הער מיר אז מ'קען נעמען נאכ'ן זאלצן, אבער ס'ווערט כבוש כמבושל אין בלוט. איז די שאלה צי ס'איז נישט שייך צו מאכן אן קיין סערום? אדער צי קען מען מאכן סערום פון דם דגים טהורים?
ווי קען איך טרעפן אינפארמאציע וועגן די סערום?
מ'דארף פרעגן @איגור פאר די פינקטליכע ספעלינג... (דאהאסטו...).
שכח, אבער וויקען איך טרעפן די פונקטליכע וועג וואס מען ניצט עס אין די סינטעטיק פלייש?
איך האב געטון נאך אביסל ריסערטש אויף די פלייש, און לויט ווי איך זעה איז די עיקר סיבה פארוואס עס איז נאכנישט פאפולער טאקע וועגן די סערום וואס האט בלוט וואס איז זייער טייער, און מארבעט אויף א plant based סערום, לכאורה אויב קען מען דאס טון איז די שטארקסטע שאלה מער נישט דא..
אויב עס איז מותר איז עס בפשטות א שהכל, איך זע נישט קיין שום צד צו מאכן אן אנדערע ברכה.
אפילו אויב מען נעמט אן אז עס איז כשר (אפילו בשר דבר אחר) און פארעווע. איז עס נאך אלץ אין כלל אז אלעס וואס איז נישט א המוציא, מזונות, הגפן, העץ, האדמה איז שהכל.
אויב עס איז מותר איז עס בפשטות א שהכל, איך זע נישט קיין שום צד צו מאכן אן אנדערע ברכה.
אפילו אויב מען נעמט אן אז עס איז כשר (אפילו בשר דבר אחר) און פארעווע. איז עס נאך אלץ אין כלל אז אלעס וואס איז נישט א המוציא, מזונות, הגפן, העץ, האדמה איז שהכל.
אפשר בכלל נישט א ברכה?
א פייער ברענט אין הארץ פון א יוד
שריי אויס בקול רם בחר בנו מכל עם א זכיה צו זיין א יוד
אויב עס איז מותר איז עס בפשטות א שהכל, איך זע נישט קיין שום צד צו מאכן אן אנדערע ברכה.
אפילו אויב מען נעמט אן אז עס איז כשר (אפילו בשר דבר אחר) און פארעווע. איז עס נאך אלץ אין כלל אז אלעס וואס איז נישט א המוציא, מזונות, הגפן, העץ, האדמה איז שהכל.
אויב עס איז מותר איז עס בפשטות א שהכל, איך זע נישט קיין שום צד צו מאכן אן אנדערע ברכה.
אפילו אויב מען נעמט אן אז עס איז כשר (אפילו בשר דבר אחר) און פארעווע. איז עס נאך אלץ אין כלל אז אלעס וואס איז נישט א המוציא, מזונות, הגפן, העץ, האדמה איז שהכל.
הער מיר אז מ'קען נעמען נאכ'ן זאלצן, אבער ס'ווערט כבוש כמבושל אין בלוט. איז די שאלה צי ס'איז נישט שייך צו מאכן אן קיין סערום? אדער צי קען מען מאכן סערום פון דם דגים טהורים?
אמע"כ הע"י יישר כח פאר'ן נעמען די צייט א דורכצוליינען די מאמר, און נאכמער פאר אייערע הערות. מיר וועלן בעז"ה פרובירן מרחיב צו זיין את הדיבור, אריינצודרינגען טיפער און געבן אן ענטפער צו אייערע אויפריכטיגע הערות. א': בנוגע חלב ודם איז דא א קאמפליצירטע טיפע אריכות אין קונטרס בשר מלאכותי [צום טרעפן אויף די לינק אויבן], הערה י"ב, עס איז אונז געוועהן צו שווער מעתיק צו זיין פון דארט די פארשידענע פרטים און ספיקות וואס ווערן דארט אויפגעברענגט, אין די ראמען פון דאזיגן מאמר. מיר ווילן נאר צולייגן וואס עס ווערט דארט נאכגעברענגט אין קונטרס, אז אפילו עס זאל זיין א היתר פון זה וזה גורם, אדער פון ביטול, זענען די אלע היתרים נאר "בדיעבד" [ווייל אין מבטלין איסור לכתחילה. און זוז"ג איז אויך נאר מותר בדיעבד. בכלל איז די שיטת הר"ן אז די היתר פון זוז"ג איז צוליב ביטול]. און וויבאלד אז עס איז א דבר פשוט אז אפילו מען זאל מתיר זיין די פלייש, איז אויב אבער א אידישע לאבאראטאריע ערצייגט דאס [אין מדינת ישראל זענען דא צוויי אזעלכע לאבאראטאריעס, איינס אין רחובות, און די אנדער אין נס ציונה] איז "ער אליין" א מבטל איסור לכתחילה, אבער אפילו דאס ווערט פראדוצירט אין א גוי'אישע לאבאראטאריע איז אבער וויבאלד דאס דארף כמובן האבן א שטרענגע השגחה תמידית, קומט דאך אויס אז דער משגיח דארף באשטימען מיט'ן גוי א צייט פאר א ספעציעלע ארדער אז ער זאל דאס מאכן פאר איהם בכשרות, קומט אויס אז דער איד הייסט דעם גוי מבטל זיין ספעציעל פאר זיך און פאר די פאטענציאלע אידישע קונים. וואס דאס איז אויך אסור. נאך דארף מען צולייגן אזאך וואס איז נוגע אפילו פאר פיל גרינגערע שאלות, אז מרן פוסה"ד בעל שבט הלוי זי"ע האט כמה וכמה פעמים געזאגט בעל פה און געשריבן אין זיינע תשובות - און ער האט דאס געהאלטן פאר א יסוד גדול - אז אפילו א זאך וואס א רב קען מתיר זיין בדיעבד פאר א איד ווען ער פרעגט א שאלה פאר זיך אינדערהיים, קען מען אבער ח"ו נישט מיט דעם היתר אוועקשטעלן א "הכשר" אויף א "בדיעבד'", און פיטערן דערמיט שטענדיג כלל ישראל. ער האט דאס געהאלטן פאר זייער א הארבע ענין. ב': בנוגע אייער שאלה צו מען קען נישט נעמען צעלן פון א כשר שטיק פלייש? איז די ענטפער אז אפילו אויב יא, מוז דאס זיין גענומען פון "סטעם סעלס" [תאי גזע] וואס דאס האט אין זיך DNA פון די גאנצע בעל חי [דאס אז מפלאות תמים דעים אז די צעלן אנטהאלטן אין זיך כאילו א רענדערינג פון אן אינדזשעניר וואס האט א פונקטליכע מאפע און קאודס מיט די קלענסטע דעטאלן פונעם מעכטיגן בנין וואס גייט אויגעבויט ווערן, א ביסל דומה צו דעם זענען די "צעלן" וואס אנטהאלטן אין זיך די קאודס אין אינפארמאציע אין די מאפע פון די גאנצע בעל חי וואס ווערן אנגעריפן DNA, CROMOSOMES, GENES וכו', וואס דאס מאכט די בעל חי וואקסן גאנצערהייט. [אויב איז דא א פעלער ערגעצוואו אין די ד.