חומש ורש"י (טייטש) פרשת לך לך
א) וַיֹּאמֶר ה' און דער אויבערשטער האט געזאגט
אֶל אַבְרָם צו אברם
לֶךְ גיי
לְךָ פאר דיינעט וועגען
מֵאַרְצְךָ פון דיין לאנד
וּמִמּוֹלַדְתְּךָ און פון דיין געבורט'ס ארט
וּמִבֵּית אָבִיךָ און פון דיין פאטערס הויז
אֶל הָאָרֶץ צו דעם לאנד
אֲשֶׁר אַרְאֶךָּ: וואס איך וועל דיר ווייזען
ב) וְאֶעֶשְֹךָ און איך וועל דיך מאכען
לְגוֹי גָּדוֹל צו א גרויס פאלק
וַאֲבָרֶכְךָ און איך וועל דיך בענטשען
וַאֲגַדְּלָה און איך וועל גרויס מאכען
שְׁמֶךָ דיין נאמען
וֶהְיֵה און דו וועסט זיין
בְּרָכָה: א בענטשער
ג) וַאֲבָרְכָה און איך וועל בענטשען
מְבָרֲכֶיךָ דיינע בענטשערס
וּמְקַלֶּלְךָ און דיינע שעלטער'ס
אָאֹר וועל איך שעלטען
וְנִבְרְכוּ און עס וועלען זיך בענטשען
בְךָ און דיר
כֹּל מִשְׁפְּחֹת אלע משפחות
הָאֲדָמָה: פון די ערד
ד) וַיֵּלֶךְ אַבְרָם און אברם איז געגאנגען
כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר אזוי ווי ער האט גערעדט
אֵלָיו צו אים
ה' דער אויבערשטער
וַיֵּלֶךְ און ער איז געגאנגען
אִתּוֹ מיט אים
לוֹט לוט
וְאַבְרָם אברם
בֶּן-חָמֵשׁ שָׁנִים וְשִׁבְעִים שָׁנָה איז אלט געווען פינף און זיבעציג יאהר
בְּצֵאתוֹ מֵחָרָן: ווען ער איז ארויס געגאנגען פון חרן
ה) וַיִּקַּח אַבְרָם און אברם האט גענומען
אֶת-שָֹרַי אִשְׁתּוֹ די שרי זיין פרוי
וְאֶת לוֹט און דעם לוט
בֶּן-אָחִיו דער זוהן פון זיין ברודער
וְאֶת כָּל-רְכוּשָׁם און זייער גאנץ פארמעגען
אֲשֶׁר רָכָשׁוּ וואס זיי האבען פארמאגט
וְאֶת-הַנֶּפֶשׁ און די מענטשען
אֲשֶׁר-עָשֹוּ וואס זיי האבען געקויפט
בְחָרָן אין חרן
וַיֵּצְאוּ און זיי זענען ארויסגעגאנגען
לָלֶכֶת צו גיין
אַרְצָה כְּנַעַן צום לאנד כנען
וַיָּבֹאוּ און זיי זענען געקומען
אַרְצָה כְּנָעַן: צום לאנד כנען
ו) וַיַּעֲבֹר אַבְרָם און אברם איז אדורך געגאנגען
בָּאָרֶץ אין דעם לאנד
עַד מְקוֹם שְׁכֶם ביז דעם ארט שכם
עַד אֵלוֹן מוֹרֶה ביז אלון מורה
וְהַכְּנַעֲנִי און דער כנעני
אָז איז דעמאלס געוועהן
בָּאָרֶץ: אין דעם לאנד
ז) וַיֵּרָא ה' און דער אויבערשטער האט זיך באוויזען
אֶל-אַבְרָם צו אברם
וַיֹּאמֶר און ער האט געזאגט
לְזַרְעֲךָ צו דיינע קינדער
אֶתֵּן וועל איך געבין
אֶת-הָאָרֶץ הַזֹּאת דאס דאזיגע לאנד
וַיִּבֶן שָׁם און ער האט דארט געבויט
מִזְבֵּחַ לַה' א מזבח צום באשעפער
הַנִּרְאֶה אֵלָיו: וואס האט זיך באוויזען צו אים
ח) וַיַּעְתֵּק און ער האט אוועקגעריקט
מִשָּׁם פון דארט
הָהָרָה צום בארג
מִקֶּדֶם פון מזרח זייט
לְבֵית-אֵל פון בית אל
וַיֵּט און ער האט גענייגט
אָהֳלֹה זיין געצעלט
בֵּית-אֵל בית אל
מִיָּם פון מערב זייט
וְהָעַי און עי
מִקֶּדֶם פון מזרח זייט
וַיִּבֶן-שָׁם און ער האט דארט געבויט
מִזְבֵּחַ א מזבח
לַה' צום באשעפער
וַיִּקְרָא און ער האט גערופען
בְּשֵׁם ה': אין נאמען פון אויבערשטען
ט) וַיִּסַּע אַבְרָם און אברם האט געצויגען
הָלוֹךְ גייענדיג
וְנָסוֹעַ און צוהענדיג
הַנֶּגְבָּה: צו דרום זייט
י) וַיְהִי און עס איז געוועהן
רָעָב א הונגער
בָּאָרֶץ אין לאנד
וַיֵּרֶד אַבְרָם און אברם האט גענידערט
מִצְרַיְמָה קיין מצרים
לָגוּר שָׁם דארט צו וואוינען
כִּי-כָבֵד ווייל עס איז שווער געוועהן
הָרָעָב דער הונגער
בָּאָרֶץ: אין לאנד
יא) וַיְהִי און עס איז געוועהן
כַּאֲשֶׁר הִקְרִיב אזוי ווי ער האט זיך דערנענטערט
לָבוֹא צו קומען
מִצְרָיְמָה קיין מצרים
וַיֹּאמֶר האט ער געזאגט
אֶל-שָֹרַי אִשְׁתּוֹ צו זיין ווייב שרי
הִנֵּה-נָא יָדַעְתִּי אט יעצט ווייס איך
כִּי אִשָּׁה אז א פרויא
יְפַת-מַרְאֶה מיט א שיינעם אויסזעהן
אָתְּ: ביסט דו
יב) וְהָיָה און עס וועט זיין
כִּי-יִרְאוּ אֹתָךְ אז זיי וועלען דיך זעהן
הַמִּצְרִים די מצריים
וְאָמְרוּ און זיי וועלען זאגען
אִשְׁתּוֹ זֹאת דאס איז זיין ווייב
וְהָרְגוּ אֹתִי וועלען זיי מיך הרג'ענען
וְאֹתָךְ און דיך
יְחַיּוּ: וועלען זיי לאזען לעבן
יג) אִמְרִי-נָא זאג איך בעהט דיך
אֲחֹתִי אָתְּ אז דו ביסט מיין שוועסטער
לְמַעַן פון וועגען
יִיטַב-לִי עס זאל מיר גוט זיין
בַעֲבוּרֵךְ דורך דיר
וְחָיְתָה נַפְשִׁי און מיין זעהל זאל בלייבען לעבין
בִּגְלָלֵךְ: וועגין דיר
[שני]
יד) וַיְהִי או עס איז געוועהן
כְּבוֹא אַבְרָם ווען אברם איז געקומען
מִצְרָיְמָה קיין מצרים
וַיִּרְאוּ הַמִּצְרִים און די מצריים האבען געזעהן
אֶת-הָאִשָּׁה די פרויא
