אידישע וועלט פארומס

קנאפער ידען האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:16 pm

א שטענדיג צעמישטער האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:13 pm

קנאפער ידען האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:08 pm

פינקע פאטעטאס האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 1:55 pm

האט דער פריץ פאר גרויס כעס געגעבען א "באפעל" פאר זיינע באדינער'ס...
באפעל אדער באפעהל?

באפעל (אבער אין דעם זאץ וואלט איז גענוצט "באפוילן" אין פלאץ "געגעבן א באפעל פאר")

דהיינו: האט דער פריץ פאר גרויס כעס באפוילןזיינע באדינער'ס...
נישט: האט דער פריץ פאר גרויס כעס באפוילן פארזיינע באדינער'ס...

כ'מאך נאר זיכער ס'איז קלאר...

און מסתם נאך בעסער "פאר גרויס כעס האט דער פריץ באפוילן זיינע באדינער...".

("באדינער'ס" איז אויך אומריכטיג)

פראקטיש האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:18 pm

געגעבן א באפעל, געגבן א טריי, איך גיי געבן א טשעק צו ס'ליגט נאך דארט, א. ד. ג

פארוואס קען מען נישט פלעין באפעלן, טרייען און טשעקן? פארוואס דארף מען עס געבן און וואס טוה איך אז יענער וויל עס נישט נעמען?

(ס'האט נישט מיט דעם אשכול אבער די פריערדיגע תגובה האט עס געטריגערט, איך פיהל בעסער איצט...)

א שטענדיג צעמישטער האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:20 pm

פראקטיש האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:18 pm

געגעבן א באפעל, געגבן א טריי, איך גיי געבן א טשעק צו ס'ליגט נאך דארט, א. ד. ג

פארוואס קען מען נישט פלעין באפעלן, טרייען און טשעקן? פארוואס דארף מען עס געבן און וואס טוה איך אז יענער וויל עס נישט נעמען?

(ס'האט נישט מיט דעם אשכול אבער די פריערדיגע תגובה האט עס געטריגערט, איך פיהל בעסער איצט...)

עס איז דער "מאמענטאלע אספעקט".
אנע אריכות, "געבן א שרייב" איז אינגאנצען נישט איינפאך געשריבן, יא?

פראקטיש האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:44 pm

יחליצך האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:41 pm

"זיי אזוי גוט, גיב א קוק וואס ס'טוט זיך אינדרויסן".

בשום פנים ואופן, געווענליך ענטפער איך האב נישט גענוג.

פראקטיש האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:18 pm

געגעבן א באפעל, געגבן א טריי, איך גיי געבן א טשעק צו ס'ליגט נאך דארט, א. ד. ג

פארוואס קען מען נישט פלעין באפעלן, טרייען און טשעקן? פארוואס דארף מען עס געבן און וואס טוה איך אז יענער וויל עס נישט נעמען?

(ס'האט נישט מיט דעם אשכול אבער די פריערדיגע תגובה האט עס געטריגערט, איך פיהל בעסער איצט...)

כל "הבה" לשון הכנה והזמנה לדבר הוא, כלומר הזמינו עצמכם לכך.

גרשון האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 4:19 pm

פראקטיש האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:18 pm

געגעבן א באפעל, געגבן א טריי, איך גיי געבן א טשעק צו ס'ליגט נאך דארט, א. ד. ג

פארוואס קען מען נישט פלעין באפעלן, טרייען און טשעקן? פארוואס דארף מען עס געבן און וואס טוה איך אז יענער וויל עס נישט נעמען?

(ס'האט נישט מיט דעם אשכול אבער די פריערדיגע תגובה האט עס געטריגערט, איך פיהל בעסער איצט...)

וואס טוט זיך מיט give me a call?

רש"י שמות א, י:

כל "הבה" לשון הכנה והזמנה לדבר הוא, כלומר הזמינו עצמכם לכך.

איך האב עס אלץ צוזאמגעשטעלט מיט'ן געבן אין אידיש/ענגליש, וויבאלד "הבה" מיינט געבן אין אראמיש. קען זיין ס'איז א פורים תורה. נאר בדרך אפשר.

אבער "געבן א באפעל" דארף מען נישט צוקומען צו דעם. דאס באפעל איז פאקטיש עפעס וואס איינער גיבט און א צווייטער באקומט.

א שטענדיג צעמישטער האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 5:10 pm

גרשון האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 4:19 pm

פראקטיש האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:18 pm

געגעבן א באפעל, געגבן א טריי, איך גיי געבן א טשעק צו ס'ליגט נאך דארט, א. ד. ג

פארוואס קען מען נישט פלעין באפעלן, טרייען און טשעקן? פארוואס דארף מען עס געבן און וואס טוה איך אז יענער וויל עס נישט נעמען?

(ס'האט נישט מיט דעם אשכול אבער די פריערדיגע תגובה האט עס געטריגערט, איך פיהל בעסער איצט...)

וואס טוט זיך מיט give me a call?

רש"י שמות א, י:

כל "הבה" לשון הכנה והזמנה לדבר הוא, כלומר הזמינו עצמכם לכך.

