבן קיין אנדערע מצות דארף מען מברר זיין וואס איז די הלכה בכהאי גוונא? איז די תשובה אין דברי חיים א איסור לדורות אפילו במקום וואס עס איז נישטא צו באקומען אנדערע מצות אדער איז עס נאר למיגדר מילתא וכו' וכו'. אבער נישט סתם צו בויען הלכות אויף מלאכים פון הימל וואס זענען מחמיץ כשר'ע מצות...

יידישע קהילות האט געשריבן:

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: איינער וואס דברי רבנו הקדוש מצאנז איז יקר לו טאר חלילה נישט עסן קיין מאשין מצות פאר סיי וועלעכע סיבה.

ווי דער הייליגער נאסוידער רב האט געזאגט 'אז דער הייליגער רב האט געזאגט ס'איז חמץ קומט א מלאך פון הימל און איז עס מחמיץ'

שיין דערלעבט, חסידים פון דברי חיים בויען דאורייתא'ס אויף מעשה'לעך און אויסדרוקן פון "הייליגער נאסוידער רב"... אין סאדיגורא איז עס אזוי צוגעגאנגען. היינט דארף מען מברר זיין צו דאס איז דאס זעלבע מציאות אדער נישט. אויב וועט איינער נישט האבן קיין אנדערע מצות דארף מען מברר זיין וואס איז די הלכה בכהאי גוונא? איז די תשובה אין דברי חיים א איסור לדורות אפילו במקום וואס עס איז נישטא צו באקומען אנדערע מצות אדער איז עס נאר למיגדר מילתא וכו' וכו'. אבער נישט סתם צו בויען הלכות אויף מלאכים פון הימל וואס זענען מחמיץ כשר'ע מצות...

ס'איז דא די ידוע'דיגע עובדא ביים קריג ביי איינע פין די גדולי נכדי מרן הרה"ק גאון ישראל הד"ח זצוק"ל ווען מען האט אים ביים קריג אנגעפרעגט וואס צו טון בנוגע ניצן מאשין מצה, ס'האט זייער לאנג געדויערט צו באקומען אן אנטווארט און לבסוף האט ער געזאגט ווען מען זאל מיר פרעגן צו עסן חמץ ממש וואלט איך בלי ספק געזאגט פיקוח נפש דוחה הכל, אבער צו גיין זאגן אז א נכד הד"ח זצוק"ל האט געזאגט מען זאל עסן מאשין מצה דאס קען איך נישט

סמעטענע האט געשריבן:

יידישע קהילות האט געשריבן:

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: איינער וואס דברי רבנו הקדוש מצאנז איז יקר לו טאר חלילה נישט עסן קיין מאשין מצות פאר סיי וועלעכע סיבה.

ווי דער הייליגער נאסוידער רב האט געזאגט 'אז דער הייליגער רב האט געזאגט ס'איז חמץ קומט א מלאך פון הימל און איז עס מחמיץ'

שיין דערלעבט, חסידים פון דברי חיים בויען דאורייתא'ס אויף מעשה'לעך און אויסדרוקן פון "הייליגער נאסוידער רב"... אין סאדיגורא איז עס אזוי צוגעגאנגען. היינט דארף מען מברר זיין צו דאס איז דאס זעלבע מציאות אדער נישט. אויב וועט איינער נישט האבן קיין אנדערע מצות דארף מען מברר זיין וואס איז די הלכה בכהאי גוונא? איז די תשובה אין דברי חיים א איסור לדורות אפילו במקום וואס עס איז נישטא צו באקומען אנדערע מצות אדער איז עס נאר למיגדר מילתא וכו' וכו'. אבער נישט סתם צו בויען הלכות אויף מלאכים פון הימל וואס זענען מחמיץ כשר'ע מצות...