כִּי יָפָה הִוא מְאֹד: אז זי איז זייער שיין
טו) וַיִּרְאוּ אֹתָהּ און זיי האבען זי געזעהן
שָֹרֵי פַרְעֹה די הארען פון פרעה
וַיְהַלֲלוּ אֹתָהּ און זיי האבען זי געלויבט
אֶל-פַּרְעֹה צו פרעה
וַתֻּקַּח הָאִשָּׁה און די פרויא איז גענומען געווארען
בֵּית פַּרְעֹה: אין הויז פון פרעה
טז) וּלְאַבְרָם הֵיטִיב און צו אברם האט ער גוט'ס געטוהן
בַּעֲבוּרָהּ דורך איר
וַיְהִי-לוֹ און עס איז געוועהן צו אים
צֹאן-וּבָקָר שאף און רינדער
וַחֲמֹרִים און אייזלען
וַעֲבָדִים און קנעכט
וּשְׁפָחֹת און דינסטען
וַאֲתֹנֹת און אייזלען
וּגְמַלִּים: און קעמלען
יז) וַיְנַגַּע ה' און דער אויבערשטער האט געפלאגט
אֶת-פַּרְעֹה דעם פרעה
נְגָעִים גְּדֹלִים גרויסע פלאגען
וְאֶת-בֵּיתוֹ און זיין הויז געזונד
עַל-דְּבַר שָֹרַי וועגין שרי
אֵשֶׁת אַבְרָם: די ווייב פון אברם
יח) וַיִּקְרָא פַרְעֹה און פרעה האט גערופען
לְאַבְרָם צו אברם
וַיֹּאמֶר און ער האט געזאגט
מַה-זֹּאת וואס איז דאס
עָשִֹיתָ לִּי וואס דו האסט געטוהן צו מיר
לָמָּה פארוואס
לֹא-הִגַּדְתָּ לִּי האסט דו מיר נישט דערציילט
כִּי אִשְׁתְּךָ הִוא: אז זי איז דיין ווייב
יט) לָמָה אָמַרְתָּ פארוואס האסט דו געזאגט
אֲחֹתִי הִוא זי איז מיין שוועסטער
וָאֶקַּח אֹתָהּ און איך האב זי גענומען
לִי צו מיר
לְאִשָּׁה פאר א ווייב
וְעַתָּה און יעצט
הִנֵּה אִשְׁתְּךָ אט איז דיין ווייב
קַח וָלֵךְ: נעם און גיי
כ) וַיְצַו עָלָיו פַּרְעֹה און פרעה האט באפוילען וועגין אים
אֲנָשִׁים מענטשען
וַיְשַׁלְּחוּ אֹתוֹ און זיי האבען אים באגלייט
וְאֶת-אִשְׁתּוֹ און זיין ווייב
וְאֶת כָּל אֲשֶׁר לוֹ: און אלעס וואס איז צו אים
פרק יג
א) וַיַּעַל אַבְרָם און אברם איז ארויף געגאנגען
מִמִּצְרַיִם פון מצרים
הוּא ער
וְאִשְׁתּוֹ און זיין ווייב
וְכָל-אֲשֶׁר-לוֹ און אלעס וואס איז צו אים
וְלוֹט און לוט
עִמּוֹ מיט אים
הַנֶּגְבָּה: צו דרום זייט (פון ארץ ישראל)
ב) וְאַבְרָם און אברם
כָּבֵד איז געוועהן שווער (אנגעלאדענט)
מְאֹד זייער
בַּמִּקְנֶה מיט פי
בַּכֶּסֶף מיט זילבער
וּבַזָּהָב: און מיט גאלד
ג) וַיֵּלֶךְ און ער איז געגאנגען
לְמַסָּעָיו צו זיינע צואונגען
מִנֶּגֶב פון דרום זייט
וְעַד-בֵּית-אֵל און ביז בית אל
עַד-הַמָּקוֹם ביז דעם ארט
אֲשֶׁר-הָיָה שָׁם וואס
אָהֳלֹה זיין געצעלט
בַּתְּחִלָּה אין אנפאנג
בֵּין בֵּית-אֵל צווישען בית אל
וּבֵין הָעָי: און צווישען עי
ד) אֶל-מְקוֹם צום ארט
הַמִּזְבֵּחַ פון דעם מזבח
אֲשֶׁר-עָשָֹה שָׁם וואס ער האט דארט געמאכט
בָּרִאשֹׁנָה צום ערשט
וַיִּקְרָא שָׁם אַבְרָם און אברם האט דארט גערופען
בְּשֵׁם ה': אין נאמען פון באשעפער
[שלישי]
ה) וְגַם-לְלוֹט און אויך צו לוט
הַהֹלֵךְ וואס ער איז געגאנגען
אֶת-אַבְרָם מיט אברם
הָיָה איז געוועהן
צֹאן-וּבָקָר שאף און רינדער
וְאֹהָלִים: און געצעלטען
ו) וְלֹא נָשָֹא אֹתָם און עס האט זיי נישט געקענט דערטראגען
הָאָרֶץ די פאשע פון די ערד
לָשֶׁבֶת יַחְדָּו צו וואוינען צוזאמען
כִּי-הָיָה רְכוּשָׁם ווייל זייער פארמעגען
רָב איז געוועהן פיעל
וְלֹא יָכְלוּ און זיי האבען נישט געקענט
לָשֶׁבֶת צו וואוינען
יַחְדָּו: צו זאמען
ז) וַיְהִי און עס איז געוועהן
רִיב א קריגעריי
בֵּין רֹעֵי צווישען די פאסטעכער
מִקְנֵה-אַבְרָם פון אברם'ס פי
וּבֵין רֹעֵי און צווישען די פאסטעכער
מִקְנֵה-לוֹט פון לוט'ס פי
וְהַכְּנַעֲנִי און דער כנעני
וְהַפְּרִזִּי און דער פריזי
אָז ישֵׁב האט דעמאלס געוואוינט
בָּאָרֶץ: אין לאנד
ח) וַיֹּאמֶר אַבְרָם און אברם האט געזאגט
אֶל-לוֹט צו לוט
אַל-נָא תְהִי איך בעהט דיך זאל נישט זיין
מְרִיבָה קיין קריגעריי
בֵּינִי צווישען מיר
וּבֵינֶךָ און צווישען דיר
וּבֵין רֹעַי און צווישען מיינע פאסטעכער
וּבֵין רֹעֶיךָ און צווישען דיינע פאסטעכער
כִּי-אֲנָשִׁים אַחִים ווייל מענטשען קרובים
אֲנָחְנוּ: זענען מיר
ט) הֲלֹא פארוואר
כָל-הָאָרֶץ דאס גאנצע לאנד
לְפָנֶיךָ איז פאר דיר
הִפָּרֶד נָא שייד דיך אפ איך בעהט דיך
מֵעָלָי פון נעבען מיר
אִם-הַשְּׂמֹאל אויב דו וועסט גיין לינקס
וְאֵימִנָה וועל איך גיין רעכט'ס
וְאִם-הַיָּמִין און אויב דו וועסט גיין רעכט'ס
וְאַשְֹמְאִילָה: וועל איך גיין לינקס
י ) וַיִּשָּׂא-לוֹט און לוט האט אויפגעהויבען
אֶת-עֵינָיו זיינע אויגען
וַיַּרְא און ער האט געזעהן
אֶת-כָּל-כִּכַּר הַיַּרְדֵּן דאס גאנצע פלוין פון דעם ירדן