נ.א. (וואס ווערט גערופן אין סייענטיפישע שפראך א מיוטעישא"ן) וועט דאס אויסקלאפן אויפן בעל חי]. יעצט אפילו די צעלן זאלן גענומען ווערן פון א כשר שטיקל פלייש וואס איז כשר פאר זיך אליין ווייל די תורה"ק האט נישט געאסר'ט קיין DNA וכו', וועלן אבער די צעלן פראדוצירן א ניי שטיקל פלייש וואס וועט אנטהאלטן די אינפארמאציע וואס ליגט אינעם ד.נ.א. . דעריבער וויבאלד אין די ד.נ.א. ליגט אינפארמאציע פון בלוט אין חלב, וועט לכאורה די שטיקל פלייש וואס וואקסט פון די צעלן ווערן באשאפן מיט בלוט אין חלב. מען קען אבער לכאורה סייענטיפיש גערעדט "אויסלעשן" א געוויסע GENE דורך די פראצעדור וואס ווערט גערופן GENETIC ENGINEERING אדער הנדסה גנטית, די שאלה איז נאר צו מען קען דאס טוהן אויף א כשרות פארזיכערטן וועג עס זאל גארנישט אנטהאלטן קיין חלב ודם. [מיר האבן געזעהן א בילד פון א שטיקל פלייש ערצייגט אין א לאבאטאריע, וואס איז פול מיט פעטנס]. אויב איז אבער דא א מציאות דאס צו מאכן בכשרות,איז נישט דא קיין שאלה פון מראית העין נאר עס איז געהעריג פליישיג און אסור מיט מילך. [מיר ווילן דא אויך מסביר זיין, אזוי ווי איינער פון די חשובע ליינער האט געפרעגט דערוועגו אויבן, אז עס איז דא א חילוק צווישן בשר סינטטי און בשר מלאכותי, בשר סינטטי זענען טאקע פשוטע פיש בורגערס אדער פראנקפוטערס וכדומה געמאכט פון פשוטע פיש. און בשר מלאכותי אדער בשר מתורבת איז געמאכט אין א לאבאראטאריע, פון צעלן פון א בעל חי כנ"ל, דורך א קאמפליצירטע פראצעדור]. בנוגע זאלצן די צעלן איז שווער צו גלייבן אז מען קען דאס טאהן צוליב כמה טעמים, קודם כל ווייל די צעלן מוזן ווערן ארויסגענומען נאך ביים לעבן [אדער אפשר גלייך נאכן שחט'ן] און אויב מען זאלצט עס כהלכה וועט עס אפשטארבען סיי צוליב די צייט וואס עס ליגט אינדערויסן פונעם ספעציעלן ענווייראמענט וואס דאס ברויך האבן, און סיי איז מסתבר אז די זאלץ וועט דאס אפהרגענען. ווי אויך דארף עס זיך ווייקן א האלבע שעה פארן זאלצן אין וואסער, און נאכן זאלצן דארף מען דאס אפשווענקען דריי מאל, און מען רעדט דא פון א צעל וואס מען קען נאר זעהן דורך א מיקרוסקופ. נאר קען זיין אז איר מיינט צו זאגן אז מען זאלצט די שטיקל פלייש פון ווי מען נעמט די צעלן, אבער דאס איז דאך אויך א צו לאנגע צייט נאכן שחט'ן אז די צעלן זאלן נאך קענען בלייבן לעבן וכנ"ל. מיר זענען נישט באקאנט צו מען קען נוצן סערום פון פיש, דאס איז גראדע אן אינטערעסאנטע בייפאל, אבער דאס ברענגט אויף א נייע פראבלעם פון די סכנה פון עסן פלייש מיט פיש צוזאמען. אבער איך דערמאן זיך אז איך האב א מאל געזעהן אז איינער איז מציע צו מאכן בשר מלאכותי פון "פיש". איז אויב מען קען ניצן סערום פון פיש איז דאס א געוואלדיגער זאך. אפילו אויב מען זאלצט די צעלן פארן פראדוצירן די פלייש, וועט אבער לכאורה דאס שטיקל פלייש וואס ווערט ערצייגט פון די געזאלצענע צעלן, ווואקסן מיט פרישע בלוט [און חלב] צוליב די ד.נ.א. וואס ליגט אין די צעלן, וואס דאס ברענגט א פרישע הלכה'דיגע פראבלעם, ווייל די פראדוצירטע שטיקל פלייש קען מען נישט זאלצן על פי הלכה מכמה טעמים המבוארים לעיל בהמאמר, ויעו"ש בקונטרס בשר מלאכותי הערה י"ב. נאכאמאל, א גרויסן דאנק
א גרויסן יישר כח, איך קען מיך נישט גענוג אפוואונדערן פונעם געוואלדיגקייט, רייכקייט און ארבעט, וואס דו האסט דא אריינגעלייגט. אבער צום פינטל געפרעגט, אויב קען מען נעמען א סטעם צעל (אפשר קען מען נישט, איך בין נישט באקאנט) פון א שטיקל פלייש וואס איז מותר באכילה, איז שווער צו גלייבן אז ווען מ'מאכט דערפון א שטיק פלייש וואס פראדוצירט בלוט און פעט זאל עס האבן א דין פון חלב ודם, וויבאלד בשורש איז דאס געווען אין א שטיק פלייש וואס די תורה האט מתיר געווען. און ס'קען נישט זיין, אז די תורה האט געאסר'ט א זאך וואס איז נישט באשאפן אויפ'ן נאטירליכן אופן, אויסער אויב דער מקור דערפון איז שלעכט (כנלע"ד, טראץ וואס איך פארשטיי אז ס'גייען זיין אלערליי שיטות לגבי אזא זאך).
אויב עס איז מותר איז עס בפשטות א שהכל, איך זע נישט קיין שום צד צו מאכן אן אנדערע ברכה.
אפילו אויב מען נעמט אן אז עס איז כשר (אפילו בשר דבר אחר) און פארעווע. איז עס נאך אלץ אין כלל אז אלעס וואס איז נישט א המוציא, מזונות, הגפן, העץ, האדמה איז שהכל.
הער מיר אז מ'קען נעמען נאכ'ן זאלצן, אבער ס'ווערט כבוש כמבושל אין בלוט. איז די שאלה צי ס'איז נישט שייך צו מאכן אן קיין סערום? אדער צי קען מען מאכן סערום פון דם דגים טהורים?