ס'איז דא די ידוע'דיגע עובדא ביים קריג ביי איינע פין די גדולי נכדי מרן הרה"ק גאון ישראל הד"ח זצוק"ל ווען מען האט אים ביים קריג אנגעפרעגט וואס צו טון בנוגע ניצן מאשין מצה, ס'האט זייער לאנג געדויערט צו באקומען אן אנטווארט און לבסוף האט ער געזאגט ווען מען זאל מיר פרעגן צו עסן חמץ ממש וואלט איך בלי ספק געזאגט פיקוח נפש דוחה הכל, אבער צו גיין זאגן אז א נכד הד"ח זצוק"ל האט געזאגט מען זאל עסן מאשין מצה דאס קען איך נישט

נאך א מעשה???

וואס פארא הלכהדיגע פאסטן איז 'איינע פין די גדולי נכדי מרן הרה"ק גאון ישראל הד"ח זצוק"ל'? מיר מוזן שווייגן אפילו אויף נאמענלאזע מענטשן אויך?

מפארציילט אז א איד אין אנטווערפען האט באקומען פון זיין שווער מאשין מצות אבער ער האט עס נישט געוואלט עסן אום פסח האט ער אריינגעשריבן אינעם שטר מכירת חמץ, איז ער געקומען דערמיט צו הרב קרייזווירטה זצ"ל און ער האט אים געזאגט מצות פארקויפט מען נישט אין חמץ, איז ער געגאנגען צום באניע רב דאכצעך און ער האט געזאגט חמץ גמור פארקויפט מען נישט

יידישע קהילות האט געשריבן:

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: איינער וואס דברי רבנו הקדוש מצאנז איז יקר לו טאר חלילה נישט עסן קיין מאשין מצות פאר סיי וועלעכע סיבה.

ווי דער הייליגער נאסוידער רב האט געזאגט 'אז דער הייליגער רב האט געזאגט ס'איז חמץ קומט א מלאך פון הימל און איז עס מחמיץ'

שיין דערלעבט, חסידים פון דברי חיים בויען דאורייתא'ס אויף מעשה'לעך און אויסדרוקן פון "הייליגער נאסוידער רב"... אין סאדיגורא איז עס אזוי צוגעגאנגען. היינט דארף מען מברר זיין צו דאס איז דאס זעלבע מציאות אדער נישט. אויב וועט איינער נישט האבן קיין אנדערע מצות דארף מען מברר זיין וואס איז די הלכה בכהאי גוונא? איז די תשובה אין דברי חיים א איסור לדורות אפילו במקום וואס עס איז נישטא צו באקומען אנדערע מצות אדער איז עס נאר למיגדר מילתא וכו' וכו'. אבער נישט סתם צו בויען הלכות אויף מלאכים פון הימל וואס זענען מחמיץ כשר'ע מצות...

רבי איד, ס'איז זייער שווער און מעגליך נישט במציאות צי פארשטיין געבן פאר א בוים געוואקעסענער די יסודות מיט וואס אינז לעבן, די יסודות וואס האלט אינז ביי אידישקייט, די יסודות וואס איז ביי אינז שטערקער ווי דאורייתא'ס. די יסודות וואס אן דעם איז די גאנצע עקזיסטענץ פון דאורייתא אינטער פראגע צייכן.

ניין, היינט דארף מען גארנישט מברר זיין. א מצה וואס איז פראדעצירט געווארן דורך א מאשין איז חמץ גמור. דער הייליגער רב האט אזוי געזאגט בימיו און ציגעלייגט די טעם האיסור איז כמוס. זיינע הייליגע תלמידים ותלמידי תלמידיו - וואס רעכנט אריין מרן רביה"ק מסאטמאר זי"ע - האבן אין זיינע ווערטער געלערנט פשט אז די רב האט געציטערט אויב וועט ער זאגן א טעם אין דעם איסור וועט נאך ארויסקומען א געוויסע מאשין וואס האט נישט די פראבלעם און מ'וועט עס מתיר זיין. און די אמת'ע סיבת האיסור אלץ מה יולד יום וואס קען ברענגען אסאך ערגערע מכשולות און איז נוגע אין אלע דורות אויף יעדע שינוי וואס מ'מאכט, איז נישט ניתן להכתב און איז א פרייע ציל ברעט פאר די מתחדשים און משכילים לדורותיהם.