איך האב עס אלץ צוזאמגעשטעלט מיט'ן געבן אין אידיש/ענגליש, וויבאלד "הבה" מיינט געבן אין אראמיש. קען זיין ס'איז א פורים תורה. נאר בדרך אפשר.

אבער "געבן א באפעל" דארף מען נישט צוקומען צו דעם. דאס באפעל איז פאקטיש עפעס וואס איינער גיבט און א צווייטער באקומט.

טאקע פורים תורה...

עטס חברה כאפטס נישט. אידיש האט א זאך וואס הייסט "אספעקטן", מען קען דערמיט טון פארשידענע זאכן, און אויסדרוקן פארשידענע סצענעס, שארפער און שענער ווי אין אנדערע שפראכן.
לא הרי "א שרייבער שרייבט"
כהרי "א שרייבער גיבט א שרייב"
כהרי "א שרייבער נעמט זיך שרייבן"
כהרי "א שרייבער שרייבט זיך"
כהרי "א שרייבער האלט אין איין שרייבן"
כהרי "א שרייבער נעמט זיך צום שרייבן".
כהרי "א שרייבער שרייבט אפ"
כהרי "א שרייבער טוט שרייבן"

אנשטאט פרעגן און לאכן פון דאס ביסל רייכטום וואס אידיש האט יא, לערנטס זיך אויס עס צו ניצן פראפעסניעל.

(פארצייטישע אידיש פלעג האבן מער אספעקטן, ושוטים שקלקלו עתידים ליתן את הדין....)

א שטענדיג צעמישטער האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 5:10 pm

לא הרי "א שרייבער שרייבט"
כהרי "א שרייבער טוט שרייבן"

שווערמער האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 5:33 pm

ייתכן אז "געטאנצט" און "געטאנצן" זענען בעצם צוויי אנדערע ווערטער. "געטאנצט" מיינט אראפגעלייגט א שטיקל כארעאגראפיע, ווידער "געטאנצן" מיינט איינפאך "געשפרונגען". "אריינגעטאנצט" – האבן די בחורים פורים צום מגי"ש אין שטוב, "אריינגעטאנצן" האבן די עסקנים אינעם פראיעקט.

יחליצך האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 2:41 pm

"זיי אזוי גוט, גיב א קוק וואס ס'טוט זיך אינדרויסן".

פידזשאמעס האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 8:09 pm

וואס מיינט ’קאנווערב’?

צום פוינט האט געשריבן: ↑ דינסטאג אפריל 16, 2024 11:13 am

מאיאסטעטיש אדער מיאסטעטיש אדער מאיסטעטיש

שווערמער האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 5:33 pm

צוויי:
עס ווענדט זיך בלויז אין די עיקרווארט, קאנווערבן און רוב פרעפיקסן וועלן נישט טוישן די די העלף־ווערב. דהיינו, אויב "גיין" קומט "איז געגאנגען" זאג אויך: "איז אהיימ געגאנגען", "איז איינ געגאנגען" וכו'. כיוצא בו איז אויך מיט רוב פרעפיקסן (אנט־, גע־, דער־, ער־, פאר־, צע־), אויב "געלאפן" קומט "איז געלאפן", זאג אויך "איז אנט לאפן". (אן אויסנאם איז "בא־", וואו עס ווענדט זיך נישט אין די עיקר ווערב).

פינקע פאטעטאס האט געשריבן: ↑ דינסטאג אפריל 16, 2024 1:34 pm

וועלכער איז געווען פון די אינגערע תלמידים...
אינגערע אדער יונגערע?
ביטע אויסשמועסן די כללים

שווערמער האט געשריבן: ↑ דינסטאג אפריל 16, 2024 12:45 pm

שווערמער האט געשריבן: ↑ דאנערשטאג אפריל 11, 2024 5:33 pm

צוויי:
עס ווענדט זיך בלויז אין די עיקרווארט, קאנווערבן און רוב פרעפיקסן וועלן נישט טוישן די די העלף־ווערב. דהיינו, אויב "גיין" קומט "איז געגאנגען" זאג אויך: "איז אהיימ געגאנגען", "איז איינ געגאנגען" וכו'. כיוצא בו איז אויך מיט רוב פרעפיקסן (אנט־, גע־, דער־, ער־, פאר־, צע־), אויב "געלאפן" קומט "איז געלאפן", זאג אויך "איז אנט לאפן". (אן אויסנאם איז "בא־", וואו עס ווענדט זיך נישט אין די עיקר ווערב).

טעות לעולם חוזר, אנדערש ווי איך האב קודם געשריבן אז פריפיקסן טוישן נישט דעם העלפוועב ('איז' צי 'האט'), טוישט עס אפטמאל יא. פאלגנד איז א ליסטע פון אלע פריפיקסן, מיט זייערע אויסנאמען:
אנט־ – אלעמאל "איז"
בא־ – אלעמאל "האט", אויסער: באגאנגען, באפאלן, באשטאנען
גע־ – אלעמאל "איז", אויסער: געווערן
דער־ – אלעמאל "איז"
ער־ – אלעמאל "איז"
פאר־ – אלעמאל "איז", אויסער: פארווערן, פארזונקען, פארשטאנען, פארשלאפן
צע־ – אלעמאל "איז", אויסער: צעזעצן