אמע"כ הע"י יישר כח פאר'ן נעמען די צייט א דורכצוליינען די מאמר, און נאכמער פאר אייערע הערות. מיר וועלן בעז"ה פרובירן מרחיב צו זיין את הדיבור, אריינצודרינגען טיפער און געבן אן ענטפער צו אייערע אויפריכטיגע הערות. א': בנוגע חלב ודם איז דא א קאמפליצירטע טיפע אריכות אין קונטרס בשר מלאכותי [צום טרעפן אויף די לינק אויבן], הערה י"ב, עס איז אונז געוועהן צו שווער מעתיק צו זיין פון דארט די פארשידענע פרטים און ספיקות וואס ווערן דארט אויפגעברענגט, אין די ראמען פון דאזיגן מאמר. מיר ווילן נאר צולייגן וואס עס ווערט דארט נאכגעברענגט אין קונטרס, אז אפילו עס זאל זיין א היתר פון זה וזה גורם, אדער פון ביטול, זענען די אלע היתרים נאר "בדיעבד" [ווייל אין מבטלין איסור לכתחילה. און זוז"ג איז אויך נאר מותר בדיעבד. בכלל איז די שיטת הר"ן אז די היתר פון זוז"ג איז צוליב ביטול]. און וויבאלד אז עס איז א דבר פשוט אז אפילו מען זאל מתיר זיין די פלייש, איז אויב אבער א אידישע לאבאראטאריע ערצייגט דאס [אין מדינת ישראל זענען דא צוויי אזעלכע לאבאראטאריעס, איינס אין רחובות, און די אנדער אין נס ציונה] איז "ער אליין" א מבטל איסור לכתחילה, אבער אפילו דאס ווערט פראדוצירט אין א גוי'אישע לאבאראטאריע איז אבער וויבאלד דאס דארף כמובן האבן א שטרענגע השגחה תמידית, קומט דאך אויס אז דער משגיח דארף באשטימען מיט'ן גוי א צייט פאר א ספעציעלע ארדער אז ער זאל דאס מאכן פאר איהם בכשרות, קומט אויס אז דער איד הייסט דעם גוי מבטל זיין ספעציעל פאר זיך און פאר די פאטענציאלע אידישע קונים. וואס דאס איז אויך אסור. נאך דארף מען צולייגן אזאך וואס איז נוגע אפילו פאר פיל גרינגערע שאלות, אז מרן פוסה"ד בעל שבט הלוי זי"ע האט כמה וכמה פעמים געזאגט בעל פה און געשריבן אין זיינע תשובות - און ער האט דאס געהאלטן פאר א יסוד גדול - אז אפילו א זאך וואס א רב קען מתיר זיין בדיעבד פאר א איד ווען ער פרעגט א שאלה פאר זיך אינדערהיים, קען מען אבער ח"ו נישט מיט דעם היתר אוועקשטעלן א "הכשר" אויף א "בדיעבד'", און פיטערן דערמיט שטענדיג כלל ישראל. ער האט דאס געהאלטן פאר זייער א הארבע ענין. ב': בנוגע אייער שאלה צו מען קען נישט נעמען צעלן פון א כשר שטיק פלייש? איז די ענטפער אז אפילו אויב יא, מוז דאס זיין גענומען פון "סטעם סעלס" [תאי גזע] וואס דאס האט אין זיך DNA פון די גאנצע בעל חי [דאס אז מפלאות תמים דעים אז די צעלן אנטהאלטן אין זיך כאילו א רענדערינג פון אן אינדזשעניר וואס האט א פונקטליכע מאפע און קאודס מיט די קלענסטע דעטאלן פונעם מעכטיגן בנין וואס גייט אויגעבויט ווערן, א ביסל דומה צו דעם זענען די "צעלן" וואס אנטהאלטן אין זיך די קאודס אין אינפארמאציע אין די מאפע פון די גאנצע בעל חי וואס ווערן אנגעריפן DNA, CROMOSOMES, GENES וכו', וואס דאס מאכט די בעל חי וואקסן גאנצערהייט. [אויב איז דא א פעלער ערגעצוואו אין די ד.נ.א. (וואס ווערט גערופן אין סייענטיפישע שפראך א מיוטעישא"ן) וועט דאס אויסקלאפן אויפן בעל חי]. יעצט אפילו די צעלן זאלן גענומען ווערן פון א כשר שטיקל פלייש וואס איז כשר פאר זיך אליין ווייל די תורה"ק האט נישט געאסר'ט קיין DNA וכו', וועלן אבער די צעלן פראדוצירן א ניי שטיקל פלייש וואס וועט אנטהאלטן די אינפארמאציע וואס ליגט אינעם ד.נ.א. . דעריבער וויבאלד אין די ד.נ.א. ליגט אינפארמאציע פון בלוט אין חלב, וועט לכאורה די שטיקל פלייש וואס וואקסט פון די צעלן ווערן באשאפן מיט בלוט אין חלב. מען קען אבער לכאורה סייענטיפיש גערעדט "אויסלעשן" א געוויסע GENE דורך די פראצעדור וואס ווערט גערופן GENETIC ENGINEERING אדער הנדסה גנטית, די שאלה איז נאר צו מען קען דאס טוהן אויף א כשרות פארזיכערטן וועג עס זאל גארנישט אנטהאלטן קיין חלב ודם. [מיר האבן געזעהן א בילד פון א שטיקל פלייש ערצייגט אין א לאבאטאריע, וואס איז פול מיט פעטנס]. אויב איז אבער דא א מציאות דאס צו מאכן בכשרות,איז נישט דא קיין שאלה פון מראית העין נאר עס איז געהעריג פליישיג און אסור מיט מילך. [מיר ווילן דא אויך מסביר זיין, אזוי ווי איינער פון די חשובע ליינער האט געפרעגט דערוועגו אויבן, אז עס איז דא א חילוק צווישן בשר סינטטי און בשר מלאכותי, בשר סינטטי זענען טאקע פשוטע פיש בורגערס אדער פראנקפוטערס וכדומה געמאכט פון פשוטע פיש. און בשר מלאכותי אדער בשר מתורבת איז געמאכט אין א לאבאראטאריע, פון צעלן פון א בעל חי כנ"ל, דורך א קאמפליצירטע פראצעדור]. בנוגע זאלצן די צעלן איז שווער צו גלייבן אז מען קען דאס טאהן צוליב כמה טעמים, קודם כל ווייל די צעלן מוזן ווערן ארויסגענומען נאך ביים לעבן [אדער אפשר גלייך נאכן שחט'ן] און אויב מען זאלצט עס כהלכה וועט עס אפשטארבען סיי צוליב די צייט וואס עס ליגט אינדערויסן פונעם ספעציעלן ענווייראמענט וואס דאס ברויך האבן, און סיי איז מסתבר אז די זאלץ וועט דאס אפהרגענען. ווי אויך דארף עס זיך ווייקן א האלבע שעה פארן זאלצן אין וואסער, און נאכן זאלצן דארף מען דאס אפשווענקען דריי מאל, און מען רעדט דא פון א צעל וואס מען קען נאר זעהן דורך א מיקרוסקופ. נאר קען זיין אז איר מיינט צו זאגן אז מען זאלצט די שטיקל פלייש פון ווי מען נעמט די צעלן, אבער דאס איז דאך אויך א צו לאנגע צייט נאכן שחט'ן אז די צעלן זאלן נאך קענען בלייבן לעבן וכנ"ל. מיר זענען נישט באקאנט צו מען קען נוצן סערום פון פיש, דאס איז גראדע אן אינטערעסאנטע בייפאל, אבער דאס ברענגט אויף א נייע פראבלעם פון די סכנה פון עסן פלייש מיט פיש צוזאמען. אבער איך דערמאן זיך אז איך האב א מאל געזעהן אז איינער איז מציע צו מאכן בשר מלאכותי פון "פיש". איז אויב מען קען ניצן סערום פון פיש איז דאס א געוואלדיגער זאך. אפילו אויב מען זאלצט די צעלן פארן פראדוצירן די פלייש, וועט אבער לכאורה דאס שטיקל פלייש וואס ווערט ערצייגט פון די געזאלצענע צעלן, ווואקסן מיט פרישע בלוט [און חלב] צוליב די ד.נ.א. וואס ליגט אין די צעלן, וואס דאס ברענגט א פרישע הלכה'דיגע פראבלעם, ווייל די פראדוצירטע שטיקל פלייש קען מען נישט זאלצן על פי הלכה מכמה טעמים המבוארים לעיל בהמאמר, ויעו"ש בקונטרס בשר מלאכותי הערה י"ב. נאכאמאל, א גרויסן דאנק
א גרויסן יישר כח, איך קען מיך נישט גענוג אפוואונדערן פונעם געוואלדיגקייט, רייכקייט און ארבעט, וואס דו האסט דא אריינגעלייגט. אבער צום פינטל געפרעגט, אויב קען מען נעמען א סטעם צעל (אפשר קען מען נישט, איך בין נישט באקאנט) פון א שטיקל פלייש וואס איז מותר באכילה, איז שווער צו גלייבן אז ווען מ'מאכט דערפון א שטיק פלייש וואס פראדוצירט בלוט און פעט זאל עס האבן א דין פון חלב ודם, וויבאלד בשורש איז דאס געווען אין א שטיק פלייש וואס די תורה האט מתיר געווען. און ס'קען נישט זיין, אז די תורה האט געאסר'ט א זאך וואס איז נישט באשאפן אויפ'ן נאטירליכן אופן, אויסער אויב דער מקור דערפון איז שלעכט (כנלע"ד, טראץ וואס איך פארשטיי אז ס'גייען זיין אלערליי שיטות לגבי אזא זאך).