כִּי כֻלָּהּ אז זי איז אינגאנצען
משקה באוואסערט
לִפְנֵי | שַׁחֵת ה' פאר דעם וואס דער אויבערשטער האט פארדארבען
אֶת-סְדֹם די שטאדט סדום
וְאֶת-עֲמֹרָה און די שטאדט עמורה
כְּגַן-ה' אזוי ווי דער גארטען פון אויבערשטען
כְּאֶרֶץ מִצְרַיִם אזוי ווי דאס לאנד מצרים
בֹּאֲכָה צֹעַר: קומענדיג ביז צער
יא) וַיִּבְחַר לוֹ לוֹט און לוט האט אויסגעוועהלט צו אים
אֵת כָּל כִּכַּר הַיַּרְדֵּן דאס גאנצע פלוין פון דעם ירדן
וַיִּסַּע לוֹט און לוט האט געצויגען
מִקֶּדֶם פון מזרח זייט
וַיִּפָּרְדוּ און זיי האבען זיך אפגעשייד
אִישׁ מֵעַל אָחִיו: איינער פון נעבען דעם אנדערען
יב) אַבְרָם יָשַׁב אברם האט געוואוינט
בְּאֶרֶץ-כְּנָעַן אין לאנד כנען
וְלוֹט יָשַׁב און לוט האט געוואוינט
בְּעָרֵי הַכִּכָּר אין די שטעדט פון דעם פלוין
וַיֶּאֱהַל און ער האט געמאכט געצעלטען
עַד-סְדֹם: ביז סדום
יג) וְאַנְשֵׁי סְדֹם און די מענטשען פון סדם
רָעִים וְחַטָּאִים זענען געוועהן שלעכט און זונדיג
לַה' צום באשעפער
מְאֹד: זייער
יד) וַה' און דער אויבערשטער
אָמַר אֶל-אַבְרָם האט געזאגט צו אברם
אַחֲרֵי נאכדעם
הִפָּרֶד-לוֹט וואס לוט האט זיך אפגעשיידט
מֵעִמּוֹ פון אים
שָֹא הייב אויף
נָא איך בעהט דיך
עֵינֶיךָ דיינע אויגען
וּרְאֵה און זעה
מִן-הַמָּקוֹם פון דעם ארט
אֲשֶׁר-אַתָּה שָׁם וואס דו ביסט דארט
צָפֹנָה צו צפון זייט
וָנֶגְבָּה און צו דרום זייט
וָקֵדְמָה און צו מזרח זייט
וָיָמָּה: און צו מערב זייט
טו) כִּי ווייל
אֶת-כָּל-הָאָרֶץ דאס גאנצע לאנד
אֲשֶׁר-אַתָּה רֹאֶה וואס דו זעהסט
לְךָ צו דיר
אֶתְּנֶנָּה וועל איך זי געבין
וּלְזַרְעֲךָ און צו דיינע קינדער
עַד-עוֹלָם: ביז אייביג
טז) וְשַֹמְתִּי און איך וועל טוהן
אֶת-זַרְעֲךָ דיינע קינדער
כַּעֲפַר הָאָרֶץ אזוי ווי שטויב פון די ערד
אֲשֶׁר וואס
אִם-יוּכַל אִישׁ אויב א מענטש וועט קענען
לִמְנוֹת צו ציילען
אֶת-עֲפַר הָאָרֶץ די שטויב פון די ערד
גַּם-זַרְעֲךָ אויך דיינע קינדער
יִמָּנֶה: וועט ווערען געציילט
יז) קוּם שטיי אויף
הִתְהַלֵּךְ גיי
בָּאָרֶץ אין לאנד
לְאָרְכָּהּ צו איר לענג
וּלְרָחְבָּהּ און צו איר ברייט
כִּי לְךָ ווייל צו דיר
אֶתְּנֶנָּה: וועל איך זי געבען
יח) וַיֶּאֱהַל אַבְרָם און אברם האט געמאכט געצעלטען
וַיָּבֹא און ער איז געקומען
וַיֵּשֶׁב און ער האט זיך באזעצט
בְּאֵלֹנֵי מַמְרֵא אין פלוין פון ממרא
אֲשֶׁר בְּחֶבְרוֹן וואס איז אין חברון
וַיִּבֶן-שָׁם מִזְבֵּחַ און ער האט דארט געבויט א מזבח
לַה': צום אויבערשטען
[רביעי]
א) וַיְהִי און עס איז געוועהן
בִּימֵי אַמְרָפֶל אין די טעג פון אמרפל
מֶלֶךְ-שִׁנְעָר דער קעניג פון שנער
אַרְיוֹךְ מֶלֶךְ אֶלָּסָר אריוך דער קעניג פון אלסר
כְּדָרְלָעֹמֶר כדרלעומר
מֶלֶךְ עֵילָם דער קעניג פון עילם
וְתִדְעָל און תדעל
מֶלֶךְ גּוֹיִם: דער קעניג פון גוים
ב) עָשֹוּ מִלְחָמָה זיי האבען געמאכט א מלחמה
אֶת-בֶּרַע מיט ברע
מֶלֶךְ סְדֹם דער קעניג פון סדום
וְאֶת-בִּרְשַׁע און מיט ברשע
מֶלֶךְ עֲמֹרָה דער קעניג פון עמרוה
שִׁנְאָב און מיט שנאב
מֶלֶךְ אַדְמָה דער קעניג פון אדמה
וְשֶׁמְאֵבֶר און שמאבר
מֶלֶךְ צְבֹיִים דער קעניג פון צביים
וּמֶלֶךְ בֶּלַע און מיט דעם קעניג פון בלע
הִיא-צֹעַר: זי איז צוער
ג) כָּל-אֵלֶּה די אלע דאזיגע
חָבְרוּ האבען זיך באהאפטען
אֶל-עֵמֶק הַשִּׂדִּים צו דעם טאל שדים
הוּא יָם הַמֶּלַח: דאס איז (יעצט) ים המלח
ד) שְׁתֵּים עֶשְֹרֵה שָׁנָה צוועלף יאר
עָבְדוּ האבען זיי געדינט
אֶת-כְּדָרְלָעֹמֶר דעם כדרלעומר
וּשְׁלשׁ-עֶשְֹרֵה שָׁנָה און דרייצעהן יאר
מָרָדוּ: האבען זיי ווידערגעשפעניגט
ה) וּבְאַרְבַּע עֶשְֹרֵה שָׁנָה און אין פערצענטען יאר
בָּא כְדָרְלָעֹמֶר איז כדרלעמר געקומען
וְהַמְּלָכִים און די קעניגען
אֲשֶׁר אִתּוֹ וואס זענען מיט אים
וַיַּכּוּ און זיי האבען געשלאגען
אֶת-רְפָאִים די ריזען
בְּעַשְׁתְּרֹת קַרְנַיִם אין עשתרות קרנים
וְאֶת-הַזּוּזִים און די זוזים
בְּהָם אין הם
וְאֵת הָאֵימִים און די אימים
בְּשָׁוֵה קִרְיָתָיִם: אין שוה קריתים
ו) וְאֶת-הַחֹרִי און די חורים
בְּהַרֲרָם שֵֹעִיר אין זייער בארג שעיר
עַד אֵיל פָּארָן ביז צום פלוין פון פארן
אֲשֶׁר עַל-הַמִּדְבָּר: וואס איז נעבען דער מדבר
ז) וַיָּשֻׁבוּ און זיי האבען זיך צוריקגעקערט
וַיָּבֹאוּ און זיי זענען געקומען
אֶל-עֵין מִשְׁפָּט צום ארט עין משפט
הִוא קָדֵשׁ דאס איז די שטאדט קדש