טאקע דער "היינט דארף מען מברר זיין" טאקע דער טריפה'ענע טערמין פארוואס זיי האבן אזוי געציטערט, טאקע צוליב דעם איז די פסק די זעלבע און האט זיך נישט געטוישט. היינט דארף מען מברר זיין איין זאך: איז עס די זעלבע מצות וואס מ'האט ביי כלל ישראל לדורותיהם געניצט, ד.מ. געהעריג פראדאצירט מיט די הענט? דאס איז כשר, איז עס געמאכט מיט א מאשין איז עס חמץ גמור! און יא! די ווערטער פון הייליגן נאסוידע רב איז הלכה למעשה. ח"ו צי עסן היינטיגע מאשין מצות אפילו פאר די כזיתים אפילו ווען מ'האט נישט! דער פסק וועט דיר ענטפערן יעדע דעת תורה אן אויסנאם וואס גייט אויף דעם הייליגן וועג פון היפוך דער "היינט דארף מען מברר זיין"

[נישט אז ס'איז נוגע באמת, אבער פאר די וואס גייען יא כצאן לטבח מיט זייער אייגענע שכל קענען פון צאנזע רב אליינס ברענגען א ראי' אז גארנישט איז נישט אנדערש היינט, היעלה על הדעת א שאלה בימי צאנזע רב מיט איינעם וואס וועט נישט האבן קיין כשר'ע מצות אבער קען באיזה אופן באקומען די ערשטע גאנג מצות פון א ברענד-ניו מאשין, הא? נישטא קיין שאלה! טעם הכמוס! ס'איז אסור! און האט דער נאסוידער רב גע'פסק'ענט אז ס'איז זיכער דא א שטיק חמץ דארט פונעם מלאך!...]

קיסריה האט געשריבן:

סטאוו יא פיטא האט געשריבן:

יידישע קהילות האט געשריבן:

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: איינער וואס דברי רבנו הקדוש מצאנז איז יקר לו טאר חלילה נישט עסן קיין מאשין מצות פאר סיי וועלעכע סיבה.

ווי דער הייליגער נאסוידער רב האט געזאגט 'אז דער הייליגער רב האט געזאגט ס'איז חמץ קומט א מלאך פון הימל און איז עס מחמיץ'

שיין דערלעבט, חסידים פון דברי חיים בויען דאורייתא'ס אויף מעשה'לעך און אויסדרוקן פון "הייליגער נאסוידער רב"... אין סאדיגורא איז עס אזוי צוגעגאנגען. היינט דארף מען מברר זיין צו דאס איז דאס זעלבע מציאות אדער נישט. אויב וועט איינער נישט האבן קיין אנדערע מצות דארף מען מברר זיין וואס איז די הלכה בכהאי גוונא? איז די תשובה אין דברי חיים א איסור לדורות אפילו במקום וואס עס איז נישטא צו באקומען אנדערע מצות אדער איז עס נאר למיגדר מילתא וכו' וכו'. אבער נישט סתם צו בויען הלכות אויף מלאכים פון הימל וואס זענען מחמיץ כשר'ע מצות...

רבי איד, ס'איז זייער שווער און מעגליך נישט במציאות צי פארשטיין געבן פאר א בוים געוואקעסענער די יסודות מיט וואס אינז לעבן, די יסודות וואס האלט אינז ביי אידישקייט, די יסודות וואס איז ביי אינז שטערקער ווי דאורייתא'ס. די יסודות וואס אן דעם איז די גאנצע עקזיסטענץ פון דאורייתא אינטער פראגע צייכן.