אמע"כ הי"ו יישר כחכם פאר איייערע ווארימע ווערטער, און פאר אייער אויפריכטיגע שאלה. מיר האבן טאקע נישט גענוג מבאר געוועהן דעם פונקט, און מיר האפן בעז"ה אז מיר וועלן דאס יעצט קענען בעסער ארויסברענגען אז עס זאל זיין מער פארשטענדליך פאר ת"ח ויודעי ספר. עס איז דא א הלכה און מס' בכורות דף ו' אז היוצא מן הטהור טהור והיוצא מן הטמא טמא, למשל אז א קיה האט געבוירן א קינד מיט די צורה פון א קעמל איז דאס טהור, ווידעראום פארקערט אז א קעמל האט געבוירן א קינד אין די צורה פון א קיה איז דאס טמא, יעו"ש. מיר טרעפן אבער דער דין נאר לגבי "טהור וטמא". לויט וויפיל מיר האבן געזוכט האבן מיר נישט געטראפן א דין אז היוצא מ"הכשר, כשר", אדער היוצא מן "המותר, מותר". לדוגמא, ווען איינער שניידט אפ די ווייץ פון זיין פעלד און איז מפריש תרומות ומעשרות כהלכה אזוי אז עס איז מותר צו עסן למהדרין מן המהדרין, און נאכדעם נעמט ער איינע פון די ווייץ קערנדלעך און פלאנצט דאס איין און עס וואקט ארויס פרישע ווייץ, האט די תוה"ק געזאגט אז מען דארף געבן תרומות און מעשרות פון די פרישע ווייץ און מען זאגט נישט אז ווייל די ווייצל וואס מען האט איינגעפלאנצט איז שוין געווען מופרש בתרומות ומעשרות, איז די פרישע ווייץ אויך מותר. דאס איז ככעין ראיה לענינינו, אז אפילו מען זאל נעמען א סטעם סעל פון א כשר שטיקל פלייש וואס איז געזאלצן כהלכה [אויב דאס איז שייך במציאות], פונדעסטוועגן איז מסתבר אז די פרישע בלוט און חלב וואס ווערט באשאפן פון דעם וועט זיין אסור. הגם די סטעם סעל אליין איז געווען מותר, ווייל די סטעם סעל איז נאר געווען כעין "בלו-פרינט" פונעם בנין, וואס דאס האט נאר אנטהאלטן "אינפארמאציע און קאודס" פון חלב ודם, אבער נישט חלב ודם ממש, וואס צוליב דעם איז דאס געווען מותר, אבער איינמאל די בנין ווערט ארויפגעצויגן אין די אינפארמאציע און קאודס ווערן אויפגעטוישט אויף חלב ודם ממש, דאן איז דאס אסור. [וכעין דמות ראיה לזה מהזרע עצמו שהזרע מותר באכילה כמו שאי' בסי' פ"א לענין יאלא דחמורתרא דהוי כנבילה סרוחה [אלא דאסור משום בל תשקצו יעוי' דרכי תשובה בשם היעב"ץ], ומ"מ הבהמה שנוצר ממנה יש לו כל הדינים של חובת שחיטה, חלב, ודם, גיד הנשה. הגם שיש לחלק בין הנידונים שזהו האופן שאסרה תורה כשנוצר כן בדרך הטבע. ומע"כ הע"י רמז בזה שבנידון דידן זה לא נעשה באופן טבעי. מ"מ י"ל דהגם שלא נעשה באופן טבעי כי אם בסיוע דברים אחרים, מ"מ ענין זה שה"סעלס" מתחלקים לריבי רבבות ולמיליאנען עד שנעשה צורת בשר הוא דבר טבעי, וע"כ יש צד לדמותו לייצור טבעי, והבן]. ויעוי' אריכות עמוקה בענין זוז"ג השייך לנידון זה, בקונטרס "בשר מלאכותי". מען דארף ערווענען אז די גאנצע נידון איז גאר וויכטיג למעשה, צוליב דעם וואס די FDA האט פאר לערך איבער א וואך צוריק געגעבן די באשטעטיגטנג פאר עטליכע קאמפאניס אין די פאראייניגטע שטאטן צו פארקויפן "טשיקן פלייש" וואס איז געמאכט פון סעלס פון "אייער", פאר רעסטוראנטן. יעצט, דא איז פארהאן די אויבנדערמאנטע שאלה וועגן "סערום" (א ווייסע חלק פון די בלוט וואס ווערט אויך אנגערופן "בלוט פלאזמא" וואס איז אונז באקאנט פון קאוויד 19 נישט מער געדאכט), וואס די צעלן ווערן צוזאמענגעמישט מיט דעם, וואס דאס איז אן איסור דם. דער מציאות איז אבער אז סערום איז זייער א טייערער ארטיקל, און דעריבער קאסט די פלייש צו טייער צו פראדוצירן אויף א פארנעם אז דאס זאל קענען ווערן פארקויפט פאר רעגולערע פרייזן אין סופערמארקעטס. צוליב דעם יאווען זיך פארשידענע קאמפאניס אפירצוקומען מיט אן אלטערנאטיוו פאר סערום. זיי האבן שוין מצליח געווען צו רעדוצירן די קוואנטום פון סערום און דאס ערזעצט מיט אנדערע אינגרידיענטס, אבער דערווייל מוזן זיי נאך יא צוקומען צו א געוויסע מאס סערום בכדי מייצר צו זיין די פלייש. אבער אפילו לו יצוייר אז זיי וועלן יא מצליח זיין בעתיד צו טרעפן אן אלטערנאטיוו, איז די פלייש נאך אלס גאר פראבלעמאטיש. ווייל אויב די צעלן זענען גענומען געווארן פון אן איי מיט א בלוטסטראפ זענען דאך די צעלן אסור, און צוליב דעם איז די פלייש וואס ווערט נוצר פון די אסור'ע צעלן, אויך אסור, כמבואר לעיל במאמרינו הראשון. (מען דארף צוצייכענען אז די אייער פון וואס עס האנדעלט זיך זענען מפורש נישט ספנא מארעא). ווידעראום אפילו עס איז גענומען פון א כשר'ע איי וואס האט נאכנישט קיין בלוטסטראפ, האט די פלייש א דין ווי אן עוף וואס איז געבוירן פון אן איי, און מען קען דן זיין אויב עס איז אסור משום שיקוץ (עי' יו"ד סי' ט"ו בדרכי תשובה סק"ה), און אויך קען מען זאגן אז די פלייש איז אסור משום שיקוץ אזויווי אן עוף וואז איז געבוירן אהן קיין פעדערן, ווייל די דאזיגע פלייש איז קיינמאל נישט געוועהן קיין עוף גמור און אוודאי נישט געהאט קיין פעדערן, איז קען זיין אז דאס איז אסור משום שיקוץ. אויך איז די פלייש אסור ווייל עס האט נישט געהאט קיין "שחיטה" (עי' קונטרס בשר מלאכותי אות א'). כאטשיג די מקור פון די פלייש איז פון