וַיַּכּוּ און זיי האבען געשלאגען
אֶת כָּל שְֹדֵה הָעֲמָלֵקִי דאס גאנצע פעלד פון עמלק
וְגַם אֶת-הָאֱמֹרִי און אויך דעם אמורי
הַיּשֵׁב וואס וואוינט
בְּחַצֲצֹן תָּמָר: אין חצצון תמר
ח) וַיֵּצֵא מֶלֶךְ סְדֹם און דער קעניג פון סדם איז ארויס געגאנגען
וּמֶלֶךְ עֲמֹרָה און דער קעניג פון עמרה
וּמֶלֶךְ אַדְמָה און דער קעניג פון אדמה
וּמֶלֶךְ צְבֹיִים און דער קעניג פון צביים
וּמֶלֶךְ בֶּלַע און דער קעניג פון בלע
הִוא-צֹעַר דאס איז צער
וַיַּעַרְכוּ און זיי האבען אנגעראכטען
אִתָּם מיט זיי
מִלְחָמָה א מלחמה
בְּעֵמֶק הַשִּׂדִּים: אין דעם טאל שדים
ט) אֵת כְּדָרְלָעֹמֶר מיט כדרלעמר
מֶלֶךְ עֵילָם קעניג פון עילם
וְתִדְעָל מֶלֶךְ גּוֹיִם און מיט תדעל דער קעניג פון גוים
וְאַמְרָפֶל מֶלֶךְ שִׁנְעָר און מיט אמרפל קעניג פון שנער
וְאַרְיוֹךְ מֶלֶךְ אֶלָּסָר און מיט אריוך קעניג פון אלסר
אַרְבָּעָה מְלָכִים פיער קעניגען
אֶת-הַחֲמִשָּׁה: מיט די פינף
י)וְעֵמֶק הַשִּׂדִּים און דער טאל שדים
בֶּאֱרֹת בֶּאֱרֹת חֵמָר זענען געוועהן אסאך גריבער מיט ליים
וַיָּנֻסוּ און זיי זענען אנטלאפען
מֶלֶךְ סְדֹם וַעֲמֹרָה דער קעניג פון סדום און עמורה
וַיִּפְּלוּ שָׁמָּה און זיי זענען דארט אריין געפאלען
וְהַנִּשְׁאָרִים און די וואס זענען איבערגעבליבען
הֵרָה נָּסוּ: זענען אנטלאפען צום בארג
יא) וַיִּקְחוּ און זיי האבען צוגענומען
אֶת-כָּל-רְכֻשׁ דאס גאנצע פארמעגען
סְדֹם וַעֲמֹרָה פון סדום און עמרה
וְאֶת-כָּל-אָכְלָם און זייער גאנץ עסענווארג
וַיֵּלֵכוּ: און זיי זענען אוועקגעגאנגען
יב ) וַיִּקְחוּ און זיי האבען צוגענומען
אֶת-לוֹט דעם לוט
וְאֶת-רְכֻשׁוֹ און זיין פארמעגעס
בֶּן-אֲחִי אַבְרָם א זוהן פון אברם'ס ברודער
וַיֵּלֵכוּ און זיי זענען אוועקגעגאנגען
וְהוּא ישֵׁב בִּסְדֹם: און ער האט געוואוינט אין סדום
יג ) וַיָּבֹא הַפָּלִיט און דער אנטרינער איז געקומען
וַיַּגֵּד און ער האט אויסגעזאגט
לְאַבְרָם הָעִבְרִי צו אברם דער עברי
וְהוּא שֹׁכֵן או ער האט געריהט
בְּאֵלֹנֵי מַמְרֵא אין פלוין פון ממרא
הָאֱמֹרִי דער אמורי
אֲחִי אֶשְׁכֹּל א ברודער פון אשכול
וַאֲחִי עָנֵר און א ברודער פון ענר
וְהֵם און זיי זענען געוועהן
בַּעֲלֵי בְרִית-אַבְרָם: מענטשען וואס האבען געשלאסען א בונד מיט אברם
יד) וַיִּשְׁמַע אַבְרָם און אברם האט געהערט
כִּי נִשְׁבָּה אָחִיו אז זיין קרוב איז געפאנגען געווארען
וַיָּרֶק און ער האט באוואפענט
אֶת-חֲנִיכָיו זיינע יונגען
יְלִידֵי וואס זענען געבוירען
בֵיתוֹ אין זיין הויז
שְׁמֹנָה עָשָֹר וּשְׁלֹשׁ מֵאוֹת דריי הונדערט און אכטצעהן
וַיִּרְדֹּף און ער האט נאכגעיאגט
עַד-דָּן: ביז דן
טו) וַיֵּחָלֵק און עס איז צוטיילט געווארען
עֲלֵיהֶם איבער זיי
לַיְלָה אין דער נאכט
הוּא וַעֲבָדָיו ער און זיינע קנעכט
וַיַּכֵּם און ער האט זיי געשלאגען
וַיִּרְדְּפֵם און ער האט זיי נאך געיאגט
עַד-חוֹבָה ביז חובה
אֲשֶׁר מִשְּׂמֹאל וואס איז פון די לינקע זייט
לְדַמָּשֶֹק: צו דמשק
טז) וַיָּשֶׁב און ער האט צוריק געקערט
אֵת כָּל-הָרְכֻשׁ דאס גאנצע פארמעגען
וְגַם אֶת-לוֹט און אויך דעם לוט
אָחִיו זיין קרוב
וּרְכֻשׁוֹ און זיין פארמעגען
הֵשִׁיב האט ער צוריקגעקערט
וְגַם אֶת-הַנָּשִׁים און אויך די ווייבער
וְאֶת-הָעָם: און דאס פאלק
יז) וַיֵּצֵא מֶלֶך סְדֹם און דער קעניג פון סדום איז ארויס געגאנגען
לִקְרָאתוֹ א קעגען אים
אַחֲרֵי שׁוּבוֹ נאך זיין צוריקקערן
מֵהַכּוֹת פון צו שלאגען
אֶת-כְּדָרְלָעֹמֶר דעם כדרלעומר
וְאֶת-הַמְּלָכִים און די קעניגען
אֲשֶׁר אִתּוֹ וואס זענען מיט אים
אֶל-עֵמֶק שָׁוֵה צו עמק שוה
הוּא דאס איז
עֵמֶק הַמֶּלֶךְ: דער טאל פון דעם קעניג
יח) וּמַלְכִּי צֶדֶק און מלכי צדק
מֶלֶךְ שָׁלֵם דער קעניג פון ירושלים
הוֹצִיא האט ארויס געצויגען
לֶחֶם וָיָיִן ברויט און וויין
וְהוּא כֹהֵן און ער איז א דינער
לְאֵל עֶלְיוֹן: צו ג-ט דער אויבערשטער
יט) וַיְבָרֲכֵהוּ און ער האט אים געבענטשט
וַיֹּאמַר און ער האט געזאגט
בָּרוּךְ אַבְרָם געבענטשט זאל זיין אברם
לְאֵל עֶלְיוֹן צו ג-ט דער אויבערשטער
קֹנֵה וואס האט באשאפען
שָׁמַיִם וָאָרֶץ: הימל און ערד
כ) וּבָרוּךְ אן געלויבט איז
אֵל עֶלְיוֹן ג-ט דער אויבערשטער
אֲשֶׁר-מִגֵּן וואס האט איבער געגעבען
צָרֶיךָ דיינע באליידיגער'ס
בְּיָדֶךָ אין דיין האנד
וַיִּתֶּן-לוֹ און ער האט אים געגעבען