ניין, היינט דארף מען גארנישט מברר זיין. א מצה וואס איז פראדעצירט געווארן דורך א מאשין איז חמץ גמור. דער הייליגער רב האט אזוי געזאגט בימיו און ציגעלייגט די טעם האיסור איז כמוס. זיינע הייליגע תלמידים ותלמידי תלמידיו - וואס רעכנט אריין מרן רביה"ק מסאטמאר זי"ע - האבן אין זיינע ווערטער געלערנט פשט אז די רב האט געציטערט אויב וועט ער זאגן א טעם אין דעם איסור וועט נאך ארויסקומען א געוויסע מאשין וואס האט נישט די פראבלעם און מ'וועט עס מתיר זיין. און די אמת'ע סיבת האיסור אלץ מה יולד יום וואס קען ברענגען אסאך ערגערע מכשולות און איז נוגע אין אלע דורות אויף יעדע שינוי וואס מ'מאכט, איז נישט ניתן להכתב און איז א פרייע ציל ברעט פאר די מתחדשים און משכילים לדורותיהם.

טאקע דער "היינט דארף מען מברר זיין" טאקע דער טריפה'ענע טערמין פארוואס זיי האבן אזוי געציטערט, טאקע צוליב דעם איז די פסק די זעלבע און האט זיך נישט געטוישט. היינט דארף מען מברר זיין איין זאך: איז עס די זעלבע מצות וואס מ'האט ביי כלל ישראל לדורותיהם געניצט, ד.מ. געהעריג פראדאצירט מיט די הענט? דאס איז כשר, איז עס געמאכט מיט א מאשין איז עס חמץ גמור! און יא! די ווערטער פון הייליגן נאסוידע רב איז הלכה למעשה. ח"ו צי עסן היינטיגע מאשין מצות אפילו פאר די כזיתים אפילו ווען מ'האט נישט! דער פסק וועט דיר ענטפערן יעדע דעת תורה אן אויסנאם וואס גייט אויף דעם הייליגן וועג פון היפוך דער "היינט דארף מען מברר זיין"

[נישט אז ס'איז נוגע באמת, אבער פאר די וואס גייען יא כצאן לטבח מיט זייער אייגענע שכל קענען פון צאנזע רב אליינס ברענגען א ראי' אז גארנישט איז נישט אנדערש היינט, היעלה על הדעת א שאלה בימי צאנזע רב מיט איינעם וואס וועט נישט האבן קיין כשר'ע מצות אבער קען באיזה אופן באקומען די ערשטע גאנג מצות פון א ברענד-ניו מאשין, הא? נישטא קיין שאלה! טעם הכמוס! ס'איז אסור! און האט דער נאסוידער רב גע'פסק'ענט אז ס'איז זיכער דא א שטיק חמץ דארט פונעם מלאך!...]

האלאו, דער פסק הלכה פון צאנזער רב שמפיו אנו חיים איז א פסק וואס איז אונז מחייב אנו וזרענו. מיר דארפן עס בכלל נישט פארשטיין, פונקט ווי מיר גייען נישט קיין שעטנז, כאטש מיר פארשטייען נישט דעם טעם.

דערפאר איז מיר געווען א חידוש גדול צו הערן א היימישער מורה הוראה ורב בישראל צו פסק׳ן פאר א חולה צו עסן מאשין מצות.

יאפ!
און סאדיגורא האט געזיגט!!

יידישע קהילות האט געשריבן:

סמעטענע האט געשריבן:

יידישע קהילות האט געשריבן:

סטאוו יא פיטא האט געשריבן: איינער וואס דברי רבנו הקדוש מצאנז איז יקר לו טאר חלילה נישט עסן קיין מאשין מצות פאר סיי וועלעכע סיבה.