אן איי וואס איז געוועהן מותר בלא שחיטה, פונדעסטוועגן, אן עוף וואס ווער געבוירן פון די זעלבע איי איז מחוייב בשחיטה. די זעלבע איז מיט די פלייש וואס איז נוצר געווארן פון די איי איז מחוייב בעשה ד"וזבחת". און עס איז דאך נישט שייך צו ש'חט'ן. איז דאס אסור. [עס איז נישט דומה צו צעלן וואס זענען גענומען געווארן פון א גע'שחט'ענע בהמה וואס מיר האבן אויבן געשריבן אז די נייע פלייש איז נכלל אין די שחיטה פון די בהמה פון וואס מען האט גענומען די צעלן. ווייל דא איז דאך נישט געוועהן קיין שחיטה נאכדעם וואס די איי איז געבוירן געווארן [אזוי ווי אן עוף וואס ווערט געבוירן פון די איי, וואס דאס עוף איז מחוייב בשחיטה, וכנ"ל]. ווי אויך איז דא דער פראבלעם פון בלוט אין די פלייש וואס ווערט באשאפן פון די נייע צעלן, וואס מען קען דאס נישט זאלצן על פי הלכה, וכמבואר לעיל באורך. [איסור "חלב" איז כמובן נישט שייך דא, ווייל מען רעדט פון אן "עוף" וואס עס איז נישט דא דערביי קיין איסור חלב]. יישר כחכם פאר'ן ארויף ברענגען נאכאמאל די וויכטיגע שאלה צום אויבערפלאך. בברכה
Just like you when plant a bud from a vine and with the assistance of certain minerals in the soils it grows grapes, its a בורא פרי הגפן. Same is when you culturize some stem cells of the calf and it grows into a meat, it's meat לכל דבר.
גרייט צו העלפןהאט געשריבן:↑מאנטאג סעפטעמבער 11, 2023 8:30 am
אונזערע רבנים גייען מסכים זיין?
וואס וועט זיין מיט די אלע שאלות וואס איך האב געשריבען אויבן איך וועל נאכעמאל ברענגען די חלק וואס איז נוגע אויב מען מאכט עס מיט אייער
מען דארף ערווענען אז די גאנצע נידון איז גאר וויכטיג למעשה, צוליב דעם וואס די FDA האט פאר לערך איבער א וואך צוריק געגעבן די באשטעטיגטנג פאר עטליכע קאמפאניס אין די פאראייניגטע שטאטן צו פארקויפן "טשיקן פלייש" וואס איז געמאכט פון סעלס פון "אייער", פאר רעסטוראנטן. יעצט, דא איז פארהאן די אויבנדערמאנטע שאלה וועגן "סערום" (א ווייסע חלק פון די בלוט וואס ווערט אויך אנגערופן "בלוט פלאזמא" וואס איז אונז באקאנט פון קאוויד 19 נישט מער געדאכט), וואס די צעלן ווערן צוזאמענגעמישט מיט דעם, וואס דאס איז אן איסור דם. דער מציאות איז אבער אז סערום איז זייער א טייערער ארטיקל, און דעריבער קאסט די פלייש צו טייער צו פראדוצירן אויף א פארנעם אז דאס זאל קענען ווערן פארקויפט פאר רעגולערע פרייזן אין סופערמארקעטס. צוליב דעם יאווען זיך פארשידענע קאמפאניס אפירצוקומען מיט אן אלטערנאטיוו פאר סערום. זיי האבן שוין מצליח געווען צו רעדוצירן די קוואנטום פון סערום און דאס ערזעצט מיט אנדערע אינגרידיענטס, אבער דערווייל מוזן זיי נאך יא צוקומען צו א געוויסע מאס סערום בכדי מייצר צו זיין די פלייש. אבער אפילו לו יצוייר אז זיי וועלן יא מצליח זיין בעתיד צו טרעפן אן אלטערנאטיוו, איז די פלייש נאך אלס גאר פראבלעמאטיש. ווייל אויב די צעלן זענען גענומען געווארן פון אן איי מיט א בלוטסטראפ זענען דאך די צעלן אסור, און צוליב דעם איז די פלייש וואס ווערט נוצר פון די אסור'ע צעלן, אויך אסור, כמבואר לעיל במאמרינו הראשון. (מען דארף צוצייכענען אז די אייער פון וואס עס האנדעלט זיך זענען מפורש נישט ספנא מארעא). ווידעראום אפילו עס איז גענומען פון א כשר'ע איי וואס האט נאכנישט קיין בלוטסטראפ, האט די פלייש א דין ווי אן עוף וואס איז געבוירן פון אן איי, און מען קען דן זיין אויב עס איז אסור משום שיקוץ (עי' יו"ד סי' ט"ו בדרכי תשובה סק"ה), און אויך קען מען זאגן אז די פלייש איז אסור משום שיקוץ אזויווי אן עוף וואז איז געבוירן אהן קיין פעדערן, ווייל די דאזיגע פלייש איז קיינמאל נישט געוועהן קיין עוף גמור און אוודאי נישט געהאט קיין פעדערן, איז קען זיין אז דאס איז אסור משום שיקוץ. אויך איז די פלייש אסור ווייל עס האט נישט געהאט קיין "שחיטה" (עי' קונטרס בשר מלאכותי אות א'). כאטשיג די מקור פון די פלייש איז פון אן איי וואס איז געוועהן מותר בלא שחיטה, פונדעסטוועגן, אן עוף וואס ווער געבוירן פון די זעלבע איי איז מחוייב בשחיטה. די זעלבע איז מיט די פלייש וואס איז נוצר געווארן פון די איי איז מחוייב בעשה ד"וזבחת". און עס איז דאך נישט שייך צו ש'חט'ן. איז דאס אסור. [עס איז נישט דומה צו צעלן וואס זענען גענומען געווארן פון א גע'שחט'ענע בהמה וואס מיר האבן אויבן געשריבן אז די נייע פלייש איז נכלל אין די שחיטה פון די בהמה פון וואס מען האט גענומען די צעלן. ווייל דא איז דאך נישט געוועהן קיין שחיטה נאכדעם וואס די איי איז געבוירן געווארן [אזוי ווי אן עוף וואס ווערט געבוירן פון די איי, וואס דאס עוף איז מחוייב בשחיטה, וכנ"ל]. ווי אויך איז דא דער פראבלעם פון בלוט אין די פלייש וואס ווערט באשאפן פון די נייע צעלן, וואס מען קען דאס נישט זאלצן על פי הלכה, וכמבואר לעיל באורך. [איסור "חלב" איז כמובן נישט שייך דא, ווייל מען רעדט פון אן "עוף" וואס עס איז נישט דא דערביי קיין איסור חלב].