מַעֲשֵֹר א צעהנטיל
מִכֹּל: פון אלעם
[חמישי]
אֶל אַבְרָם צו אברם
לֶךְ גיי
לְךָ פאר דיינעט וועגען
מֵאַרְצְךָ פון דיין לאנד
וּמִמּוֹלַדְתְּךָ און פון דיין געבורט'ס ארט
וּמִבֵּית אָבִיךָ און פון דיין פאטערס הויז
אֶל הָאָרֶץ צו דעם לאנד
אֲשֶׁר אַרְאֶךָּ: וואס איך וועל דיר ווייזען
ב) וְאֶעֶשְֹךָ און איך וועל דיך מאכען
לְגוֹי גָּדוֹל צו א גרויס פאלק
וַאֲבָרֶכְךָ און איך וועל דיך בענטשען
וַאֲגַדְּלָה און איך וועל גרויס מאכען
שְׁמֶךָ דיין נאמען
וֶהְיֵה און דו וועסט זיין
בְּרָכָה: א בענטשער
ג) וַאֲבָרְכָה און איך וועל בענטשען
מְבָרֲכֶיךָ דיינע בענטשערס
וּמְקַלֶּלְךָ און דיינע שעלטער'ס
אָאֹר וועל איך שעלטען
וְנִבְרְכוּ און עס וועלען זיך בענטשען
בְךָ און דיר
כֹּל מִשְׁפְּחֹת אלע משפחות
הָאֲדָמָה: פון די ערד
ד) וַיֵּלֶךְ אַבְרָם און אברם איז געגאנגען
כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר אזוי ווי ער האט גערעדט
אֵלָיו צו אים
ה' דער אויבערשטער
וַיֵּלֶךְ און ער איז געגאנגען
אִתּוֹ מיט אים
לוֹט לוט
וְאַבְרָם אברם
בֶּן-חָמֵשׁ שָׁנִים וְשִׁבְעִים שָׁנָה איז אלט געווען פינף און זיבעציג יאהר
בְּצֵאתוֹ מֵחָרָן: ווען ער איז ארויס געגאנגען פון חרן
ה) וַיִּקַּח אַבְרָם און אברם האט גענומען
אֶת-שָֹרַי אִשְׁתּוֹ די שרי זיין פרוי
וְאֶת לוֹט און דעם לוט
בֶּן-אָחִיו דער זוהן פון זיין ברודער
וְאֶת כָּל-רְכוּשָׁם און זייער גאנץ פארמעגען
אֲשֶׁר רָכָשׁוּ וואס זיי האבען פארמאגט
וְאֶת-הַנֶּפֶשׁ און די מענטשען
אֲשֶׁר-עָשֹוּ וואס זיי האבען געקויפט
בְחָרָן אין חרן
וַיֵּצְאוּ און זיי זענען ארויסגעגאנגען
לָלֶכֶת צו גיין
אַרְצָה כְּנַעַן צום לאנד כנען
וַיָּבֹאוּ און זיי זענען געקומען
אַרְצָה כְּנָעַן: צום לאנד כנען
ו) וַיַּעֲבֹר אַבְרָם און אברם איז אדורך געגאנגען
בָּאָרֶץ אין דעם לאנד
עַד מְקוֹם שְׁכֶם ביז דעם ארט שכם
עַד אֵלוֹן מוֹרֶה ביז אלון מורה
וְהַכְּנַעֲנִי און דער כנעני
אָז איז דעמאלס געוועהן
בָּאָרֶץ: אין דעם לאנד
ז) וַיֵּרָא ה' און דער אויבערשטער האט זיך באוויזען
אֶל-אַבְרָם צו אברם
וַיֹּאמֶר און ער האט געזאגט
לְזַרְעֲךָ צו דיינע קינדער
אֶתֵּן וועל איך געבין
אֶת-הָאָרֶץ הַזֹּאת דאס דאזיגע לאנד
וַיִּבֶן שָׁם און ער האט דארט געבויט
מִזְבֵּחַ לַה' א מזבח צום באשעפער
הַנִּרְאֶה אֵלָיו: וואס האט זיך באוויזען צו אים
ח) וַיַּעְתֵּק און ער האט אוועקגעריקט
מִשָּׁם פון דארט
הָהָרָה צום בארג
מִקֶּדֶם פון מזרח זייט
לְבֵית-אֵל פון בית אל
וַיֵּט און ער האט גענייגט
אָהֳלֹה זיין געצעלט
בֵּית-אֵל בית אל
מִיָּם פון מערב זייט
וְהָעַי און עי
מִקֶּדֶם פון מזרח זייט
וַיִּבֶן-שָׁם און ער האט דארט געבויט
מִזְבֵּחַ א מזבח
לַה' צום באשעפער
וַיִּקְרָא און ער האט גערופען
בְּשֵׁם ה': אין נאמען פון אויבערשטען
ט) וַיִּסַּע אַבְרָם און אברם האט געצויגען
הָלוֹךְ גייענדיג
וְנָסוֹעַ און צוהענדיג
הַנֶּגְבָּה: צו דרום זייט
י) וַיְהִי און עס איז געוועהן
רָעָב א הונגער
בָּאָרֶץ אין לאנד
וַיֵּרֶד אַבְרָם און אברם האט גענידערט
מִצְרַיְמָה קיין מצרים
לָגוּר שָׁם דארט צו וואוינען
כִּי-כָבֵד ווייל עס איז שווער געוועהן
הָרָעָב דער הונגער
בָּאָרֶץ: אין לאנד
יא) וַיְהִי און עס איז געוועהן
כַּאֲשֶׁר הִקְרִיב אזוי ווי ער האט זיך דערנענטערט
לָבוֹא צו קומען
מִצְרָיְמָה קיין מצרים
וַיֹּאמֶר האט ער געזאגט
אֶל-שָֹרַי אִשְׁתּוֹ צו זיין ווייב שרי
הִנֵּה-נָא יָדַעְתִּי אט יעצט ווייס איך
כִּי אִשָּׁה אז א פרויא
יְפַת-מַרְאֶה מיט א שיינעם אויסזעהן
אָתְּ: ביסט דו
יב) וְהָיָה און עס וועט זיין
כִּי-יִרְאוּ אֹתָךְ אז זיי וועלען דיך זעהן
הַמִּצְרִים די מצריים
וְאָמְרוּ און זיי וועלען זאגען
אִשְׁתּוֹ זֹאת דאס איז זיין ווייב
וְהָרְגוּ אֹתִי וועלען זיי מיך הרג'ענען
וְאֹתָךְ און דיך
יְחַיּוּ: וועלען זיי לאזען לעבן
יג) אִמְרִי-נָא זאג איך בעהט דיך
אֲחֹתִי אָתְּ אז דו ביסט מיין שוועסטער
לְמַעַן פון וועגען
יִיטַב-לִי עס זאל מיר גוט זיין
בַעֲבוּרֵךְ דורך דיר
וְחָיְתָה נַפְשִׁי און מיין זעהל זאל בלייבען לעבין
בִּגְלָלֵךְ: וועגין דיר
[שני]
יד) וַיְהִי או עס איז געוועהן
כְּבוֹא אַבְרָם ווען אברם איז געקומען
מִצְרָיְמָה קיין מצרים
וַיִּרְאוּ הַמִּצְרִים און די מצריים האבען געזעהן
אֶת-הָאִשָּׁה די פרויא
כִּי יָפָה הִוא מְאֹד: אז זי איז זייער שיין