ווי דער הייליגער נאסוידער רב האט געזאגט 'אז דער הייליגער רב האט געזאגט ס'איז חמץ קומט א מלאך פון הימל און איז עס מחמיץ'

שיין דערלעבט, חסידים פון דברי חיים בויען דאורייתא'ס אויף מעשה'לעך און אויסדרוקן פון "הייליגער נאסוידער רב"... אין סאדיגורא איז עס אזוי צוגעגאנגען. היינט דארף מען מברר זיין צו דאס איז דאס זעלבע מציאות אדער נישט. אויב וועט איינער נישט האבן קיין אנדערע מצות דארף מען מברר זיין וואס איז די הלכה בכהאי גוונא? איז די תשובה אין דברי חיים א איסור לדורות אפילו במקום וואס עס איז נישטא צו באקומען אנדערע מצות אדער איז עס נאר למיגדר מילתא וכו' וכו'. אבער נישט סתם צו בויען הלכות אויף מלאכים פון הימל וואס זענען מחמיץ כשר'ע מצות...

ס'איז דא די ידוע'דיגע עובדא ביים קריג ביי איינע פין די גדולי נכדי מרן הרה"ק גאון ישראל הד"ח זצוק"ל ווען מען האט אים ביים קריג אנגעפרעגט וואס צו טון בנוגע ניצן מאשין מצה, ס'האט זייער לאנג געדויערט צו באקומען אן אנטווארט און לבסוף האט ער געזאגט ווען מען זאל מיר פרעגן צו עסן חמץ ממש וואלט איך בלי ספק געזאגט פיקוח נפש דוחה הכל, אבער צו גיין זאגן אז א נכד הד"ח זצוק"ל האט געזאגט מען זאל עסן מאשין מצה דאס קען איך נישט

נאך א מעשה???

יא, א מעשה פון הייליגע צדיקים איז אונז טייערער ווי אייערע דברי השכ...

קען מען ביטע אויפהערן שרייען?
א קורצע פראגע - איז מאשין מצות די איינציגסטע שאלה אין די תורה? איז חמץ די איינציגסטע עבירה?
מיר האבן אן אויסגעטרויטענעם דרך ביז משה רבינו וויאזוי מ'איז מברר הלכות, וויאזוי מ'פסק'נט, וויאזוי מ'איז גוזר א גזירה אויף א רבים לשעה און לדורות.
ווער נאך ווי דער צאנזער רב זי"ע האט לוחם געווען אז מ'זאל נישט בויען קיין הלכות אויף קיין אמונה אין רבי'ס?
צאנזער רב האט מברר געווען לאיסור. ריכטיג.
ער האט אויך ג'אסר'ט מטעם הכמוס. וואס כידוע ווי ער שרייבט און ווי דער רבי זי"ע שרייבט אין תשובת דב"י ח"א סי' ל"ה , איז דאס ווייל די טעכנאלאגיע טוישט זיך כסדר. ממילא איז דא א גרויסע חשש פון א מכשול. שכל'דיגע רייד וואס יעדער קען פארשטיין.
אויב איז א מצב פון סכנה אדער מ'האט נישט אויף מקיים זיין מצוות מצה. דארף מען פרעגן ביי א פוסק: 1- איז דא א חשש חמץ. 2 - איז די גזרה פון צאנזער רב מחייב אין אזוינע אומשטענדן בבחינת חכמים יכולים לעקור דבר מן התורה בשב ואל תעשה. זאל דער רב דן זיין צו יא אדער ניין. יעדער פארשטייט אז אינו דומה א מצב פון פיקוח נפש און פון אונסים צו א געווענטליכער מצב.
אבער איין זאך נישט, דער רב וועט נישט זאגן אז צוליב אן אויסדריק וואס א געוויסער צדיק נבג"מ האט געזאגט אז מלאכים זענען מחמיץ, זאל א ייד זיך צוריקהאלטן פון מקיים זיין מצות מצה דאורייתא!!
אויב יא, טוט ער פארקערט פון וואס דער צאנזער רב זי"ע האט לוחם געווען כל ימיו.