אינטערוויו: היסטאריע: די "או יו" וועט אפעציעל געבן א הכשר אויף פלייש פאברעצירט אין א לעבאטאריע, ווי אזוי פראדוצירט מען די פלייש, וואס זענען די שאלות ארום דעם, און צי ווייסט "או-יו" די באשטאנדטיילן פון קאוקע קאולע" ב' פ״ג
גרייט צו העלפןהאט געשריבן:↑מאנטאג סעפטעמבער 11, 2023 8:30 am
אונזערע רבנים גייען מסכים זיין?
וואס וועט זיין מיט די אלע שאלות וואס איך האב געשריבען אויבן איך וועל נאכעמאל ברענגען די חלק וואס איז נוגע אויב מען מאכט עס מיט אייער
מען דארף ערווענען אז די גאנצע נידון איז גאר וויכטיג למעשה, צוליב דעם וואס די FDA האט פאר לערך איבער א וואך צוריק געגעבן די באשטעטיגטנג פאר עטליכע קאמפאניס אין די פאראייניגטע שטאטן צו פארקויפן "טשיקן פלייש" וואס איז געמאכט פון סעלס פון "אייער", פאר רעסטוראנטן. יעצט, דא איז פארהאן די אויבנדערמאנטע שאלה וועגן "סערום" (א ווייסע חלק פון די בלוט וואס ווערט אויך אנגערופן "בלוט פלאזמא" וואס איז אונז באקאנט פון קאוויד 19 נישט מער געדאכט), וואס די צעלן ווערן צוזאמענגעמישט מיט דעם, וואס דאס איז אן איסור דם. דער מציאות איז אבער אז סערום איז זייער א טייערער ארטיקל, און דעריבער קאסט די פלייש צו טייער צו פראדוצירן אויף א פארנעם אז דאס זאל קענען ווערן פארקויפט פאר רעגולערע פרייזן אין סופערמארקעטס. צוליב דעם יאווען זיך פארשידענע קאמפאניס אפירצוקומען מיט אן אלטערנאטיוו פאר סערום. זיי האבן שוין מצליח געווען צו רעדוצירן די קוואנטום פון סערום און דאס ערזעצט מיט אנדערע אינגרידיענטס, אבער דערווייל מוזן זיי נאך יא צוקומען צו א געוויסע מאס סערום בכדי מייצר צו זיין די פלייש. אבער אפילו לו יצוייר אז זיי וועלן יא מצליח זיין בעתיד צו טרעפן אן אלטערנאטיוו, איז די פלייש נאך אלס גאר פראבלעמאטיש. ווייל אויב די צעלן זענען גענומען געווארן פון אן איי מיט א בלוטסטראפ זענען דאך די צעלן אסור, און צוליב דעם איז די פלייש וואס ווערט נוצר פון די אסור'ע צעלן, אויך אסור, כמבואר לעיל במאמרינו הראשון. (מען דארף צוצייכענען אז די אייער פון וואס עס האנדעלט זיך זענען מפורש נישט ספנא מארעא). ווידעראום אפילו עס איז גענומען פון א כשר'ע איי וואס האט נאכנישט קיין בלוטסטראפ, האט די פלייש א דין ווי אן עוף וואס איז געבוירן פון אן איי, און מען קען דן זיין אויב עס איז אסור משום שיקוץ (עי' יו"ד סי' ט"ו בדרכי תשובה סק"ה), און אויך קען מען זאגן אז די פלייש איז אסור משום שיקוץ אזויווי אן עוף וואז איז געבוירן אהן קיין פעדערן, ווייל די דאזיגע פלייש איז קיינמאל נישט געוועהן קיין עוף גמור און אוודאי נישט געהאט קיין פעדערן, איז קען זיין אז דאס איז אסור משום שיקוץ. אויך איז די פלייש אסור ווייל עס האט נישט געהאט קיין "שחיטה" (עי' קונטרס בשר מלאכותי אות א'). כאטשיג די מקור פון די פלייש איז פון אן איי וואס איז געוועהן מותר בלא שחיטה, פונדעסטוועגן, אן עוף וואס ווער געבוירן פון די זעלבע איי איז מחוייב בשחיטה. די זעלבע איז מיט די פלייש וואס איז נוצר געווארן פון די איי איז מחוייב בעשה ד"וזבחת". און עס איז דאך נישט שייך צו ש'חט'ן. איז דאס אסור. [עס איז נישט דומה צו צעלן וואס זענען גענומען געווארן פון א גע'שחט'ענע בהמה וואס מיר האבן אויבן געשריבן אז די נייע פלייש איז נכלל אין די שחיטה פון די בהמה פון וואס מען האט גענומען די צעלן. ווייל דא איז דאך נישט געוועהן קיין שחיטה נאכדעם וואס די איי איז געבוירן געווארן [אזוי ווי אן עוף וואס ווערט געבוירן פון די איי, וואס דאס עוף איז מחוייב בשחיטה, וכנ"ל]. ווי אויך איז דא דער פראבלעם פון בלוט אין די פלייש וואס ווערט באשאפן פון די נייע צעלן, וואס מען קען דאס נישט זאלצן על פי הלכה, וכמבואר לעיל באורך. [איסור "חלב" איז כמובן נישט שייך דא, ווייל מען רעדט פון אן "עוף" וואס עס איז נישט דא דערביי קיין איסור חלב].
הערליך שיין. אבער איך פארשטיי נישט פארוואס ס'איז שייך שחיטה אויב מ'מאכט פלייש פון אן איי? ס'איז קיינמאל נישט געווארן קיין עוף און זיכער נישט געבוירן געווארן. אנטשולדיגט, אבער ס'זעט אויס ווי מ'זוכט זיך איסורים.