טו) וַיִּרְאוּ אֹתָהּ און זיי האבען זי געזעהן
שָֹרֵי פַרְעֹה די הארען פון פרעה
וַיְהַלֲלוּ אֹתָהּ און זיי האבען זי געלויבט
אֶל-פַּרְעֹה צו פרעה
וַתֻּקַּח הָאִשָּׁה און די פרויא איז גענומען געווארען
בֵּית פַּרְעֹה: אין הויז פון פרעה
טז) וּלְאַבְרָם הֵיטִיב און צו אברם האט ער גוט'ס געטוהן
בַּעֲבוּרָהּ דורך איר
וַיְהִי-לוֹ און עס איז געוועהן צו אים
צֹאן-וּבָקָר שאף און רינדער
וַחֲמֹרִים און אייזלען
וַעֲבָדִים און קנעכט
וּשְׁפָחֹת און דינסטען
וַאֲתֹנֹת און אייזלען
וּגְמַלִּים: און קעמלען
יז) וַיְנַגַּע ה' און דער אויבערשטער האט געפלאגט
אֶת-פַּרְעֹה דעם פרעה
נְגָעִים גְּדֹלִים גרויסע פלאגען
וְאֶת-בֵּיתוֹ און זיין הויז געזונד
עַל-דְּבַר שָֹרַי וועגין שרי
אֵשֶׁת אַבְרָם: די ווייב פון אברם
יח) וַיִּקְרָא פַרְעֹה און פרעה האט גערופען
לְאַבְרָם צו אברם
וַיֹּאמֶר און ער האט געזאגט
מַה-זֹּאת וואס איז דאס
עָשִֹיתָ לִּי וואס דו האסט געטוהן צו מיר
לָמָּה פארוואס
לֹא-הִגַּדְתָּ לִּי האסט דו מיר נישט דערציילט
כִּי אִשְׁתְּךָ הִוא: אז זי איז דיין ווייב
יט) לָמָה אָמַרְתָּ פארוואס האסט דו געזאגט
אֲחֹתִי הִוא זי איז מיין שוועסטער
וָאֶקַּח אֹתָהּ און איך האב זי גענומען
לִי צו מיר
לְאִשָּׁה פאר א ווייב
וְעַתָּה און יעצט
הִנֵּה אִשְׁתְּךָ אט איז דיין ווייב
קַח וָלֵךְ: נעם און גיי
כ) וַיְצַו עָלָיו פַּרְעֹה און פרעה האט באפוילען וועגין אים
אֲנָשִׁים מענטשען
וַיְשַׁלְּחוּ אֹתוֹ און זיי האבען אים באגלייט
וְאֶת-אִשְׁתּוֹ און זיין ווייב
וְאֶת כָּל אֲשֶׁר לוֹ: און אלעס וואס איז צו אים
פרק יג
א) וַיַּעַל אַבְרָם און אברם איז ארויף געגאנגען
מִמִּצְרַיִם פון מצרים
הוּא ער
וְאִשְׁתּוֹ און זיין ווייב
וְכָל-אֲשֶׁר-לוֹ און אלעס וואס איז צו אים
וְלוֹט און לוט
עִמּוֹ מיט אים
הַנֶּגְבָּה: צו דרום זייט (פון ארץ ישראל)
ב) וְאַבְרָם און אברם
כָּבֵד איז געוועהן שווער (אנגעלאדענט)
מְאֹד זייער
בַּמִּקְנֶה מיט פי
בַּכֶּסֶף מיט זילבער
וּבַזָּהָב: און מיט גאלד
ג) וַיֵּלֶךְ און ער איז געגאנגען
לְמַסָּעָיו צו זיינע צואונגען
מִנֶּגֶב פון דרום זייט
וְעַד-בֵּית-אֵל און ביז בית אל
עַד-הַמָּקוֹם ביז דעם ארט
אֲשֶׁר-הָיָה שָׁם וואס
אָהֳלֹה זיין געצעלט
בַּתְּחִלָּה אין אנפאנג
בֵּין בֵּית-אֵל צווישען בית אל
וּבֵין הָעָי: און צווישען עי
ד) אֶל-מְקוֹם צום ארט
הַמִּזְבֵּחַ פון דעם מזבח
אֲשֶׁר-עָשָֹה שָׁם וואס ער האט דארט געמאכט
בָּרִאשֹׁנָה צום ערשט
וַיִּקְרָא שָׁם אַבְרָם און אברם האט דארט גערופען
בְּשֵׁם ה': אין נאמען פון באשעפער
[שלישי]
ה) וְגַם-לְלוֹט און אויך צו לוט
הַהֹלֵךְ וואס ער איז געגאנגען
אֶת-אַבְרָם מיט אברם
הָיָה איז געוועהן
צֹאן-וּבָקָר שאף און רינדער
וְאֹהָלִים: און געצעלטען
ו) וְלֹא נָשָֹא אֹתָם און עס האט זיי נישט געקענט דערטראגען
הָאָרֶץ די פאשע פון די ערד
לָשֶׁבֶת יַחְדָּו צו וואוינען צוזאמען
כִּי-הָיָה רְכוּשָׁם ווייל זייער פארמעגען
רָב איז געוועהן פיעל
וְלֹא יָכְלוּ און זיי האבען נישט געקענט
לָשֶׁבֶת צו וואוינען
יַחְדָּו: צו זאמען
ז) וַיְהִי און עס איז געוועהן
רִיב א קריגעריי
בֵּין רֹעֵי צווישען די פאסטעכער
מִקְנֵה-אַבְרָם פון אברם'ס פי
וּבֵין רֹעֵי און צווישען די פאסטעכער
מִקְנֵה-לוֹט פון לוט'ס פי
וְהַכְּנַעֲנִי און דער כנעני
וְהַפְּרִזִּי און דער פריזי
אָז ישֵׁב האט דעמאלס געוואוינט
בָּאָרֶץ: אין לאנד
ח) וַיֹּאמֶר אַבְרָם און אברם האט געזאגט
אֶל-לוֹט צו לוט
אַל-נָא תְהִי איך בעהט דיך זאל נישט זיין
מְרִיבָה קיין קריגעריי
בֵּינִי צווישען מיר
וּבֵינֶךָ און צווישען דיר
וּבֵין רֹעַי און צווישען מיינע פאסטעכער
וּבֵין רֹעֶיךָ און צווישען דיינע פאסטעכער
כִּי-אֲנָשִׁים אַחִים ווייל מענטשען קרובים
אֲנָחְנוּ: זענען מיר
ט) הֲלֹא פארוואר
כָל-הָאָרֶץ דאס גאנצע לאנד
לְפָנֶיךָ איז פאר דיר
הִפָּרֶד נָא שייד דיך אפ איך בעהט דיך
מֵעָלָי פון נעבען מיר
אִם-הַשְּׂמֹאל אויב דו וועסט גיין לינקס
וְאֵימִנָה וועל איך גיין רעכט'ס
וְאִם-הַיָּמִין און אויב דו וועסט גיין רעכט'ס
וְאַשְֹמְאִילָה: וועל איך גיין לינקס
י ) וַיִּשָּׂא-לוֹט און לוט האט אויפגעהויבען
אֶת-עֵינָיו זיינע אויגען
וַיַּרְא און ער האט געזעהן
אֶת-כָּל-כִּכַּר הַיַּרְדֵּן דאס גאנצע פלוין פון דעם ירדן
כִּי כֻלָּהּ אז זי איז אינגאנצען
משקה באוואסערט
לִפְנֵי | שַׁחֵת ה' פאר דעם וואס דער אויבערשטער האט פארדארבען
אֶת-סְדֹם די שטאדט סדום
וְאֶת-עֲמֹרָה און די שטאדט עמורה
כְּגַן-ה' אזוי ווי דער גארטען פון אויבערשטען
כְּאֶרֶץ מִצְרַיִם אזוי ווי דאס לאנד מצרים
בֹּאֲכָה צֹעַר: קומענדיג ביז צער
יא) וַיִּבְחַר לוֹ לוֹט און לוט האט אויסגעוועהלט צו אים
אֵת כָּל כִּכַּר הַיַּרְדֵּן דאס גאנצע פלוין פון דעם ירדן
וַיִּסַּע לוֹט און לוט האט געצויגען
מִקֶּדֶם פון מזרח זייט
וַיִּפָּרְדוּ און זיי האבען זיך אפגעשייד
אִישׁ מֵעַל אָחִיו: איינער פון נעבען דעם אנדערען
יב) אַבְרָם יָשַׁב אברם האט געוואוינט
בְּאֶרֶץ-כְּנָעַן אין לאנד כנען
וְלוֹט יָשַׁב און לוט האט געוואוינט
בְּעָרֵי הַכִּכָּר אין די שטעדט פון דעם פלוין
וַיֶּאֱהַל און ער האט געמאכט געצעלטען
עַד-סְדֹם: ביז סדום
יג) וְאַנְשֵׁי סְדֹם און די מענטשען פון סדם
רָעִים וְחַטָּאִים זענען געוועהן שלעכט און זונדיג
לַה' צום באשעפער
מְאֹד: זייער
יד) וַה' און דער אויבערשטער
אָמַר אֶל-אַבְרָם האט געזאגט צו אברם
אַחֲרֵי נאכדעם
הִפָּרֶד-לוֹט וואס לוט האט זיך אפגעשיידט
מֵעִמּוֹ פון אים
שָֹא הייב אויף
נָא איך בעהט דיך
עֵינֶיךָ דיינע אויגען
וּרְאֵה און זעה
מִן-הַמָּקוֹם פון דעם ארט
אֲשֶׁר-אַתָּה שָׁם וואס דו ביסט דארט
צָפֹנָה צו צפון זייט
וָנֶגְבָּה און צו דרום זייט
וָקֵדְמָה און צו מזרח זייט
וָיָמָּה: און צו מערב זייט
טו) כִּי ווייל
אֶת-כָּל-הָאָרֶץ דאס גאנצע לאנד
אֲשֶׁר-אַתָּה רֹאֶה וואס דו זעהסט
לְךָ צו דיר
אֶתְּנֶנָּה וועל איך זי געבין
וּלְזַרְעֲךָ און צו דיינע קינדער
עַד-עוֹלָם: ביז אייביג
טז) וְשַֹמְתִּי און איך וועל טוהן
אֶת-זַרְעֲךָ דיינע קינדער
כַּעֲפַר הָאָרֶץ אזוי ווי שטויב פון די ערד
אֲשֶׁר וואס
אִם-יוּכַל אִישׁ אויב א מענטש וועט קענען
לִמְנוֹת צו ציילען
אֶת-עֲפַר הָאָרֶץ די שטויב פון די ערד
גַּם-זַרְעֲךָ אויך דיינע קינדער
יִמָּנֶה: וועט ווערען געציילט
יז) קוּם שטיי אויף
הִתְהַלֵּךְ גיי
בָּאָרֶץ אין לאנד
לְאָרְכָּהּ צו איר לענג
וּלְרָחְבָּהּ און צו איר ברייט
כִּי לְךָ ווייל צו דיר
אֶתְּנֶנָּה: וועל איך זי געבען
יח) וַיֶּאֱהַל אַבְרָם און אברם האט געמאכט געצעלטען
וַיָּבֹא און ער איז געקומען
וַיֵּשֶׁב און ער האט זיך באזעצט
בְּאֵלֹנֵי מַמְרֵא אין פלוין פון ממרא
אֲשֶׁר בְּחֶבְרוֹן וואס איז אין חברון
וַיִּבֶן-שָׁם מִזְבֵּחַ און ער האט דארט געבויט א מזבח
לַה': צום אויבערשטען
[רביעי]
א) וַיְהִי און עס איז געוועהן
בִּימֵי אַמְרָפֶל אין די טעג פון אמרפל
מֶלֶךְ-שִׁנְעָר דער קעניג פון שנער
אַרְיוֹךְ מֶלֶךְ אֶלָּסָר אריוך דער קעניג פון אלסר
כְּדָרְלָעֹמֶר כדרלעומר
מֶלֶךְ עֵילָם דער קעניג פון עילם
וְתִדְעָל און תדעל
מֶלֶךְ גּוֹיִם: דער קעניג פון גוים
ב) עָשֹוּ מִלְחָמָה זיי האבען געמאכט א מלחמה
אֶת-בֶּרַע מיט ברע
מֶלֶךְ סְדֹם דער קעניג פון סדום
וְאֶת-בִּרְשַׁע און מיט ברשע
מֶלֶךְ עֲמֹרָה דער קעניג פון עמרוה
שִׁנְאָב און מיט שנאב
מֶלֶךְ אַדְמָה דער קעניג פון אדמה
וְשֶׁמְאֵבֶר און שמאבר
מֶלֶךְ צְבֹיִים דער קעניג פון צביים
וּמֶלֶךְ בֶּלַע און מיט דעם קעניג פון בלע
הִיא-צֹעַר: זי איז צוער
ג) כָּל-אֵלֶּה די אלע דאזיגע
חָבְרוּ האבען זיך באהאפטען
אֶל-עֵמֶק הַשִּׂדִּים צו דעם טאל שדים
הוּא יָם הַמֶּלַח: דאס איז (יעצט) ים המלח
ד) שְׁתֵּים עֶשְֹרֵה שָׁנָה צוועלף יאר
עָבְדוּ האבען זיי געדינט
אֶת-כְּדָרְלָעֹמֶר דעם כדרלעומר
וּשְׁלשׁ-עֶשְֹרֵה שָׁנָה און דרייצעהן יאר
מָרָדוּ: האבען זיי ווידערגעשפעניגט
ה) וּבְאַרְבַּע עֶשְֹרֵה שָׁנָה און אין פערצענטען יאר
בָּא כְדָרְלָעֹמֶר איז כדרלעמר געקומען
וְהַמְּלָכִים און די קעניגען
אֲשֶׁר אִתּוֹ וואס זענען מיט אים
וַיַּכּוּ און זיי האבען געשלאגען
אֶת-רְפָאִים די ריזען
בְּעַשְׁתְּרֹת קַרְנַיִם אין עשתרות קרנים
וְאֶת-הַזּוּזִים און די זוזים
בְּהָם אין הם
וְאֵת הָאֵימִים און די אימים
בְּשָׁוֵה קִרְיָתָיִם: אין שוה קריתים
ו) וְאֶת-הַחֹרִי און די חורים
בְּהַרֲרָם שֵֹעִיר אין זייער בארג שעיר
עַד אֵיל פָּארָן ביז צום פלוין פון פארן
אֲשֶׁר עַל-הַמִּדְבָּר: וואס איז נעבען דער מדבר
ז) וַיָּשֻׁבוּ און זיי האבען זיך צוריקגעקערט
וַיָּבֹאוּ און זיי זענען געקומען
אֶל-עֵין מִשְׁפָּט צום ארט עין משפט
הִוא קָדֵשׁ דאס איז די שטאדט קדש
וַיַּכּוּ און זיי האבען געשלאגען