הער מיר אז מ'קען נעמען נאכ'ן זאלצן, אבער ס'ווערט כבוש כמבושל אין בלוט. איז די שאלה צי ס'איז נישט שייך צו מאכן אן קיין סערום? אדער צי קען מען מאכן סערום פון דם דגים טהורים?
אמע"כ הע"י יישר כח פאר'ן נעמען די צייט א דורכצוליינען די מאמר, און נאכמער פאר אייערע הערות. מיר וועלן בעז"ה פרובירן מרחיב צו זיין את הדיבור, אריינצודרינגען טיפער און געבן אן ענטפער צו אייערע אויפריכטיגע הערות. א': בנוגע חלב ודם איז דא א קאמפליצירטע טיפע אריכות אין קונטרס בשר מלאכותי [צום טרעפן אויף די לינק אויבן], הערה י"ב, עס איז אונז געוועהן צו שווער מעתיק צו זיין פון דארט די פארשידענע פרטים און ספיקות וואס ווערן דארט אויפגעברענגט, אין די ראמען פון דאזיגן מאמר. מיר ווילן נאר צולייגן וואס עס ווערט דארט נאכגעברענגט אין קונטרס, אז אפילו עס זאל זיין א היתר פון זה וזה גורם, אדער פון ביטול, זענען די אלע היתרים נאר "בדיעבד" [ווייל אין מבטלין איסור לכתחילה. און זוז"ג איז אויך נאר מותר בדיעבד. בכלל איז די שיטת הר"ן אז די היתר פון זוז"ג איז צוליב ביטול]. און וויבאלד אז עס איז א דבר פשוט אז אפילו מען זאל מתיר זיין די פלייש, איז אויב אבער א אידישע לאבאראטאריע ערצייגט דאס [אין מדינת ישראל זענען דא צוויי אזעלכע לאבאראטאריעס, איינס אין רחובות, און די אנדער אין נס ציונה] איז "ער אליין" א מבטל איסור לכתחילה, אבער אפילו דאס ווערט פראדוצירט אין א גוי'אישע לאבאראטאריע איז אבער וויבאלד דאס דארף כמובן האבן א שטרענגע השגחה תמידית, קומט דאך אויס אז דער משגיח דארף באשטימען מיט'ן גוי א צייט פאר א ספעציעלע ארדער אז ער זאל דאס מאכן פאר איהם בכשרות, קומט אויס אז דער איד הייסט דעם גוי מבטל זיין ספעציעל פאר זיך און פאר די פאטענציאלע אידישע קונים. וואס דאס איז אויך אסור. נאך דארף מען צולייגן אזאך וואס איז נוגע אפילו פאר פיל גרינגערע שאלות, אז מרן פוסה"ד בעל שבט הלוי זי"ע האט כמה וכמה פעמים געזאגט בעל פה און געשריבן אין זיינע תשובות - און ער האט דאס געהאלטן פאר א יסוד גדול - אז אפילו א זאך וואס א רב קען מתיר זיין בדיעבד פאר א איד ווען ער פרעגט א שאלה פאר זיך אינדערהיים, קען מען אבער ח"ו נישט מיט דעם היתר אוועקשטעלן א "הכשר" אויף א "בדיעבד'", און פיטערן דערמיט שטענדיג כלל ישראל. ער האט דאס געהאלטן פאר זייער א הארבע ענין. ב': בנוגע אייער שאלה צו מען קען נישט נעמען צעלן פון א כשר שטיק פלייש? איז די ענטפער אז אפילו אויב יא, מוז דאס זיין גענומען פון "סטעם סעלס" [תאי גזע] וואס דאס האט אין זיך DNA פון די גאנצע בעל חי [דאס אז מפלאות תמים דעים אז די צעלן אנטהאלטן אין זיך כאילו א רענדערינג פון אן אינדזשעניר וואס האט א פונקטליכע מאפע און קאודס מיט די קלענסטע דעטאלן פונעם מעכטיגן בנין וואס גייט אויגעבויט ווערן, א ביסל דומה צו דעם זענען די "צעלן" וואס אנטהאלטן אין זיך די קאודס אין אינפארמאציע אין די מאפע פון די גאנצע בעל חי וואס ווערן אנגעריפן DNA, CROMOSOMES, GENES וכו', וואס דאס מאכט די בעל חי וואקסן גאנצערהייט. [אויב איז דא א פעלער ערגעצוואו אין די ד.נ.א. (וואס ווערט גערופן אין סייענטיפישע שפראך א מיוטעישא"ן) וועט דאס אויסקלאפן אויפן בעל חי]. יעצט אפילו די צעלן זאלן גענומען ווערן פון א כשר שטיקל פלייש וואס איז כשר פאר זיך אליין ווייל די תורה"ק האט נישט געאסר'ט קיין DNA וכו', וועלן אבער די צעלן פראדוצירן א ניי שטיקל פלייש וואס וועט אנטהאלטן די אינפארמאציע וואס ליגט אינעם ד.נ.א. . דעריבער וויבאלד אין די ד.נ.א. ליגט אינפארמאציע פון בלוט אין חלב, וועט לכאורה די שטיקל פלייש וואס וואקסט פון די צעלן ווערן באשאפן מיט בלוט אין חלב. מען קען אבער לכאורה סייענטיפיש גערעדט "אויסלעשן" א געוויסע GENE דורך די פראצעדור וואס ווערט גערופן GENETIC ENGINEERING אדער הנדסה גנטית, די שאלה איז נאר צו מען קען דאס טוהן אויף א כשרות פארזיכערטן וועג עס זאל גארנישט אנטהאלטן קיין חלב ודם. [מיר האבן געזעהן א בילד פון א שטיקל פלייש ערצייגט אין א לאבאטאריע, וואס איז פול מיט פעטנס]. אויב איז אבער דא א מציאות דאס צו מאכן בכשרות,איז נישט דא קיין שאלה פון מראית העין נאר עס איז געהעריג פליישיג און אסור מיט מילך. [מיר ווילן דא אויך מסביר זיין, אזוי ווי איינער פון די חשובע ליינער האט געפרעגט דערוועגו אויבן, אז עס איז דא א חילוק צווישן בשר סינטטי און בשר מלאכותי, בשר סינטטי זענען טאקע פשוטע פיש בורגערס אדער פראנקפוטערס וכדומה געמאכט פון פשוטע פיש. און בשר מלאכותי אדער בשר מתורבת איז געמאכט אין א לאבאראטאריע, פון צעלן פון א בעל חי כנ"ל, דורך א קאמפליצירטע פראצעדור]. בנוגע זאלצן די צעלן איז שווער צו גלייבן אז מען קען דאס טאהן צוליב כמה טעמים, קודם כל ווייל די צעלן מוזן ווערן ארויסגענומען נאך ביים לעבן [אדער אפשר גלייך נאכן שחט'ן] און אויב מען זאלצט עס כהלכה וועט עס אפשטארבען סיי צוליב די צייט וואס עס ליגט אינדערויסן פונעם ספעציעלן ענווייראמענט וואס דאס ברויך האבן, און סיי איז מסתבר אז די זאלץ וועט דאס אפהרגענען. ווי אויך דארף עס זיך ווייקן א האלבע שעה פארן זאלצן אין וואסער, און נאכן זאלצן דארף מען דאס אפשווענקען דריי מאל, און מען רעדט דא פון א צעל וואס מען קען נאר זעהן דורך א מיקרוסקופ. נאר קען זיין אז איר מיינט צו זאגן אז מען זאלצט די שטיקל פלייש פון ווי מען נעמט די צעלן, אבער דאס איז דאך אויך א צו לאנגע צייט נאכן שחט'ן אז די צעלן זאלן נאך קענען בלייבן לעבן וכנ"ל. מיר זענען נישט באקאנט צו מען קען נוצן סערום פון פיש, דאס איז גראדע אן אינטערעסאנטע בייפאל, אבער דאס ברענגט אויף א נייע פראבלעם פון די סכנה פון עסן פלייש מיט פיש צוזאמען. אבער איך דערמאן זיך אז איך האב א מאל געזעהן אז איינער איז מציע צו מאכן בשר מלאכותי פון "פיש". איז אויב מען קען ניצן סערום פון פיש איז דאס א געוואלדיגער זאך. אפילו אויב מען זאלצט די צעלן פארן פראדוצירן די פלייש, וועט אבער לכאורה דאס שטיקל פלייש וואס ווערט ערצייגט פון די געזאלצענע צעלן, ווואקסן מיט פרישע בלוט [און חלב] צוליב די ד.נ.א. וואס ליגט אין די צעלן, וואס דאס ברענגט א פרישע הלכה'דיגע פראבלעם, ווייל די פראדוצירטע שטיקל פלייש קען מען נישט זאלצן על פי הלכה מכמה טעמים המבוארים לעיל בהמאמר, ויעו"ש בקונטרס בשר מלאכותי הערה י"ב. נאכאמאל, א גרויסן דאנק
אויב די סטעם סעלס דארף גענומען ווערן מחיים איז דאס נישט אבר מן החי?
גרייט צו העלפןהאט געשריבן:↑מאנטאג סעפטעמבער 11, 2023 8:30 am
אונזערע רבנים גייען מסכים זיין?
וואס וועט זיין מיט די אלע שאלות וואס איך האב געשריבען אויבן איך וועל נאכעמאל ברענגען די חלק וואס איז נוגע אויב מען מאכט עס מיט אייער
מען דארף ערווענען אז די גאנצע נידון איז גאר וויכטיג למעשה, צוליב דעם וואס די FDA האט פאר לערך איבער א וואך צוריק געגעבן די באשטעטיגטנג פאר עטליכע קאמפאניס אין די פאראייניגטע שטאטן צו פארקויפן "טשיקן פלייש" וואס איז געמאכט פון סעלס פון "אייער", פאר רעסטוראנטן. יעצט, דא איז פארהאן די אויבנדערמאנטע שאלה וועגן "סערום" (א ווייסע חלק פון די בלוט וואס ווערט אויך אנגערופן "בלוט פלאזמא" וואס איז אונז באקאנט פון קאוויד 19 נישט מער געדאכט), וואס די צעלן ווערן צוזאמענגעמישט מיט דעם, וואס דאס איז אן איסור דם. דער מציאות איז אבער אז סערום איז זייער א טייערער ארטיקל, און דעריבער קאסט די פלייש צו טייער צו פראדוצירן אויף א פארנעם אז דאס זאל קענען ווערן פארקויפט פאר רעגולערע פרייזן אין סופערמארקעטס. צוליב דעם יאווען זיך פארשידענע קאמפאניס אפירצוקומען מיט אן אלטערנאטיוו פאר סערום. זיי האבן שוין מצליח געווען צו רעדוצירן די קוואנטום פון סערום און דאס ערזעצט מיט אנדערע אינגרידיענטס, אבער דערווייל מוזן זיי נאך יא צוקומען צו א געוויסע מאס סערום בכדי מייצר צו זיין די פלייש. אבער אפילו לו יצוייר אז זיי וועלן יא מצליח זיין בעתיד צו טרעפן אן אלטערנאטיוו, איז די פלייש נאך אלס גאר פראבלעמאטיש. ווייל אויב די צעלן זענען גענומען געווארן פון אן איי מיט א בלוטסטראפ זענען דאך די צעלן אסור, און צוליב דעם איז די פלייש וואס ווערט נוצר פון די אסור'ע צעלן, אויך אסור, כמבואר לעיל במאמרינו הראשון. (מען דארף צוצייכענען אז די אייער פון וואס עס האנדעלט זיך זענען מפורש נישט ספנא מארעא). ווידעראום אפילו עס איז גענומען פון א כשר'ע איי וואס האט נאכנישט קיין בלוטסטראפ, האט די פלייש א דין ווי אן עוף וואס איז געבוירן פון אן איי, און מען קען דן זיין אויב עס איז אסור משום שיקוץ (עי' יו"ד סי' ט"ו בדרכי תשובה סק"ה), און אויך קען מען זאגן אז די פלייש איז אסור משום שיקוץ אזויווי אן עוף וואז איז געבוירן אהן קיין פעדערן, ווייל די דאזיגע פלייש איז קיינמאל נישט געוועהן קיין עוף גמור און אוודאי נישט געהאט קיין פעדערן, איז קען זיין אז דאס איז אסור משום שיקוץ. אויך איז די פלייש אסור ווייל עס האט נישט געהאט קיין "שחיטה" (עי' קונטרס בשר מלאכותי אות א'). כאטשיג די מקור פון די פלייש איז פון אן איי וואס איז געוועהן מותר בלא שחיטה, פונדעסטוועגן, אן עוף וואס ווער געבוירן פון די זעלבע איי איז מחוייב בשחיטה. די זעלבע איז מיט די פלייש וואס איז נוצר געווארן פון די איי איז מחוייב בעשה ד"וזבחת". און עס איז דאך נישט שייך צו ש'חט'ן. איז דאס אסור. [עס איז נישט דומה צו צעלן וואס זענען גענומען געווארן פון א גע'שחט'ענע בהמה וואס מיר האבן אויבן געשריבן אז די נייע פלייש איז נכלל אין די שחיטה פון די בהמה פון וואס מען האט גענומען די צעלן. ווייל דא איז דאך נישט געוועהן קיין שחיטה נאכדעם וואס די איי איז געבוירן געווארן [אזוי ווי אן עוף וואס ווערט געבוירן פון די איי, וואס דאס עוף איז מחוייב בשחיטה, וכנ"ל]. ווי אויך איז דא דער פראבלעם פון בלוט אין די פלייש וואס ווערט באשאפן פון די נייע צעלן, וואס מען קען דאס נישט זאלצן על פי הלכה, וכמבואר לעיל באורך. [איסור "חלב" איז כמובן נישט שייך דא, ווייל מען רעדט פון אן "עוף" וואס עס איז נישט דא דערביי קיין איסור חלב].
הערליך שיין. אבער איך פארשטיי נישט פארוואס ס'איז שייך שחיטה אויב מ'מאכט פלייש פון אן איי? ס'איז קיינמאל נישט געווארן קיין עוף און זיכער נישט געבוירן געווארן. אנטשולדיגט, אבער ס'זעט אויס ווי מ'זוכט זיך איסורים.