אֶת כָּל שְֹדֵה הָעֲמָלֵקִי דאס גאנצע פעלד פון עמלק
וְגַם אֶת-הָאֱמֹרִי און אויך דעם אמורי
הַיּשֵׁב וואס וואוינט
בְּחַצֲצֹן תָּמָר: אין חצצון תמר
ח) וַיֵּצֵא מֶלֶךְ סְדֹם און דער קעניג פון סדם איז ארויס געגאנגען
וּמֶלֶךְ עֲמֹרָה און דער קעניג פון עמרה
וּמֶלֶךְ אַדְמָה און דער קעניג פון אדמה
וּמֶלֶךְ צְבֹיִים און דער קעניג פון צביים
וּמֶלֶךְ בֶּלַע און דער קעניג פון בלע
הִוא-צֹעַר דאס איז צער
וַיַּעַרְכוּ און זיי האבען אנגעראכטען
אִתָּם מיט זיי
מִלְחָמָה א מלחמה
בְּעֵמֶק הַשִּׂדִּים: אין דעם טאל שדים
ט) אֵת כְּדָרְלָעֹמֶר מיט כדרלעמר
מֶלֶךְ עֵילָם קעניג פון עילם
וְתִדְעָל מֶלֶךְ גּוֹיִם און מיט תדעל דער קעניג פון גוים
וְאַמְרָפֶל מֶלֶךְ שִׁנְעָר און מיט אמרפל קעניג פון שנער
וְאַרְיוֹךְ מֶלֶךְ אֶלָּסָר און מיט אריוך קעניג פון אלסר
אַרְבָּעָה מְלָכִים פיער קעניגען
אֶת-הַחֲמִשָּׁה: מיט די פינף
י)וְעֵמֶק הַשִּׂדִּים און דער טאל שדים
בֶּאֱרֹת בֶּאֱרֹת חֵמָר זענען געוועהן אסאך גריבער מיט ליים
וַיָּנֻסוּ און זיי זענען אנטלאפען
מֶלֶךְ סְדֹם וַעֲמֹרָה דער קעניג פון סדום און עמורה
וַיִּפְּלוּ שָׁמָּה און זיי זענען דארט אריין געפאלען
וְהַנִּשְׁאָרִים און די וואס זענען איבערגעבליבען
הֵרָה נָּסוּ: זענען אנטלאפען צום בארג
יא) וַיִּקְחוּ און זיי האבען צוגענומען
אֶת-כָּל-רְכֻשׁ דאס גאנצע פארמעגען
סְדֹם וַעֲמֹרָה פון סדום און עמרה
וְאֶת-כָּל-אָכְלָם און זייער גאנץ עסענווארג
וַיֵּלֵכוּ: און זיי זענען אוועקגעגאנגען
יב ) וַיִּקְחוּ און זיי האבען צוגענומען
אֶת-לוֹט דעם לוט
וְאֶת-רְכֻשׁוֹ און זיין פארמעגעס
בֶּן-אֲחִי אַבְרָם א זוהן פון אברם'ס ברודער
וַיֵּלֵכוּ און זיי זענען אוועקגעגאנגען
וְהוּא ישֵׁב בִּסְדֹם: און ער האט געוואוינט אין סדום
יג ) וַיָּבֹא הַפָּלִיט און דער אנטרינער איז געקומען
וַיַּגֵּד און ער האט אויסגעזאגט
לְאַבְרָם הָעִבְרִי צו אברם דער עברי
וְהוּא שֹׁכֵן או ער האט געריהט
בְּאֵלֹנֵי מַמְרֵא אין פלוין פון ממרא
הָאֱמֹרִי דער אמורי
אֲחִי אֶשְׁכֹּל א ברודער פון אשכול
וַאֲחִי עָנֵר און א ברודער פון ענר
וְהֵם און זיי זענען געוועהן
בַּעֲלֵי בְרִית-אַבְרָם: מענטשען וואס האבען געשלאסען א בונד מיט אברם
יד) וַיִּשְׁמַע אַבְרָם און אברם האט געהערט
כִּי נִשְׁבָּה אָחִיו אז זיין קרוב איז געפאנגען געווארען
וַיָּרֶק און ער האט באוואפענט
אֶת-חֲנִיכָיו זיינע יונגען
יְלִידֵי וואס זענען געבוירען
בֵיתוֹ אין זיין הויז
שְׁמֹנָה עָשָֹר וּשְׁלֹשׁ מֵאוֹת דריי הונדערט און אכטצעהן
וַיִּרְדֹּף און ער האט נאכגעיאגט
עַד-דָּן: ביז דן
טו) וַיֵּחָלֵק און עס איז צוטיילט געווארען
עֲלֵיהֶם איבער זיי
לַיְלָה אין דער נאכט
הוּא וַעֲבָדָיו ער און זיינע קנעכט
וַיַּכֵּם און ער האט זיי געשלאגען
וַיִּרְדְּפֵם און ער האט זיי נאך געיאגט
עַד-חוֹבָה ביז חובה
אֲשֶׁר מִשְּׂמֹאל וואס איז פון די לינקע זייט
לְדַמָּשֶֹק: צו דמשק
טז) וַיָּשֶׁב און ער האט צוריק געקערט
אֵת כָּל-הָרְכֻשׁ דאס גאנצע פארמעגען
וְגַם אֶת-לוֹט און אויך דעם לוט
אָחִיו זיין קרוב
וּרְכֻשׁוֹ און זיין פארמעגען
הֵשִׁיב האט ער צוריקגעקערט
וְגַם אֶת-הַנָּשִׁים און אויך די ווייבער
וְאֶת-הָעָם: און דאס פאלק
יז) וַיֵּצֵא מֶלֶך סְדֹם און דער קעניג פון סדום איז ארויס געגאנגען
לִקְרָאתוֹ א קעגען אים
אַחֲרֵי שׁוּבוֹ נאך זיין צוריקקערן
מֵהַכּוֹת פון צו שלאגען
אֶת-כְּדָרְלָעֹמֶר דעם כדרלעומר
וְאֶת-הַמְּלָכִים און די קעניגען
אֲשֶׁר אִתּוֹ וואס זענען מיט אים
אֶל-עֵמֶק שָׁוֵה צו עמק שוה
הוּא דאס איז
עֵמֶק הַמֶּלֶךְ: דער טאל פון דעם קעניג
יח) וּמַלְכִּי צֶדֶק און מלכי צדק
מֶלֶךְ שָׁלֵם דער קעניג פון ירושלים
הוֹצִיא האט ארויס געצויגען
לֶחֶם וָיָיִן ברויט און וויין
וְהוּא כֹהֵן און ער איז א דינער
לְאֵל עֶלְיוֹן: צו ג-ט דער אויבערשטער
יט) וַיְבָרֲכֵהוּ און ער האט אים געבענטשט
וַיֹּאמַר און ער האט געזאגט
בָּרוּךְ אַבְרָם געבענטשט זאל זיין אברם
לְאֵל עֶלְיוֹן צו ג-ט דער אויבערשטער
קֹנֵה וואס האט באשאפען
שָׁמַיִם וָאָרֶץ: הימל און ערד
כ) וּבָרוּךְ אן געלויבט איז
אֵל עֶלְיוֹן ג-ט דער אויבערשטער
אֲשֶׁר-מִגֵּן וואס האט איבער געגעבען
צָרֶיךָ דיינע באליידיגער'ס
בְּיָדֶךָ אין דיין האנד
וַיִּתֶּן-לוֹ און ער האט אים געגעבען
מַעֲשֵֹר א צעהנטיל
מִכֹּל: פון אלעם
[חמישי]
